Siła zimowej podróży
Deutsches Theater udowodnił, że siła romantycznej pieśni przekazana we współczesnej formie wcale nie traci na wartości - o "Wintereise" z Deutsches Theater prezentowanej na zakończenie festiwalu Inter Opole pisze Aleksandra Konopko z Nowej Siły Krytycznej.
Po raz drugi podczas festiwalu Inter Opole okazało się, że oszczędność środków teatralnych może być kluczem do sukcesu widowiska. Tak stało się w przypadku opolskiego "Brela", a podobne odczucia wróciły po berlińskim "Winterreise". Ascetyzm formy sprawdza się widać doskonale w spektaklach muzycznych, dla których najwyższą wartością jest skupienie na słowie i muzyce. Okazuje się, że kiedy pięknym pieśniom nie przeszkadza się zbędną scenografią czy na siłę wprowadzaną dramaturgią, można naprawdę dotrzeć do ich głębi, która zapewne poruszy widza. Gościnne przedstawienie z Deutsches Theater jest bez wątpienia taką propozycją.
"Winterreise" (Podróż zimowa) to kameralny spektakl zrealizowany przez Michaela Thalheimera. Głównym wykonawcom jest Daniel Krich, który choć na scenie jest zupełnie sam, dzięki znakomitemu wykonaniu pieśni i nieprzeciętnym umiejętnościom operowania głosem, potrafi przyciągnąć uwagę widza przez ponad półtorej godziny. Z wielkim wyczuciem i wrażliwością śpiewa utwór po utworze. Cały cykl 24 pieśni wykonuje bez przerwy, trafnie sterując nastrojem i emocjami.
Tytuł spektaklu jest zbieżny z tytułem pieśni Franza Schuberta, w oparciu o które zostało zrealizowane przedstawienie. Na niemal pustej scenie widzimy młodego ubranego na biało mężczyznę. To nieszczęśliwie zakochany wędrowiec pokonujący metaforyczną drogę samotności i cierpienia. Towarzyszy mu jedynie pianista, który wykonuje utwory na żywo kolejno na dwóch fortepianach i stojącym w tle na wprost widowni pianinie. Jedynym elementem teatralizacji jest padający na scenę sztuczny śnieg (raz prószy słabiej, raz pada mocno jak w czasie zimowej wichury). Do tego jeszcze tylko delikatne strumienie światła. Nic ponadto - tylko najważniejsze: muzyka i solista.
Podróż zimowa to zbiór utworów utrzymanych w jednolitym nastroju, skupionych na ludzkim doświadczeniu zawiedzionej miłości i poruszający obraz odczuwanego nieszczęścia. Tematem przewodnim jest tytułowa podróż naznaczona rozpaczą. Trud doświadczenia podkreśla pełen przeszkód zimowy krajobraz - lód, śnieg, mróz. Młodzieniec odrzucony przez ukochaną (jej niewierność symbolizuje powiewająca na wietrze chorągiewka z pieśni "Die Watterfahne"), rozpoczyna nocną wędrówkę. Towarzyszami jego drogi są od tej pory ciężkie serce i zamarzające łzy (pieśń "Gefrorne Tränen"). Odrętwienie, wycieńczenie, a potem wspomnienia o ukochanej i marzenia o miłości to koleje etapy podróży zawarte w poszczególnych pieśniach. Wydaje się, że kres tej wędrówki dobiega na cmentarzu nazwanym tu gospodą (pieśń "Das Wirtshaus"), ale nawet tutaj nie ma dla wędrowca miejsca. Zimowa podróż musi trwać. Jej ostatnim obrazem jest spotkanie z biednym lirnikiem, którego nikt już nie chce słuchać. Na moment przed tą pieśnią na scenie gaśnie światło, przez dłuższą chwilę widzowie siedzą w zupełnej ciemności. Kiedy środek sceny zostaje ponownie oświetlony, widzimy skulonego nagiego młodzieńca leżącego na ziemi. W tej pozycji wykonuje on ostatni utwór. Finałowy obraz pokazuje pianistę, na którego skierowano teraz całe światło. Reżyser tym prostym zabiegiem ostatecznie podkreślił, że nadrzędną rolę w tym przedstawieniu odgrywała muzyka Schuberta, do której słowa napisał zaprzyjaźniony z kompozytorem poeta Wilhelm Müller. Oto cała tajemnica "Winterreise". Ostatnią sceną twórcy oddali hołd kompozytorowi, którego dzieło za życia nie zostało należycie docenione.
Deutsches Theater udowodnił, że siła romantycznej pieśni przekazana we współczesnej formie wcale nie traci na wartości. Przeciwnie, wydaję się, że to wykonanie zdecydowanie podkreśliło uniwersalizm i aktualność tych utworów.
