Artykuły

Marta Andrzejczyk [na zdjęciu] i Agnieszka Reimus-Zapadka wcielą się w role betanek, zakonnic ze zgromadzenia w Kazimierzu Dolnym, w którym dwa lata temu doszło do buntu.

Spektakl "Betanki" przygotowuje gorzowski Teatr Kreatury, a do udziału zaprosił aktorki Białego Teatru z Olsztyna. Pomysł na przedstawienie zrodził się, gdy reżyser Przemek Wiśniewski oglądał "Fakty". Zaintrygował go temat i zaczął gromadzić informacje, ułożył w głowie kilka scen. W lipcu artyści zebrali się na tydzień w Barwinku, by zacząć próby.

Spektakl pokazuje historie czterech dziewczyn w różnym wieku, które w wyniku różnych wydarzeń wstępują do klasztoru. -Przedstawienie ma zmuszać do myślenia, nie dajemy gotowych rozwiązań, ale prowokujemy, żeby się zastanowić, zanim pójdzie się za kimś. A nasza widownia to głównie młodzież ze szkół średnich i studenci - tłumaczy Przemek Wiśniewski.

- Każdy młody człowiek chce przynależeć do jakiejś grupy i jest bardzo podatny na wpływ charyzmatycznego przywódcy. Ostrzegamy, że nie każdy przywódca prowadzi we właściwym kierunku - podkreśla Marta Andrzejczak.

Choć jeszcze nie skończyli prac nad spektaklem, a premierę zaplanowali na wrzesień, to ich przedsięwzięciem zainteresowały się media. Spektakl zdążył skrytykował abp Józef Życiński, wypowiadając się na antenie Radia eR. - Tego typu inscenizacja nagłośniona przez media będzie prowadzić do bólu w rodzinach tych dziewcząt. Dlatego nie wszystko, co interesuje widza, należy natychmiast przedstawiać w adaptacji teatralnej - mówił Życiński.

Artyści spodziewali się, że temat będzie kontrowersyjny, ale nie przewidzieli takiego odzewu przed premierą. - Niektórzy jeszcze przed ukończeniem prac nad spektaklem stworzyli teorię na ten temat i atakują - mówi Agnieszka Reimus-Zapadka. - Nie zamierzamy wystawiać czegokolwiek przeciwko Kościołowi. To nie jest sztuka o buncie zakonnic z Kazimierza, ale manipulacji i sekciarstwie, a taka sytuacja mogłaby się wydarzyć w każdym innym zgromadzeniu, betanki są tylko pretekstem.

Scenariusz artyści tworzyli, opierając się na tekstach prasowych, m.in. z "Gazety Wyborczej". Wiśniewski rozmawiał też z mieszkańcami Kazimierza, którzy opowiadali mu, jak siostry się zmieniły.

We wspólnej pracy chodzi jednak nie tylko o temat. - Poznajemy się, nasze teatry są inne, a nam zależy na tym, by czerpać z siebie. My poprawiałyśmy akcenty dziewczyn z Kreatur, one tłumaczyły, jak budować postać - opowiadają olsztynianki.

- Nie myślałam o tym, że gram zakonnicę, ale dziewczynę. Traktuję to jako eksperyment, zgłębianie hobby, jakim jest teatr. W Białym Teatrze nie miałabym okazji do zagrania takiej roli - przyznaje Agnieszka.

Artyści zaplanowali dwa zakończenia, to od widzów będzie zależało, czy siostry wyjdą z klasztoru, czy w nim zostaną. - Publiczność podejmie ryzyko współodpowiedzialności - mówią.

W Olsztynie spektakl będzie można obejrzeć w październiku.

***

O aktorkach

Marta Andrzejczyk - śpiewa indywidualnie i ze Sceną Babel. Na co dzień pracuje w Miejskim Ośrodku Kultury. Agnieszka Reimus-Zapadka - pracuje w biurze rachunkowym. Obie skończyły animację społeczno-kulturalną na UWM, grają w Białym Teatrze. To teatr koncentrujący się na słowie, a przedstawienia opierają się na tekstach poetyckich. Ich ostatni spektakl "Po nitce do pępka" według poezji Anny Świrszczyńskiej otrzymał Grand Prix na festiwalu Płośnickie Lato Teatralne, aktorki zagrały go też na festiwalu Wioska Teatralna w Węgajtach.

O betankach

Konflikt w klasztorze betanek trwa od połowy 2005 r. Część zakonnic nie podporządkowała się wtedy decyzji Stolicy Apostolskiej o odwołaniu z funkcji przełożonej siostry Jadwigi Ligockiej. Zbuntowane zakonnice zamknęły się razem z odwołaną siostrą przełożoną w klasztorze w Kazimierzu Dolnym i odmówiły opuszczenia go. Przebywa tam około 60 kobiet. Żadna z nich nie jest już zakonnicą.