Pamięci Idy Kamińskiej
W Teatrze Nowym odsłonięto wczoraj [14 marca] tablicę poświęconą wspaniałej aktorce Idzie Kamińskiej, która w latach 1948-53 kierowała Teatrem Żydowskim w Łodzi.
Inicjatywa wyszła od pracowników teatrologii Uniwersytetu Łódzkiego, którzy przez kilka lat realizowali projekt badawczy dotyczący teatru żydowskiego w Łodzi. W 1995 roku odbyła się wystawa w pałacu Poznańskiego, gdzie pokazywano plakaty, fotografie i pamiątki po łódzkich spektaklach. Gościła wówczas w Łodzi Erika Kowalik, wnuczka Idy Kamińskiej.
Dawid Peleg, ambasador Izraela: - Dla nas Kamińska jest symbolem wielkiej aktorki i menedżerki sceny. Jest wciąż wzorem dla aktorów i teatrów w Izraelu. Choć urodziła się w Odessie i zmarła w Nowym Jorku, większość aktywnego życia spędziła w Polsce. Dlatego jestem wzruszony, że uczestniczę w tej uroczystości.
Kamińska związana była z Łodzią przez krótki czas, ale w okresie dla miasta bardzo ważnym. Po wojnie Łódź była stolicą polskiej kultury, a także centrum polskich Żydów. Spektakle były grane w budynku przy ul. Jaracza 2, a od 1949 roku przy ul. Więckowskiego 15. Teatr Żydowski od początku dzielił scenę z Teatrem Nowym. Gospodarzem gmachu było wówczas Towarzystwo Społeczno-Kul-turalne Żydów w Polsce.
Ida Kamińska pochodziła ze znanej aktorskiej rodziny. Urodziła się w 1899 roku. Zadebiutowała w 1916 na scenie teatru, który założyli w Warszawie jej rodzice: Abraham i Estera. W latach 1921-1928 prowadziła Warszawer Idiszer Kunstteater, od 1933 roku kierowała własnym zespołem. Wybitna aktorka teatru żydowskiego. W1937 roku otrzymała subsydium Związku Artystów Scen Żydowskich za "największy wyczyn w teatrze żydowskim w Polsce za ostatnie lata". Chodziło o spektakl będący adaptacją sztuki historycznej Maksa Baumana "Glikl Hameln żąda sprawiedliwości".
W 1939 roku Kamińska trafiła do Lwowa, potem do Kirgizji. Z ZSRR wróciła do Polski w 1946 roku. W1948 roku zagrała główną rolę w "Mirełe Efros" na scenie Teatru Żydowskiego w Łodzi. Wkrótce została kierownikiem artystycznym tej sceny. Starała się o budowę nowego gmachu, ale w końcu przystąpiono do remontu dawnego teatru Scala przy ul. Więckowskiego 15 (dziś Teatr Nowy). Za czasów Kamińskiej (1948-1953) zagrano w Łodzi 35 premier. Tu artystka obchodziła jubileusz 35-lecia pracy artystycznej. Kamińska zagrała główną rolę w czeskim filmie "Sklep przy głównej ulicy", który został nagrodzony Oscarem. W1966 roku wyjechała wraz z zespołem do USA na tournee, gdzie odniosła wielki sukces. W marcu 1968 roku wyjechała do USA na stałe. Zmarła w 1980 r. Na emigracji pisała: "Nie brakuje mi niczego prócz pracy".
