Artykuły

Drugi przyjazd do Wrocławia Piny Bausch jest równie oczekiwany jak tamten sprzed 22 lat. Jej teatr niesie wizję życia pełnego napięcia, niespełnienia, obojętności świata i drugiego człowieka - pisze Magda Podsiadły w Gazecie Wyborczej - Wrocław.

Pina Bausch w swoich spektaklach - także w "Nefés" [na zdjęciu] - przygląda się anatomii ciała tancerza, pyta go o jego przeszłość i emocje Wtedy - w roku 1987 - artystka przywiozła na Festiwal Teatru Otwartego dwa niezwykle już wtedy ważne dla historii tańca nowoczesnego spektakle. Były to "Święto wiosny" według Igora Stawińskiego i "Café Müller" inspirowana fragmentami własnej biografii. Teraz na festiwalu "Świat miejscem prawdy" zobaczymy jeden z nowszych jej spektakli "Nefés", w którym tańczy najmłodsza generacja Tanztheater Wuppertal.

Dorobek Piny Bausch to coś więcej niż wybitna, eksperymentująca z nowymi formami tańca choreografia - twórczyni łączy ją z grą aktorską i często ze słowem, inspiruje się klasycznymi dziełami kultury. To dlatego najpierw uważana jest za człowieka teatru, dopiero potem za choreografa.

W swoich dziełach niezmiennie bada relacje między kobietą i mężczyzną, kody samotności i pożądania w związku. Jej teatr niesie pesymistyczną wizję życia pełnego napięcia, mroku, niespełnienia, cierpienia, obojętności świata i drugiego człowieka. Jest pionierką we wprowadzaniu tych tematów do baletu. O tym opowiada także "Nefés", zrealizowany w 2003 roku w koprodukcji z Międzynarodowym Festiwalem Teatralnym w Istambule i wykorzystujący obok muzyki Astora Piazzoli i Toma Waitsa utwory tureckich kompozytorów.

Pina Bausch w swojej sztuce przygląda się uważnie anatomii ciała tancerza, sprawdza możliwości (i ich brak) w tym ciele, pyta tancerza o jego przeszłość, o jego emocje i uczucia, by nadać osobisty, poruszający ton dla jego ruchu, dla jego postaci w spektaklu. W słynnej "Café Müller" zbudowała opowieść wokół własnej biografii z czasów, gdy była młodą dziewczyną, a jej rodzice prowadzili kawiarnię. Słynny hiszpański reżyser Pedro Almodóvar poprosił ją, by zatańczyła fragment tego spektaklu w prologu jego filmu "Porozmawiaj z nią".

Znakiem rozpoznawczym jej języka baletowego jest powtarzanie w coraz szybszym tempie drobnych, często delikatnych gestów tancerek i tancerzy, które staje się w pewnym momencie nie do zniesienia - ta technika zwana jest nawet rondami a la Pina Bausch - oraz zmiana przeciwstawnych napięć i energii. "Krok taneczny" w jej choreografii to ruch siłą bezwładu górnej części ciała prowadzący do szerokich wyrzutów ramion i plastyczności klatki piersiowej. Bardzo charakterystyczny jest też sposób komponowania scen grupowych, gdy tancerze poruszają się w ścisku, w sposób niepokojący i drażniący.

Jej teatr jest brutalny poprzez eksponowanie obolałej cielesności - ludzie na scenie, niemal obnażeni, w zwiewnych kostiumach, zadają ból swojemu ciału przez ową powtarzalność gestów, które bywają potknięciami, uderzeniami, upadkami.

Pina Bausch dramaturgię buduje na kontrastach skrajnych stanów emocjonalnych, od miłości po furię, od radości po smutek, taniec przeciwstawia bezruchowi, depresyjną obojętność zderza z energetycznym lub stawiającym opór otaczającym światem, wrażenie wyciszenia wymienia w kolejnej scenie na doznanie wewnętrznego chaosu. To także nie daje widzowi uczucia komfortu, uwiera, jest okrutne.

To teatr emocjonalny, który za pomocą olśniewającego perfekcją warsztatu i niezwykłych plastycznych wizji poetki tańca buduje sceniczną rzeczywistość tak, by włączały się nasze realne wspomnienia i doświadczenia oraz uwalniało dojmujące poczucie samotności współczesnego człowieka. To także teatr wnikliwie opowiadający o wrażliwości kobiet, bo przez piękną, mądrą kobietę stworzony.

Pina Bausch - "Nefés", spektakle w niedzielę i poniedziałek o 19.30 oraz we wtorek o 18 w operze, spotkanie z artystką w poniedziałek po spektaklu o 22.30.