Artykuły

8 października o g. 19 w Laboratorium Dramatu odbędzie się czytanie dramatu "Orfeusz" Anny Świrszczyńskiej. Rozmowę o dramacie poprowadzi teatrolog dr Jagoda Hernik Spalińska. Sztuka rozpoczyna cykl czytań dwudziestowiecznego dramatu polskiego "Stwarzanie światów czyli walka z lękiem".

Cykl "Stwarzanie światów czyli walka z lękiem" to próba powrotu do tych polskich dramatów, które zostały napisane w poprzednim wieku, a z jakichś - różnych w każdym przypadku - względów, nie były często po 1945 wystawiane i przez to nie przedarły się do szerszej świadomości. Tymczasem każdy z nich niesie ważne przesłanie i jest ciekawy dramaturgicznie. Cykl "Stwarzanie światów czyli Walka z lękiem" to próba powrotu do tych polskich dramatów, które zostały napisane w poprzednim wieku, a z jakichś - różnych w każdym przypadku - względów, nie były często po 1945 wystawiane i przez to nie przedarły się do szerszej świadomości. Tymczasem każdy z nich niesie ważne przesłanie i jest ciekawy dramaturgicznie. Począwszy od lat 20. - kiedy powstała pierwsza sztuka z cyklu, poprzez lata 40. - czas powstania "Orfeusza", z którego strawestowany cytat częściowo określa cykl, poprzez "Zegary" napisane w latach 60. - autorom towarzyszy poczucie lęku i niepewności, te uczucia tak charakterystyczne dla XX wieku. Z drugiej strony dramat ten pokazuje, że sztuka lękowi się nie poddaje i spełnia swoje główne posłannictwo czyli "Stwarzanie światów". Tytuł został zaczerpnięty z "Teatru osobnego" Mirona Białoszewskiego, który jest jednym z najbardziej oryginalnych zjawisk w polskiej dramaturgii powojennej.

Program czytań jest też etapem wstępnym warsztatów dramaturgicznych w Laboratorium Dramatu.

Czytania będą odbywały się według ustalonej formuły. Zawsze w poniedziałek, o godz. 19.00 rozpoczynają się krótkim wstępem dotyczącym sztuki i autora. Po tym wprowadzeniu aktorzy czytają pełny tekst sztuki. Po czytaniu następuje pięciominutowa przerwa, a następnie dyskusja ze specjalnie do każdej sztuki zaproszonym moderatorem.

***

W czytaniu udział wezmą:

Eurydyka - Agata Wątróbska

Orfeusz - Oskar Hamerski

Persefona - Teresa Budzisz-Krzyżanowska

Pluto i Stary Marynarz - Zdzisław Wardejn

Hermes i Grek I - Mariusz Drężek

Grek II - Wojciech Chorąży

Aglae - Aleksandra Popławska

Oberżysta i Cerber - Michał Piela

"Orfeusz" to historia o greckim filozofie-nauczycielu, którego młoda żona nagle umiera. Orfeusz schodzi do Hadesu by wybłagać u bogów zwrócenie mu żony. Eurydyka jednak już nie chce wracać do Orfeusza, który poddaje się wtedy przepowiedni, według której mają go rozszarpać oszalałe kobiety.

Dramat napisany został zgodnie z rozwiniętym w latach 20. i 30. nurtem francuskiego teatru XX-wiecznego symbolizmu, wywiedzionego z mitologii greckiej i chrześcijańskiej, którego głównym przedstawicielem był Paul Claudel. Dramaty te umieszczały bohaterów mitycznych w rzeczywistości XX-wiecznej. Świrszczyńska przyjmuje styl tego dramatu, by przedstawić własną interpretację mitu o Orfeuszu, wykorzystanego tutaj jako pretekst do rozważań o wolności człowieka w obliczu śmierci (tekst powstawał częściowo podczas wojny) i o relacji kobieta - mężczyzna, która zawsze Świrszczyńską fascynowała.

Sztuka, napisana początkowo jako słuchowisko radiowe ("Śmierć Orfeusza" 1938) i podczas wojny przedstawiona w podziemnym konkursie dramaturgicznym (1943), gdzie uzyskał II miejsce, miała prapremierę w 1946 w reż. Wilama Horzycy w Toruniu w Teatrze Ziemi Pomorskiej. Później nie grana.

"Orfeusz" jest nie tylko ciekawą transpozycją mitu i przejmującym pytaniem o wolność człowieka w obliczu śmierci, ale też zaskakującym studium małżeństwa.

Reżyser: Aldona Figura, wcześniejsze prace: m.in. reżyseria "Zazdrości" E. Vilar w Teatrze Nowym w Łodzi, "Monologów waginy" E. Ensler w Teatrze Wybrzeże w Gdansku. W LD reżyserowała "Tiramisu" J. Owsianko i "Absynt" M. Fertacz.

Moderator: dr Jagoda Hernik Spalińska, historyk teatru i teatrolog zajmujący się m.in. dramatem pisanym przez kobiety.

Autor: Anna Świrszczynska (1909-1984), jedna z najwybitniejszych współczesnych poetek polskich. W jej dorobku istotne miejsce mają też dramaty, aczkolwiek są szerszemu odbiorcy mało znane. Wśród dramatów szczególną rolę odgrywa "Orfeusz", który powstał początkowo jako słuchowisko radiowe (1938), a następnie jako utwór dramatyczny uzyskał nagrodę na tajnym konkursie zorganizowanym w 1943 roku. Prapremiera odbyła się w 1946 roku w reżyserii Wilama Horzycy.