Eduard Künneke
Ur. 27 I 1885, Emmerich nad Renem. Zm. 27 X 1953, Berlin.
Studia muzyczne odbywał w Berlinie, początkowo w Hochschule fur Musik, potem w Akademii Muzycznej u Maxa Brucha. Natychmiast po otrzymaniu dyplomu podjął szereg praktycznych, choć może nieefektownych zajęć: dawał lekcje prywatne, prowadził Męskie Towarzystwo Śpiewacze w Poczdamie, kierował nagraniami wokalnymi w firmach płytowych, jednocześnie komponował. Interesował się przede wszystkim operą, ale bez dużego szczęścia j pierwszy jego utwór tego gatunku: "Die Marmorfrau", nie został w ogóle wystawiony, dwa następne: "Robins Ende" (1909) i "Coeur As" (1913), miały wprawdzie premiery, lecz nie miały powodzenia. Kunneke był już wówczas związany z teatrami jako kapelmistrz. W 1907 został chórmistrzem nowo otwartego Neues Operettentheater na Schiffbauerdamm, od 1909 prowadził dworski teatr w Mannheimie, w 1911 pracował jako kapelmistrz i kompozytor u Maxa Reinhardta w jego Deutsches Theater. W 1916 przyjął posadę kapelmistrza w Friedrich-Wilhelmstadtisches Theater. Tutaj miał już do czynienia, wyłącznie z operetkami i tutaj postanowił sam popróbować sił w tym lżejszym gatunku.
Jego początkowe sukcesy na tym polu przypadły na lata bezpośrednio po I wojnie. Dużym powodzeniem cieszył się jego pierwszy sing-spiel "Dorf ohne Glocke" (1919), potem napisał dwie słabsze pozycje: "Der Vielgeliebte" (1919) i "Wenn Liebe erwacht" (1920), ale następne dzieło - "Kuzynek z księżyca" ("Der Vetter aus Dingsda"; 1921) - okazało się jego najpopularniejszą operetką, jedyną grywaną z powodzeniem do dziś. W Polsce oglądaliśmy także drugą obok "Kuzynka" interesującą pozycję - "Szczęśliwej podroży!" ("Gluckliche Reise", 1932), natomiast nie dorównywały już tym dwu operetkom inne, chociaż napisał ich 25. Najbardziej znane to: "Casino-Girls" (1923), "Lady Hamilton" (1926), "Die blonde Liselott" (1927), "Lockende Flamme" (1933), "Klein Dorrit" (wg Dickensa! 1933), "Herz uber Bord" (1935), "Die grosse Sunderin" (1935), "Zauberin Lola" (1937), "Der grosse Name" (1938). Ostatnia jego operetka nosi tytuł "Hochzeit mit Erika" (1949). W okresie powojennym Kunneke zamierzał dyrygować, jeździć po Europie z koncertami, zły stan zdrowia zmusił go jednak szybko do przerwania artystycznych podróży i rezygnacji z tych planów.
Należał do grupy reprezentującej tzw. operetkę berlińską, z tym że on najbardziej spośród swych kolegów (Lincke, Hollander, Gilbert, Kollo) zbliżał się twórczością do opery komicznej i singspielu. Zawsze miał upodobanie do wielkich finałów, scen ansamblowych, cechował go znakomity zmysł konstrukcji muzycznej utworu. Natomiast jego język muzyczny był raczej tradycyjny i nie miał ambicji nadążania za nowościami harmonicznymi i aranżacyjnymi, jakie lansowano w latach 1930-ych także w muzyce rozrywkowej. Podobnie zresztą w swych utworach poważniejszych ("Koncert fortepianowy", "Uwertura", suity orkiestralne) był raczej eklektykiem. Utwory te nie posiadają dziś żadnego znaczenia.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
