Artykuły

Ambitny teatr ciemnieje w oczach; nigdy zresztą nie gustował w jasnych barwach. Twórcy przedstawień mają­cych być czymś więcej niż rozrywką wystrzegają się jak ognia naiwnej rado­ści gry, optymistycznych przesłań, pros­tej sympatii do zdarzeń i ludzi. Wolą maskę sceptyka, dobrze pewnie dopa­sowaną do stanu ich duszy (a przy okazji chroniącą przed obwinieniem o komercję i łatwiznę). Balansują jed­nak na granicy, po przekroczeniu której ów manifestacyjny sceptycyzm może zwrócić się przeciw nim samym i ich dziełom. Nadmiar zgryźliwości budzi protest miast refleksji; jednolita czerń może tylko znużyć.

Lęk przed ciepełkiem

Na widowisko "Hej, kolęda... czyli stół polski" w Teatrze Bagatela wybra­łem się, tak jak zapewne inni widzowie: mając w Krakowie wolne popołudnie i chcąc posłuchać kolęd w wykonaniu m.in. laureatów Przeglądu Piosenki Ak­torskiej, Katarzyny Jamróz i Przemy­sława Brannego. Tymczasem godzinny spektakl w większym stopniu niż śpiew wypełniła... publicystyka: gadane zza "polskiego stołu" oskarżycielskie filipiki na temat narodowych wad kardynal­nych pióra Gombrowicza, Witkacego, Norwida. Lubujący się w prowokacjach Jacek Chmielnik, zwabiwszy gości ko­lędami, wykrzyczał im w twarz kazanie. Wątpliwe, by ktoś się nim przejął. Miej­sce i okoliczności były tak niedobrane, a prowokacja tak prostacka, że widzów nie zirytowała nawet, jak się zdaje, pycha nieproszonego kaznodziei; wzru­szyli ramionami.

Kuriozalny w pomyśle spktakl Chmielnika nie byłby wart, sam w sobie, specjalnej uwagi. Może jednak stanowić ilustrację - karykaturalną - owego musu dystansowania się, lęku przed "ciepeł­kiem" w dzisiejszym teatrze. Dystans dystansowi nierówny sceptycyzm bywa pozą i wytrychem myślowym, a bywa też źródłem fascynującej refleksji. Nie­bezpieczeństwo w tym, że rezultat sce­niczny i w jednym, i w drugim przypad­ku może okazać się równie niekorzystny.