Teatr i służba społeczna. Więź człowieka z człowiekiem.
"Zmienna mądrość kolejnych pokoleń odrzuca idee, podaje w wątpliwość fakty, obala teorie, ale artysta odwołuje się do tej cząstki naszego jestestwa, która nie jest zależna od mądrości; do tego w nas, co jest darem, a nie nabytkiem - i dlatego ma większą trwałość. Przemawia do naszej zdolności doświadczania zachwytu i podziwu, do wyczucia tajemnicy otaczającej nasze życie, do naszego poczucia litości, piękna i bólu, do utajonej łączności z całym światem - i do subtelnego, ale niezwyciężonego przeświadczenia o solidarności, która zespala w jedno samotność nieprzeliczonych serc ludzkich, do wspólnoty w marzeniach, radościach, troskach, dążeniach, złudzeniach, nadziei, lęku, która wiąże człowieka z człowiekiem, która łączy całą ludzkość umarłych z żywymi, a żywych z jeszcze nie narodzonymi".
Niech mi będzie wybaczona długość cytatu. Sądzę wszakże, że trudno piękniej i mądrzej niż to uczynił Conrad wyrazić przeznaczenie sztuki, także sztuki teatru, która posiada szczególną zdolność tworzenia więzi między ludźmi, budzenie poczucia solidarności i wspólnoty. Jakkolwiek potoczą się losy teatru, obojętnie jakie tendencje wyznaczą jego drogę, przeznaczeniem teatru będzie zawsze łączenie ludzi we wspólnym przeżyciu, służącym wzajemnemu zrozumieniu i oczyszczeniu. Potrzebę porozumienia, kontaktu bezpośredniego i szczerego z drugim człowiekiem, kontaktu, który upewnia nas, że nie jesteśmy osamotnieni, a jednocześnie nie pozbawia nas własnej odrębności, odczuwamy dziś żywiej niż kiedykolwiek.
Nie chcemy być tylko jednostką w statystycznym rachunku, "głową mieszkańca", na którą przypada określona ilość metrów powierzchni mieszkalnej i terenów zielonych oraz pewien ułamek procentu urządzeń socjalnych. Teatr ma nam przywracać świadomość naszej ludzkiej trójwymiarowości, gdzie trzecim wymiarem jest życie wewnętrzne, duchowe - jeśli kto woli, domagająca się dla siebie równych praw.
Sądzę, że teatr może zagwarantować te prawa lepiej od innych sztuk, a w każdym razie | na równi z książką i muzyką. I w tym upatruję jego podstawową funkcję społeczną.
