Jan Drda
(ur. 4 kwietnia 1915, Przybrama, Austro-Węgiery - zm. 28 listopada 1970, Dobříš, Czechosłowacja )
Prozaik i dramaturg czeski. Debiutował w 1940 roku powieścią "Miasteczko na dłoni" (wyd. polskie 1948). Bohaterem tej wielowątkowej powieści jest cała społeczność miasteczka: górnicy, rzemieślnicy, kupcy, inteligencja. Drda stworzył w niej całą galerię charakterystycznych postaci. Powieść, przepojona atmosferą harmonii i optymizmu, łączy naturalizm opisów z liryzmem i obfituje w sytuacje humorystyczne. "Miasteczko na dłoni" doczekało się ekranizacji (1942, reż. Vaclav Binovec).
Wydana w 1941 roku "Ziva vodá" (Woda życia) opowiada o procesie dojrzewania wiejskiego chłopca i kształtowaniu się jego talentu artystycznego; powieść tę, w odróżnieniu od debiutanckiej, cechuje zwartość formy i stylu. W opublikowanych dwa lata później "Wędrówki Piotra Arcyłgarza" (wyd. polskie 1963) rzeczywistość ukazana jest przez pryzmat psychiki bohatera, którego Drda nakreślił, czerpiąc wzory z takich postaci jak Sindbad Żeglarz, Don Kichot i Sowizdrzał. W 1946 roku ukazała się "Nema Barikada" (Milcząca barykada), tom opowiadań osnutych na tle walk o Pragę w 1945 roku, w której, używając oszczędnych środków, pisarz pokazuje bohaterstwo szarych ludzi.
Jako dramaturg Jan Drda debiutował w 1941 roku sztuką z życia górników "Jako i my odpuszczamy". Najlepszą i najpopularniejszą jego sztuką są jednak napisane w czasie okupacji "Igraszki z diabłem" (wyd. 1946, wyd. polskie 1949), których prapremiera odbyła się 30 grudnia 1945 roku w Stavovskem Divadle w Pradze. W "Igraszkach" Drda wykorzystuje i przetwarza znane motywy baśniowe. Podobnie jak w "Miasteczku na dłoni", doszła tu do głosu afirmacja życia, pochwała pracy, ciepły stosunek do ludzi i pobłażliwa ocena ich słabości. Między "Miasteczkiem" a "Igraszkami" istnieją również podobieństwa formalne: w obydwu utworach pisarz łączy motywy baśniowe z rzeczywistością.
Po wojnie pisarz zaangażował się politycznie. W latach 1949-62 był członkiem KC KPCz. Drda zajmował również wysokie stanowiska w środowisku literackim - w latach 1946-56 stał na czele Związku Pisarzy Czechosłowacji; równolegle (w latach 1948-52) był redaktorem naczelnym pisma "Lidove nowiny". Wydane w latach pięćdziesiątych utwory: tom opowiadań Krásná Tortiza (Piękna Tortiza, wyd. 1952) oraz dramaty "Romance o Oldrichu a Bozene" (Romanca o Oldrzychu i Bożenie, wyd. 1953) i "Dalskabáty hrisna ves" (Dalskabaty grzeszna wieś, wyd. 1959) grany do dziś w Brnie, są owocem politycznego zaangażowania pisarza. Jeszcze za życia Drdy zarzucano im schematyzm. Wcześniejsze utwory natomiast chwalono za świetny styl narracyjny, duży talent obserwacyjny, bogaty język i barwne słownictwo czerpiące z zasobów mowy potocznej.
