Artykuły

Na Starych Powązkach zagra góralska kapela. Pojawią się też artyści z zespołu Mazowsze. Nie zabraknie aktorów, piosenkarzy, prezenterów telewizyjnych i pisarzy. W sobotę i niedzielę wszyscy oni będą kwestować na ratowanie zabytków najwspanialszej warszawskiej nekropolii.

W zbiórce pieniędzy udział zapowiedziało około 250 znanych i mniej znanych osób. Są wśród nich nestorzy powązkowskich kwest: Alina Janowska, Damian Damięcki i Andrzej Kopiczyński - uczestnicy pierwszej zbiórki na Powązkach zorganizowanej przez Jerzego Waldorffa w 1975 r. - Zależy nam też na popularnych twarzach z seriali telewizyjnych. One zawsze przyciągają ludzi - mówi Władysław Migacz, kierownik biura Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa.

W zeszłym roku kwestowała Kasia Cichopek z serialu "M jak miłość" i jej obecny mąż Marcin Hakiel z "Tańca z gwiazdami". W tym roku komitet też ich zapraszał, ale bez powodzenia. - Rozmawialiśmy z agentką pani Cichopek. Nie dawała nam dużej nadziei - przyznaje Władysław Migacz.

Pojawią się za to goście z Wilna, którzy śpiewną polszczyzną będą prosili o datki na tamtejszy Cmentarz na Rossie. Silną ekipą przyjadą górale z Zakopanego. Planują stworzenie na Starych Powązkach "szlaku tatrzańskiego". - Na tym cmentarzu leży ponad 70 postaci związanych z Tatrami. Przede wszystkim Mieczysław Karłowicz, który w Tatrach zginął. Chcemy do przyszłego roku wyznaczyć trasę łączącą ich groby - zapowiada Marian Matusiak z Zakopiańskiej Fundacji Narodowej "Skansen".

Ubiegłoroczna kwesta na Starych Powązkach była rekordowa. Uzbierano ponad 217 tys. zł. Gdy doszła do tego pomoc miasta i różnych darczyńców, suma wzrosła do blisko 800 tys. zł. Udało się za to odrestaurować 22 pomniki, w tym dwie kaplice. Największym przedsięwzięciem był remont stuletniej kaplicy Matyldy Sawickiej, aktorki, żony powstańca styczniowego. Wzniesiona z granitowych ciosów wczesnomodernistyczna budowla z elementami secesji jest dziełem architekta Hugo Kudera (choć prawdopodobnie popełnił plagiat). Z roku na rok coraz bardziej popadała w ruinę. Jej renowację prowadziły aż trzy zespoły konserwatorów: jeden remontował wnętrze, drugi - elewację, trzeci - elementy metalowe. Prace te kosztowały 195 tys. zł.

Dawny blask odzyskał też pomnik nagrobny Ignacego Komorowskiego - jeden z najbardziej znanych zabytków Starych Powązek. Komorowski był kompozytorem popularnej niegdyś pieśni "Rosła kalina". Jego pomnik z 1859 r. przedstawia wiejskiego chłopca kładącego wieniec na kamieniu pod krzyżem. Właśnie odrestaurował go konserwator Tomasz Rogala. - W Muzeum Narodowym znalazłem dokładne zdjęcie tego pomnika sprzed stu lat. Na jego podstawie mogłem odtworzyć brakujące fragmenty, zrekonstruować leżącą na kamieniu lirę i przywrócić rzeźbie zatartą przez lata fakturę - opowiada konserwator.

Tegoroczna - 34. kwesta na Powązkach rozpocznie się w sobotę o godz. 9.

***

Sobotnie kwesty na cmentarzach

* Cmentarz Ewangelicko-Augsburski przy ul. Młynarskiej. Trzydniowa zbiórka trwa od piątku do niedzieli. Biorą w niej udział parafianie wspierani przez aktorów, m.in. Krystynę Jandę i Emilię Krakowską. Społeczny Komitet Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego odrestaurował w tym roku kilka pomników, w tym: językoznawcy Samuela Bogumiła Lindego, fabrykanckiej rodziny Schweitzerów (producentów musztardy), architekta doby klasycyzmu Szymona Zuga. Odtworzył też ukradzione płyty z grobu pastora Otto. Obecnie trwa remont kaplicy Halpertów, najpotężniejszej budowli na cmentarzu. Finansują go: Ministerstwo Kultury, miasto i Parafia Ewangelicko-Augsburska.

* Cmentarz Ewangelicko-Reformowany przy ul. Żytniej. Kwesta odbędzie się 1 i 2 listopada w godz. 10-18. W zbiórce uczestniczyć będą artyści, m.in.: Małgorzata Foremniak, Barbara Horawianka, Kazimierz Kaczor, Jerzy Połomski, Ewa Wiśniewska i Wojciech Wysocki. Dochód przeznaczony zostanie na remont grobowca malarza Jakuba Józefa Simmlera, autora obrazu "Śmierć Barbary Radziwiłłówny". Dzięki pieniądzom zebranym rok temu i dotacji miasta Społeczny Komitet Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Reformowanego odrestaurował rozpadający się XIX-wieczny grobowiec prawnika i senatora Ernesta Faltza.

* Cmentarz Żydowski przy ul. Okopowej. Jednodniową kwestę - tylko w niedzielę - organizuje Społeczny Komitet Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej. Ze skarbonkami staną m.in.: Małgorzata Zajączkowska, Gołda Tencer, Ryszard Barycz i Konstanty Gebert. Również w niedzielę o 10.30 i 13 po żydowskiej nekropolii oprowadzi prezes komitetu Jan Jagielski. Zebrane pieniądze zasilą fundusz rekonstrukcji rozbitego przez wandali marmurowego pomnika Jakuba Eigera. W tym roku na Cmentarzu Żydowskim odnowiono osiem XIX-wiecznych nagrobków w najstarszej części nekropolii. Pozwoliła na to dotacja miasta w wysokości 272 tys. zł. Uratowano np. żeliwny pomnik Jakuba Epsteina, który przerdzewiał i runął na ziemię.