Leo Fall
Ur. 2 II 1873, Ołomuniec. Zm. 16 IX 1925, Wiedeń.
Podobnie jak Lehar, Kalman, Nedbal i Oscar Straus jest Fall twórcą postklasycznego okresu wiedeńskiej operetki, drugiego okresu świetności tego gatunku. Był synem kapelmistrza wojskowego, wychowywał się m.in. we Lwowie, gdzie stacjonował ojciec, uczył się od 5. roku życia gry na skrzypcach, potem - mając 14 lat, wysłany został do Wiedeńskiego Konserwatorium (do J. N. Fuchsa i R. Fuchsa), a po ukończeniu nauki grywał na skrzypcach w wiedeńskiej kapeli wojskowej. Nie trwało to długo; mając 20 lat, pracował już jako kapelmistrz w teatrach Berlina i Hamburga, jak również w tamtejszych kabaretach. Jednocześnie bez specjalnego szczęścia próbował swych sił w większych formach scenicznych. Jego dwie opery: "Frau Denise" (1902) i "Irrlicht" (1905), poniosły klęskę, podobnie jak pierwsza operetka: "Der Rebell" (1905). Sukcesy - i to spore - odniosły dopiero dwie następne operetki: "Der lidele Bauer" (1907) i "Księżniczka dolara" ("Die Dollarprinzessin"; 1907). Te dwa utwory zapewniły mu pozycję najpopularniejszego - obok Lehara i Kalmana - kompozytora operetkowego tamtych lat.
Dalsze operetki: "Rozwódka" ("Die geschiedene Frau"; 1908), "Panna z lalką" ("Das Puppenmadell" 1910), "Piękna Rizetta" ("Die schone Risette" 1910), "Kochany Augustynek" (Der liebe Augustin", 1912 - nowa wersja nieudanego "Der Rebell"), "Róża Stambułu" ("Die Rose von Stambul"; 1916), "Madame Pompadour" (1922), powielały pomysły pierwszych jego utworów, niemniej - cieszyły się powodzeniem. Nie spotkała się z uznaniem natomiast trzecia opera Falla "Der goldene Vogel" (1920).
Mimo że stylistycznie związany z operetką wiedeńską, wiele ze swych blisko 20 operetek wystawił Fall po raz pierwszy w Berlinie, znajdując tam dla nich idealną śpiewaczkę i aktorkę Fritzi Massary (1882-1969). Jego utwory cechuje prostota (lecz nie trywialność), poczucie humoru, efektowna instrumentacja. Rzadziej można w nich odnaleźć chwytliwe, przebojowe melodie.
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
