Artykuły

Srebrna Góra to niewielkie miasteczko 60 kilometrów od Wrocławia. Łącza internetowe są tu na tyle sprawne, że umożliwiają transmisję przez Internet z sekundowym opóźnieniem. Projekt neTTheatre zainicjował reżyser teatralny Paweł Passini [na zdjęciu]. Powstaje nowatorski projekt Teatralny na skalę światową. Pisze Marta Bryś z Nowej Siły Krytycznej.

Gdyby projekt neTTheatre był tylko relacją na żywo spektakli, które odbywać się będą w Srebrnej Górze, byłaby to wiadomość ważniejsza dla informatyków niż teatrologów. Jednak wykracza on poza ramy zwykłej transmisji i jednocześnie prowokuje dyskusję nad miejscem teatru w czasach władzy nowych mediów.

Srebrna Góra to niewielkie miasteczko 60 kilometrów od Wrocławia. Łącza internetowe są tu na tyle sprawne, że umożliwiają transmisję przez Internet z sekundowym opóźnieniem. Projekt neTTheatre zainicjował reżyser teatralny Paweł Passini. Pytany o źródło pomysłu odpowiada: "NeTTheatre to naturalna konsekwencja tego, co robię w teatrze, czyli pracy nad obecnością, współobecnością, wciąganie widza na różne sposoby w przestrzeń spektaklu. Staram się, aby widz na chwilę mógł zamieszkać w moim spektaklu. Stwarzając sztukę, stwarzam nowe terytorium ekspresji, na którym widzowie mogą przebywać". Lotta Shnooks, nadoperator projektu, dodaje: "Nie interesują nas antytezy realnego świata takie jak second life. Przeciwnie, interesuje nas otwarcie ludzi na to, co się dzieje w realnym świecie i w teatrze, na scenie". Najbardziej intrygująco brzmią zapowiedzi, że widzowie będą mieli wpływ na spektakl. W jaki sposób? "Zakładamy dużą interaktywność - marzymy o umożliwieniu internetowym widzom sterowanie na żywo aktorem, aby sprawdzić, jakie są w tej sferze możliwości. Dla mnie scena teatralna jest również polem doświadczania nowych mediów" - wyjaśnia Passini. "Do współpracy chcemy zaprosić wiodących producentów wszelkich narzędzi multimedialnych. Jesteśmy blisko urozmaicenia transmisji spektaklu m.in. o trójwymiarowy wizualizator ludzkiego głosu i narzędzie, przekładające algorytm ruchu na dźwięk. Taki poligon doświadczalny".

Projekt Passiniego ma za zadanie uzupełnić odbiór spektaklu, urozmaicić go, a nawet stworzyć zupełnie nowy. Jednak reżyser nie stawia Internetu ponad żywym teatrem. Wielokrotnie podkreśla, że tzw. żywy teatr jest dla niego najważniejszy. W najnowszym spektaklu "Odpoczywanie" Passini podjął ogromne ryzyko dołączając czata na żywo jako element spektaklu. Na scenie posadził kilkoro internautów, którzy na bieżąco komentują, co widzą na scenie. Nie wiedział, co będą pisać, co dla nich będzie najważniejsze i czy formuła czata nie rozbije struktury spektaklu, nie rozproszy uwagi widowni. Ryzyko się opłaciło - z jednej strony teatr zderzył się z przestrzenią wirtualną, z drugiej, spektakl wchłonął czatowników, nadając im charakter antycznego chóru - zagubionego komentatora. Passini wpisał Internet w spektakl, a przekaz spektaklu wzmocnił Internetem. "Odpoczywanie" będzie również przedstawieniem, które zadebiutuje w Internecie.

Czy fakt, że jest to spektakl o Wyspiańskim ma znaczenie? Dla Passiniego tak: "Wyspiański jest największym reformatorem teatru. Jako pierwszy chciał wprowadzić na scenę projekcje filmowe. Moim zdaniem nie istnieje lepsze miejsce od teatru, w którym można rehabilitować i redefiniować gesty narodowe. Jesteśmy drugim pokoleniem po Nim". Passini potrafi odpowiedzialnie wprowadzać projekcje video do swoich spektakli ("Amszel Kafka", "Szczeźli"). Zawsze służą one zwróceniu uwagi widza na aktora, jego słowa i ekspresję. Nigdy nie są sztuką dla sztuki oderwaną od sensu spektaklu. Filmowy element niesie za sobą niebezpieczeństwo zburzenia konwencji spektaklu, zatracenia głównej myśli. Podobnie mogłoby być z neTTheatre, ale dzięki technicznym wynalazkom i ingerencji widza w spektakl, powstaje drugi świat, współrzeczywistość. Odbiór spektaklu na widowni nie będzie w żaden sposób utrudniony przez eksperymenty internautów.

W projekcie neTTheatre istotna jest także jego niezależność. Autorzy nie wykonują zlecenia żadnej korporacji, wszystko odbywa się prywatnym zaangażowaniem Stowarzyszenia Chorea i współpracowników. Na mapie Polski pojawia się kolejna ważna teatralna stacja. Kiedy wpisać w europejskie wyszukiwarki hasło "net theatre" pojawiają się strony gromadzące repertuar teatrów całego świata i umożliwiające rezerwację online. Brak informacji o transmisjach spektakli. Internet, jak wiadomo, jest przestrzenią nie do ogarnięcia i trudno na podstawie znalezionych w nim informacji używać określenia "na pewno". Czy w takim razie w Srebrnej Górze powstaje nowatorski projekt na skalę światową? Chyba tak.

15 grudnia o 19:00 po raz pierwszy będzie można oglądać przedstawienie teatralne na żywo w internecie na www.nettheatre.pl oraz mobilnie na wap.nettheatre.pl.

Partnerem technologicznym jest Grupa ITTV.

www.myspace.com/neTTheatreSTC

www.neTTheatre.pl