Hamlet
Na temat "Hamleta" napisano już tyle komentarzy, tyle różnych wyrażano o nim poglądów i tak różnie poglądy te uzasadniano, że trzeba dzisiaj nie byle jakiej śmiałości, aby którąkolwiek z interpretacji osądzić za trafną lub fałszywą. Każda jest dyskusyjną, każda znajdzie swoich zwolenników i każda może być poparta największymi autorytetami. Goethe widział w "Hamlecie" dramat jednostki, która nie dorosła do narzuconego jej przez okoliczności czynu, Bieliński interpretował "Hamleta" jako dramat społeczny, Wojciech Bogusławski, który był pierwszym w Polsce tłumaczem "Hamleta" i który (pierwszy wystawi! go na polskiej scenie (1797 r.), uważał za stosowne dać jej "umoralniające" zakończenie: Hamlet nie ginie, ale jedna się z Laertesem i po zadaniu sprawiedliwej śmierci niesprawiedliwemu stryjaszkowi zasiada po nim na tronie. A Osterwa przerwał w 1928 r. próby "Hamleta", ponieważ nie umiał wyzbyć się wątpliwości co do etycznej linii postępowania królewicza... Tak więc "Hamlet" jest sztuką pozostawiającą reżyserowi i aktorom nieograniczone pole do inwencji.
Jak wynika ze wstępu do programu "Hamleta" wystawionego przez Teatr "Wybrzeże", reżyser Andrzej Wajda oparł się na sugestiach Wyspiańskiego. Wyznam, że koncepcja ta nie wydaje mi się być szczęśliwa. Studium Wyspiańskiego o Hamlecie "jest wariantem scenopisarskim na temat Hamleta i wykazuje niewiele momentów wspólnych z tragedią Szekspira" - pisze jeden z najwybitniejszych naszych szekspirologów, Stanisław Helsztyński. Wyspiański pragnął "Hamletowi" nadać polską narodową treść, zamiast zamczyska w Elsynorze marzył mu się Wawel - widmo zamordowanego władcy pojmował na wzór Króla - Ducha. Wajda połowicznie tylko wykorzystał te sugestie. W rezultacie, trudno powiedzieć, na czym miałyby polegać narodowe elementy tego "Hamleta", natomiast bardzo łatwo dostrzec, że mało w nim pozostało z tego, co zwykliśmy nazywać szekspirowskim stylem. Osobiście wolałbym, aby Wajda, reżyser znany nam przede wszystkim z pracy w filmie, poszedł za wzorem Oliviera...
Wszystko, co napisałem o "Hamlecie" jako o sztuce, stosuje się w równym stopniu do jej bohatera. Hamleta grywano już jako słabego marzyciela i jako heroicznego mściciela krzywd, jako obłąkańca i jako wyrafinowanego egoistę czy nawet zbrodniarza. Edmund Fetting poszedł po linii mającej najwspanialsze chyba tradycje. Jego Hamlet nie ma w sobie nic z neurastenika, jest człowiekiem głęboko cierpiącym, rozrywanym przez wątpliwości, ale przecież w nich nie zagubionym, czynnym i konsekwentnym w działaniu. Sądząc z tego, co przekazała nam krytyka, tak właśnie rolę tę pojmował jeden z największych jej wykonawców, Karol Adwentowicz. Inna rzecz - monologi. Fetting mówi je świetnie: bez fałszywego patosu, w sposób skupiony, refleksyjny, a równocześnie dramatyczny. Ale - jak zauważył to właśnie Wyspiański - Hamlet swych monologów nie wygłasza; Hamlet tylko głośno myśli. Szkoda, że reżyser w tych scenach ustawił Fettinga na samej krawędzi proscenium i kazał mu mówić wprost do publiczności...
Świetną kreację w roli Ofelii stworzyła Elżbieta Kępińska-Kowalska. Była wzruszająco dziewczęca, szczera, a w obłąkaniu głęboko tragiczna.
Wysoką klasę gry aktorskiej pokazał Zbigniew Wójcik, artysta Teatru Starego w Krakowie, występujący gościnnie na Wybrzeżu. Klaudiusz w jego interpretacji, chociaż daleki od tradycyjnych, szekspirowskich wzorów, był jednak tym "uśmiechniętym łotrem", o którym mówi Hamlet - renesansowym władcą bez skrupułów, żądnym życia i użycia.
Trudno tu omówić wykonawców wszystkich ról. Cały zespół dobrze wykonał swoje zadanie. Wzorowane aa projektach Wyspiańskiego trzykondygnacyjne dekoracje pozwoliły świetnie rozwiązać trudności techniczne. Miałbym zastrzeżenia co do kostiumów. Muzyka Tadeusza Bairda - znakomita.
W sumie - "Hamlet" w inscenizacji Teatru "Wybrzeże" może budzić różne refleksje. W dziejach teatru szekspirowskiego w Polsce pozostanie na pewno pozycją ciekawą.
[Data publikacji artykułu nieznana]
