Artykuły

Przyznam, że inspiracją do tej rozmowy stała się teza wyrażona na łamach "Polityki" jakoby publiczność od was odwróciła się. Myślę o stołecznych scenach, w tym i o Teatrze Powszechnym, którym pan kieruje.

Była to subiektywna, choć uczciwie przedstawiona ocena Tomasza Raczka, Nie mogę jednak zaakceptować powierzchowności tej opinii, tym bardziej że nie wszystko jest tak jednoznaczne i oczywiste jak prezentuje to krytyk "Polityki"

Czy zatem spadek frekwencji w warszawskich teatrach jest efektem miernego repertuaru?

Lakoniczna odpowiedź mogłaby brzmieć następująco: w kwietniu br. frekwencja na dużej scenie Teatru Powszechnego wyniosła 95 proc., a na malej - 93 proc.

...i jak zauważyłem, nie jest to widownia "organizowana".

Z moich obserwacji wynika, że na przestrzeni ostatniego 10-lecia frekwencja w teatrach zmniejszyła się minimalnie, może o kilka procent. Nie sposób jednak dyskutować o uczestnictwie w kulturze jako wyizolowanej dziedzinie procesów społecznych z codziennej rzeczywistości Spójrzmy choćby na widownię kinową. Prawdziwa klęska. Chodzi się głównie na filmy kung-fu bądź nie najwyższych lotów propozycje rozrywkowe. Dominuje łatwizna i zdobywanie widza lekką do przełknięcia pożywką duchową. Tymczasem filmy ambitne, traktowane jako wydarzenia światowe, np. Zelig czy Czułe słówka, oglądane są przez garstkę widzów.

Szuka się więc rozrywki lekkiej, łatwej i przyjemnej?

Tak, lecz wrócę do poprzedniego wątku. Dzieje się coś niedobrego w sferze ludzkiej aktywności.

Maleje zaangażowanie społeczne, czego dowodem stagnacja liczebna takich organizacji jak PCK czy PKPS. Rosną tylko organizacyjne związki hobbistów - łowiecki czy wędkarski. Jest to objaw niepokojący i na tym tle trzeba oceniać frekwencję w teatrach.

Pytanie o widownię wiąże się nie tylko z samopoczuciem aktorów. Ma to również ścisły związek z sytuacją finansową teatru.

Z tym jest bardzo źle. Od paru lat dotacje nie wzrastają. Nie rekompensują nawet wzrostu kosztów utrzymania teatru. Dotacja na 1986 rok równa się wyjściowej na rok ubiegły, która i tak nie wystarczała na podstawowe potrzeby.

Przecież wzrosły ceny biletów...

Drobna podwyżka w praktyce niewiele zmienia, a my jesteśmy jej przeciwni. Odbiorcą sztuki teatralnej jest inteligencja, bardzo ostatnio spauperyzowana warstwa społeczna. Jest ona przecież również zainteresowana innymi formami kultury, zakupami książek, pójściem do kina. Musi więc coraj częściej dokonywać trudnych wyborów.

Jakie są implikacje waszych trudności finansowych?

Jesteśmy w trakcie roku, a więc nie wiem, jak się zakończy. Zmniejszenie zespołu, ograniczenie liczby premier, a być może i działalności - to oczywiste konsekwencje braku pieniędzy. Trzeba też rezygnować ze spektakli mających dużą obsadę, a to już zapowiedź stagnacji.

Czy w związku z tym tak często podróżujecie po Polsce?

Dużo jeździmy, choć nie ukrywamy, że nie lubią tego aktorzy, a najbardziej ekipy techniczne. Delegacyjne 240 zł nie wystarcza na żywienie i uszczupla się, i tak nie najwyższe, dochody.

Płace w teatrach uległy jednak niedawno zmianie.

Najpierw przypomnę może, że jeszcze w ubiegłym roku moja maksymalna stawka wynosiła 12 tys. zł. Dziś sytuacja znacznie się poprawiła i płace mogłyby zadowalać, gdyby możliwości teatru były w pełni wykorzystane. Przy wspomnianych ograniczeniach finansowych nie jest to w praktyce możliwe.

Wśród miłośników Teatru Powszechnego na Kujawach i ziemi dobrzyńskiej wasze kłopoty będą przyjęte z mieszanymi uczuciami, bo może dzięki temu "Powszechny" w październiku br. ponownie pojawi się we Włocławku. Mówiąc serio, będą to kolejne dni stołecznej sceny w regionie. Na koniec jeszcze jedno pytanie: Jakie szansę mają tegoroczni adepci sztuki teatralnej w uzyskaniu pracy?

Z moich rozmów wynika, że spotkają ich ogromne trudności w znalezieniu w ogóle miejsca w którymś z krajowych teatrów.

Dziękując za rozmowę życzę nie tylko stołecznej scenie, by do najbliższej wizyty na Kujawach i ziemi dobrzyńskiej poprawiła się sytuacja, a więc i nastroje.