Artykuły

Premierą "Obrony Sokratesa" w reżyserii Grzegorza Królikiewicza Teatr Nowy w Łodzi uczci 55-lecie istnienia. W 1960 r. polską prapremierę dialogu filozoficznego Platona na tej samej scenie przygotował Kazimierz Dejmek, trzykrotny dyrektor Teatru Nowego w latach 1949-61, 1975-79 oraz w roku 2002.

Równolegle na drugiej scenie zobaczymy niegranego od lutego "Hamleta", artystyczny testament Dejmka. Reżyser zmarł właśnie podczas prób do tego spektaklu 31 grudnia 2002 r. Teatr Nowy narodził się 12 listopada 1949 r., w dniu premiery "Brygady szlifierza Karhana", jako wojująca scena polityczna. Grupa młodych aktorów - wychowanków Leona Schillera - zrealizowała zespołowo sztukę czeskiego robotnika Waszka Kani. Przy niej nawet radzieckie produkcyjniaki były wysoką literaturą. Aktorzy w halach produkcyjnych Wifamy radzili się robotników, jak "chodzić przy maszynie". - Byliśmy zaślepionymi głupkami - skwitował te czasy Kazimierz Dejmek. Potem krytykował partyjną biurokrację w przedstawieniu "Łaźnia" Włodzimierza Majakowskiego (1954 r.). Z kolei w "Ciemnościach kryją ziemię" według Jerzego Andrzejewskiego (1957 r.) komentował popaździernikową odwilż - spektakl grano przy spuszczonej żelaznej kurtynie. Za swojej drugiej dyrekcji wprowadził sztuki Sławomira Mrożka ("Vatzlav") i Witolda Gombrowicza ("Operetka") oraz poezję. Ujął się za teatrem religijnym: w "Dialogus de Passione abo Żałosnej Tragedyji o Męce Jezusa" dostojna drewniana figura Chrystusa kontrastowała z postaciami ludzi. Innym dyrektorom - m.in. Wojciechowi Pilarskiemu, Januszowi Kłosińskiemu czy Jerzemu Zegalskiemu - pozostawało kontynuować linię repertuarową teatru.

Nowy rozdział w historii Nowego rozpoczął się w 1998 r. premierą "Fausta" Goethego w reżyserii Zdzisława Jaskuły.

Po pięcioletnim remoncie teatr stał się jednym z nowocześniejszych w Polsce. Od września 1999 r. kierownictwo artystyczne teatru powierzono Mikołajowi Grabowskiemu. Gdy w 2002 r. odszedł do Starego Teatru w Krakowie, znów wrócił Dejmek. Po jego śmierci teatr stał się sceną gorącego sporu wywołanego nominacją Grzegorza Królikiewicza na stanowisko dyrektora artystycznego. Choć 7 lipca 2004 r. Królikiewicz formalnie przestał nim być, to faktycznie wciąż pełni obowiązki.

Obchody jubileuszu uświetnią goście - artyści węgierskiego Narodowego Teatru w Segedzie pokażą "Emigrantów" Mrożka, Serbskiego Teatru Narodowego z Nowego Sadu - "Ślub" Gombrowicza. Zobaczymy "Czwartą siostrę" Janusza Głowackiego z paryskiego teatru Sylvii Monfort oraz polsko-czeskie widowisko "Cieszyńskie niebo".