Dwie racje
Fascynująca książka Michała Bułhakowa - Mistrz i Małgorzata wkroczyła do filmu i teatru. Andrzej Wajda nakręcił film telewizyjny pt. "Piłat i inni", a katowicki Mały Teatr prezentuje spektakl CZARNEJ MAGII, oparty na tej powieści w adaptacji i inscenizacji Piotra Paradowskiego.
Inscenizacja Paradowskiego, ograniczając wielowątkową powieść Bułhakowa do jednego tematu, odnalazła w nim zaskakująco aktualny problem moralny. Zderzenie dwóch racji: Chrystusa i Piłata, rozegrał on na płaszczyźnie wielkiego sporu, który wciąż trwa.
Paradowski nie oderwał uniwersalistycznej problematyki od świetnie przez Bułhakowa zarysowanej satyry obyczajowej. W sposób bardzo konsekwentny i teatralnie przekonywający buduje on wielką problematykę moralną na sytuacjach pozornie absurdalnych, nasyconych Bułhakowską ironią i szyderstwem. Przygoda redaktora Berlioza i poety Iwana Bezdomnego, autora poematu o Chrystusie, przekształca się w jego inscenizacji w moralitet i okrutną, ewangeliczną przypowieść o dwóch racjach.
Pierwsza scena - rozmowa Berlioza i Bezdomnego z przypadkowo spotkanym cudzoziemcem-diabłem, prowokująca widownię do śmiechu i zabawy, zaczyna ciąg obrazów, pełnych okrucieństwa i napięcia. Wizję ewangelicznej przypowieści o Piłacie i Chrystusie Paradowski buduje ekspresywnym, dynamicznym i fizycznym działaniem aktorskim. Intelektualny spór Piłata i Chrystusa, cała dysertacyjność tych scen rozgrywa się u niego w klimacie okrucieństwa, przemocy, stosowania siły. Co chwila czyjaś myśl, racja czy protest zostają stłamszone i podeptane przez silniejszych. Związany Bezdomny i poddawany perfidnej indagacji szpitalu wariatów, zawieszone, obnażone ciała Chrystusa i dwóch łotrów, werystycznie pokazany mord na Judaszu - sceny te irytowałyby niepotrzebnym ekshibicjonizmem działań aktorskich, gdyby nie były podporządkowane artystycznej wizji świata, która przeraża i wstrząsa. Prowokuje do rozmyślań. I zmusza do dyskusji
Katowicka CZARNA MAGIA to spektakl grany z dużą pasją i ogromną sprawnością przez cały zespół aktorski, z którego trzeba wyróżnić przynajmniej wykonawców głównych ról. A więc: Piotra Różańskiego (Chrystus), Janusza Ostrowskiego (Piłat), Macieja Szarego (Iwan Bezdomny), Bogumiłę Murzyńską (Strawiński) i Jana Bógdoła (Woland).
