Izaak Dunajewski
Ur. 30 I 1900, Łochwica (gub. Połtawska). Zm. 25 VII 1955, Moskwa.
Z młodzieńczych zainteresowań i studiów (konserwatorium w Charkowie; klasy I. Achrona - skrzypce i S. Bogatyriowa - kompozycja) wróżono Dunajewskiemu raczej przyszłość skrzypka-wirtuoza. Jednak natychmiast po otrzymaniu dyplomu zajął się on muzyką teatralną, sceniczną i jej pozostał wierny już do końca, rozszerzając jedynie później swą działalność kompozytorską także i na film. Zaczął pracę w Teatrze Dramatycznym w Charkowie (opracowania muzyczne "Świętoszka", "Turandot", "Sługi dwóch panów"), 1924-29 pracował w Moskwie, w Teatrze Satyrycznym, i napisał tu swoją pierwszą operetkę "Narzeczony" (1926), 1929-41 kierował leningradzkim music-hallem, jednocześnie wiele komponując dla sceny i filmu. To jego najlepszy i najbardziej płodny okres twórczości.
Był jednym z pierwszych radzieckich kompozytorów operetkowych i jednym z pierwszych pracujących dla filmu. W muzyce świetnie łączył elementy rosyjskiego folkloru i klimat muzyki rosyjskiej z modnymi wówczas w Europie rytmami jazzu (szczególnie widać to w partyturze filmu "Świat się śmieje"). Później - bodaj najlepiej wypełniał społeczne zamówienie na melodyjne, proste, pogodne pieśni masowe. Najbardziej znane operetki: "Nożi" (1928), "Złota dolina" (1937; nowa wersja 1954), "Droga ku szczęściu" (1941), "Swobodny wiatr" (1947), "Syn błazna" (1950), "Kwiat akacji" (1955).
Ogromną popularność w całej Europie zyskał jednak przede wszystkim jako twórca muzyki filmowej, stale współpracując ze znakomitym reżyserem G. Aleksandrowem, ojcem radzieckiej muzycznej komedii filmowej. Filmy z jego muzyką: "Świat się śmieje" (1934), "Bramkarz" (1936), "Cyrk" (1936; ze słynną "Pieśnią o Ojczyźnie" - "Szyroka strana moja rodnaja"), "Dzieci kapitana Granta" (1936), "Wołga, Wołga" (1938), "Kubańscy Kozacy" (1950). Dwukrotnie odznaczony był najwyższymi Nagrodami Państwowymi ZSRR. Już po jego śmierci sukcesy w teatrze muzycznym zaczął odnosić jego syn, Maksym Dunajewski ("Trzej muszkieterowie"; oprac. muz. - wspólnie z Okudżawą - "Apetytu na czereśnie" Osieckiej).
Źródło: Przewodnik Operetkowy Lucjan Kydryński, PWM 1994
