Namiętność i morze
DRAMATURGIA skandynawskie ma najwyraźniej "szczęście" do Czarnej Sali Teatru "Wybrzeże", a reżyser Krzysztof Babicki równie szczęśliwą rękę do sztuk autorów z Północy. Po sukcesie "Panny Julii" Augusta Strindberga. zrealizowanej na tej właśnie małej scenie, kolejny sukces. Tym razem KRZYSZTOF BABICKI wraz z ANNĄ MARIĄ RACHEL (scenografia) i ANDRZEJEM GŁOWIŃSKIM (muzyka) przygotował w Czarnej Sali inscenizację, prawie nieznanego u nas dramatu HENRYKA IBSENA "Kobieta z morza" w przekładzie JANA ŚLIWONIA.
Rzecz traktuje o ludzkich uczuciach i namiętnościach, o marzeniach, pragnieniu wolności i swobody w decydowaniu o własnym losie o granicach ingerencji w decyzji drugiej, choćby i najbliższej osoby. To wszystko ukazane zostaje przez Ibsena na sugestywnie odmalowanym tle społeczno-obyczajowym, usytuowanie w konkretnym czasie i miejscu. Akcja rozgrywa się w nadmorskiej miejscowości w zapadłej prowincjonalnej dziurze, która przez kilka letnich tygodni pełni rolę kurortu i tętni życiem. Wtedy to, na krótko zmienia się rytm życia stałych mieszkańców, a wraz z ruchem, nowymi ludźmi i kontaktami odżywają tęsknoty za "wielkim" światem i ciekawszą codziennością. Tym tęsknotom szczególnie ulegają kobiety. W domu dr. Wangla, miejscowego lekarza, są trzy panie: dwie córki i ich macocha.
Obie siostry są wrogo usposobione do drugiej żony ojca, obie przeżywają bunt. Obie też rade by się wydostać z tego domu i zaścianka. Hilda (MARIA MIELNIKOW) pełna agresji w stosunku do macochy, konfliktowa jest w cieniu Boletty (DOROTA KOLAK). Boletta w przeciwieństwie do siostry nie rzuci się to ramiona pierwszego adoratora, jaki się nadarzy. Ciekawa świata i wiedzy dziewczyna stanie przed poważną decyzją i kompromisem zapłaci za spełnienie części swych pragnień.
XIX-wieczna obyczajowość niewielki daje wybór dziewczynom typu Boletty- kobiecie o wyraźnych cechach emancypantki. W tym ciasnym świecie trudno też się odwieźć kobiecie takiej, jak Ellida Wangel. To właśnie tytułowa bohaterka - "kobieta z morza". Morze ma tu, walor metafory i symbolu owych tęsknot, szukania siebie, pogoni za szczęściem rozumianym jako życie w zgodzie z sobą i podług własnego wyboru.
Ellidę gra JOANNA BOGACKA i jest to wspaniała, przejmująca, dojrzała i wielowymiarowa kreacja. Ta postać w interpretacji Bogackiej łączy w sobie to wszystko co składa się na istotę "kobiecości" z zalotnością, i wdziękiem, tajemniczością i szaleństwem, bezradnością i zdeterminowanym uporem. Dramat Ibsena, precyzyjnie skonstruowany dramat psychologiczny ma swoją metafizyczną tajemnicę, ukrytą w ludzkiej duszy i podświadomości, a ubraną w symbol morza, świata za oknem (okno - to ważny szczegół w tej inscenizacji) przybywającego z dala Obcego (STANISŁAW MICHALSKI). Symbolika sztuki nawiązuje do skandynawskich wierzeń i baśni, tworzy piękną aurę subtelnych i poetyckich niedopowiedzeń. W tym wszystkim, w tych różnorodnych stanach emocjonalnych aż po obłęd, po wewnętrzne rozdarcie prowadzące do szału, Joanna Bogacka prezentuje wielką aktorską klasę.
Jest to zresztą przedstawienie z wyjątkowo celnie dobraną obsadą. Bogackiej partneruje JERZY KISZKIS jako Wangel. Ofiarowuje Ellidzie to, o co prosi, dając dowód swej miłości. Ale ta decyzja wymaga przełamania wewnętrznego, pokonania oporu, odrzucenia dumy i egoizmu. RYSZARD RONCZEWSKI zagrał Arnholma, starego profesora, który dla Boletty okaże się życiową szansą. Są jeszcze w tym mikroświecie namiętności dwie barwne postacie artystów (ADAM TRELA i ZBIGNIEW OLSZEWSKI), przybyszów z innego świata. Wnoszą lekkość w tę zasiała mieszczańską społeczność, a scena "oświadczyn" w interpretacji Z. Olszewskiego skrzy się komicznym wdziękiem.
Skromny i szlachetny kształcie plastycznym spektakl, oparty na świetnym aktorstwie jest - jak sądzę - tym, na co dość długo czekaliśmy. Ale wreszcie "Wybrzeże" ma przedstawienie daleko wykraczające poza zwykłą poprawność.
