Stranitzky i bohater
Mieszkańców Szwajcarii ominęły doświadczenia ostatniej wojny. WE współczesnej literaturze tego kraju brak jest zarówno tematów martyrologicznych jak i kombatanckich. W centrum uwagi znajdują się problemy mechanizmu współczesnego świata, pozycji człowieka w cywilizacji XX wieku. Szczególnie interesujące propozycje przynosi twórczość dwóch pisarzy - Friedricha Dürrenmatta i Maxa Frischa, którzy w chwili obecnej po śmierci Bertolta Brechta, uważani są za najwybitniejszych dramatopisarzy niemieckiego obszaru językowego. Polskiej publiczności znany jest Dürrenmatt przede wszystkim jako autor wystawianych przez wiele teatrów w kraju i cieszących się dużym rozgłosem sztuk: ,,Wizyta starszej pani" i "Romulus Wielki", a także ,,Anioł wstąpił do Babilonu". Dürrenmatt uprawia także prozę (,,Kraksa"), pisze słuchowiska, z których kilka nadawało Polskie Radio. Polscy telewidzowie poznali już ,,Jesienny wieczór". Film " W biały dzień" oparty był na scenariuszu Dürrenmatta, wydanym później w postaci dłuższego opowiadania ("Obietnica").
Wachlarz tematyczny utworów Dürrenmatta jest bardzo szeroki - od wątków zaczerpniętych z historii starożytnej po współczesne, niemal aktualne wydarzenia. Jednak zarówno kostium historyczny jak i elementy sensacji są tylko pretekstami. Dürrenmatta interesuje przede wszystkim zakres zjawisk określających sytuację człowieka w świecie społecznym. Uświadamia swoim współczesnym sytuację, w której się znajdują, podsuwa uderzające przykłady, zarysowuje
analogie. Nie interesują , go przeżycia postaci. Próżno szukalibyśmy u Dürrenmatta analiz psychologicznych. Konstruuje on świat utworów wedle własnych praw i tak, by najjaśniej przekazać swoje prawdy, ukazać postawy, zademonstrować mechanizmy społeczne.
Dürrenmatt, jak i Frisch, nawiązuje do Brechtowskiego moralitetu, ale bez przekonania w istnienie wartości nadrzędnych, ostatecznych. Marksizm autora "Mutter Courage" zastępuje swoim sceptycyzmem i ironią.
"Stranitzky i bohater" pokazuje te związki z Brechtem, a zarazem z bogatą tradycją. Jest to potraktowana w umowny sposób, podana niemal jak powieść, historia o wojnie, o biednych i bogatych, z której można wyczytać wiele prawd o współczesnym świecie.
