Artykuły

Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI-UNESCO) i Fundacja im. Leona Shillera przyznały Nagrodę im. Teresy Roszkowskiej dla młodego scenografa Katarzynie Borkowskiej.

Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego (ITI-UNESCO) i Fundacja im. Leona Schillera, co dwa lata przyznaje młodemu scenografowi. Nagrodę im. Teresy Roszkowskiej w dniu urodzin fundatorki, 23 listopada. Teresa Roszkowska, wybitna malarka i scenograf urodziła się 23.11.1904, zmarła 5. 10. 1992. Zgodnie z jej życzeniem nagrodę otrzymuje młody utalentowany scenograf, który projektuje i realizuje zarówno przestrzeń sceniczną jak i kostiumy. W tym roku jury Nagrody im. Roszkowskiej w składzie: Elżbieta Baniewicz, Agnieszka Koecher-Hensel, Zofia de Ines, Paweł Dobrzycki, Jarosław Kilian, Maciej Wojtyszko i Henryk Izydor Rogacki przyznało Katarzynie Borkowskiej.

Katarzyna Borkowska jest absolwentką krakowskiej ASP, debiutowała w 2003 roku. W ciągu zaledwie czterech sezonów zaprojektowała scenografię i kostiumy do dziewięciu przedstawień. Debiutowała w Starym Teatrze w Krakowie scenografią do sztuki Marka Ravenhilla "Polaroidy" w reżyserii Michała Kotańskiego. Następnie podjęła współpracę z Mają Kleczewską, reżyserką młodego pokolenia, której przedstawienia zwróciły uwagę widzów i krytyki własnym i oryginalnym językiem scenicznym. Katarzyna Borkowska była w sposób znaczący współautorką sukcesów Kleczewskiej bowiem jej scenografie, można powiedzieć, współtworzyły nie tylko sceniczną przestrzeń i jej klimat, ale w dużym stopniu sensy kolejnych realizacji. I tak obie zrealizowały trudny spektakl "Czyż nie dobija się koni?" McCoy Horace autora scenariusza do głośnego filmu pod tym samym tytułem w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. W jeleniogórskim teatrze im. Kamila Cypriana Norwida zrealizowały "Czajkę" Antoniego Czechowa. Te prace oraz scenografię do "Koronacji" Marka Modzelewskiego w reżyserii Łukasza Kosa na eksperymentalnej scenie Teatru Narodowego w Warszawie można uznać za naukę zawodu, gdzie Borkowska mogła pokazać, poza "Czajką" raczej niewiele ze swego myślenia scenicznego. Natomiast szekspirowski "Makbett" z Teatru im. Jana Kochanowskiego w Opolu, we współpracy z Mają Kleczewską, stał się najlepszą realizacją tego dramatu, z sześciu jakie wówczas powstały w polskich teatrach. Borkowska znakomicie wykorzystała wielką przestrzeń sceny opolskiej, ze swobodą posługiwała się kolorem, formą współczesnych kostiumów określających bohaterów jak i fakturą materiałów. Obie panie stworzyły bardzo przejmujący spektakl wyrazisty interpretacyjnie. Następne były już ich kolejnymi sukcesami: "Woyzeck" Georga Büchnera w Teatrze im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, "Sen nocy letniej" Szekspira i "Zbombardowani" Sarah Kane w krakowskim Starym Teatrze, czy "Fedra" Eurypidesa/Seneki/Enquista w warszawskim Teatrze Narodowym (na zdjęciu scena ze spektaklu). Każde z wymienionych tu przedstawień budziło wiele kontrowersji i sporów, ale też trudno było nie zauważyć ich wyrazistej formy, będącej zasługą Katarzyny Borkowskiej, i przejmujących sensów wydobytych ze znanych, poza "Zbombardowanymi", tekstów. Nie boi się ona oryginalnych zestawień metalu, plastiku i różnorodnych tzw. nowoczesnych materiałów jak też bardzo wyrazistej kolorystyki. Przerysowuje postacie lub umieszcza je w sterylnej, niemal laboratoryjnej przestrzeni, by ukazać tym wyraźniej ich przejmującą samotność, cierpienie wywołane różnymi namiętnościami, seksem, upokorzenie przez namiętności itp. Jest już po tych kilku wybitnych realizacjach scenografem dojrzałym, który coraz wyraźniej panuje nad materią sceny, materią różnorodnej literatury dramatycznej, jak też kształtuje własną estetykę, nowoczesny język teatru. Teatru adresowanego do widzów dojrzałych i myślących, a nade wszystkich czujących świat wszystkimi zmysłami, którzy mają jednocześnie potrzebę zastanawiania się nad jego sensem prowokowani przez mądrego autora. Sens owego teatru wyraźnie wydobywają, podkreślają, jak też współtworzą w poważnym stopniu scenografie Katarzyny Borkowskiej.