Artykuły

Nie było koncertów, spektakli, wystaw. Był strach. 0 zdrowie, o gospodarkę. I tylko czasem o to, jak z pandemią poradzi sobie kultura, o której niedofinansowaniu napisano już wszystko. Sprawdzamy sytuację instytucji kultury w Olsztynie.

Z piramidy potrzeb Masłowa wynika to, co wiemy doskonale także z codziennych doświadczeń: musimy najpierw zaspokoić swoje podstawowe potrzeby, żeby myśleć o tych, które wiążą się np. z uczestnictwem w kulturze. To znajduje swoje odzwierciedlenie także w polityce. Artyści, co słychać np. w nagraniach, które przygotowali na potrzeby wyzwania Hot 16 Challenge 2, zwracają uwagę na to, że kultura decyzją rządu nadal jest "zamrożona". Skutki tego czują nie tylko oni (bo nie zarabiają), ale i każdy, kto brał udział wżyciu kulturalnym.

Olsztyńskie instytucje robiły przez ostatnie kilkanaście tygodni, co mogły, żeby nie stracić kontaktu z osobami korzystającymi z ich oferty, ale trudno udawać, że i tym razem wyśpiewamy "Nic się nie stało, kulturo, nic się nie stało". Program imprez skurczył się tak bardzo, że możemy się cieszyć chyba tylko z oszczędności na druku plakatów. Straty w promocji miasta mogą być jednak dotkliwe, bo w wielu wydarzeniach uczestniczyli także ludzie spoza Olsztyna. Inie chodzi tylko o letnie koncerty, ale i o codzienną ofertę instytucji, które chętnie były odwiedzane np. przez szkolne wycieczki.

OLSZTYŃSKI TEATR LALEK

W odpowiedzi na naszą prośbę o przedstawienie sytuacji finansowej OTL, otrzymaliśmy komunikat, w którym czytamy:

"Teatr poniósł straty z tytułu braku wpływów za bilety za spektakle, braku możliwości wynajmu sal na zajęcia i imprezy zewnętrzne w związku z zakazem prowadzenia zajęć edukacyjnych oraz zgromadzeń. Niestety pandemia spowodowała, że OTL stracił również wpływy od sponsorów".

Coś na "budżetowy" plus? "(...) z uwagi na nierealizowanie zaplanowanych spektakli i wydarzeń Teatr nie płaci tantiem od widowisk, nie poniósł kosztów druku repertuarów, nie płacił wynagrodzeń za widowiska".

Warto przypomnieć, że OTL na czas pandemii przeniósł działalność do internetu. W cyklu "Pracownia małego widza" fachowcy z OTL w filmikach podpowiadają np., jak krok po kroku zrobić scenę czy prostą lalkę.

Poza prezentowaniem nagrań spektakli w sieci, rozpoczęto także projekt "Koronasłuchowiska". Przygotowuje je Pracownia Dramatu, a nagrywają aktorzy pod opieką reżyserską Andrzeja Bartnikowskiego oraz Agnieszki Błaszczak. Marcin Rumiński zajmuje się z kolei udźwiękowieniem materiału i oprawą muzyczną. W słuchowiskach mowa jest o tym, czego aktualnie doświadczamy, dlatego nieprzypadkowy jest tytuł pierwszego z "koronasłucho-wisk": "Ślad wirusa". Jego autor, Michał Kazimierczak, odpowiada też za kolejne, czyli "Zjawiska profesora Malczewskiego".

Z okazji Dnia Teatru Publicznego OTL udostępnił nagranie spektaklu "Koniec Bajki", któremu towarzyszyła możliwość przekazania wsparcia od publiczności (w modelu: "płać, jeśli chcesz").

MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA

Biblioteka wznowiła swoją podstawową działalność, czyli udostępnianie książek w filiach, ale konieczne w związku z tym było zainwestowanie w bezpieczeństwo pracowników i czytelników. Zakupiono środki ochrony osobistej, płyny do dezynfekcji, osłony z poliwęglanu (na dwa stanowiska do każdej filii) oraz przeprowadzono ozonowanie pomieszczeń. Instytucja, która nie miała w planie budżetowym takich wydatków, musiała zapłacić za to 17 tys. zł. Tymczasem dochody własne MBP (ze sprzedaży kart czytelniczych i abonamentowych oraz opłat za przetrzymane materiały biblioteczne) spadły w marcu i kwietniu aż o8O proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku.

Jeżeli chodzi o ewentualne oszczędności, to trudno je wskazać. Część kosztów ponoszonych przez MBP (np. zakup materiałów bibliotecznych czy biurowych) zostały przesunięte na później. Większość opłat stałych się nie zmieniła.

MBP szuka jednak sposobów na finansowanie swoich działań. Bibliotekarze starają się np. ośrodki Narodowego Centrum Kultury z programu "Kultura w sieci". Chcą w ten sposób zyskać fundusze na projekt Abecadło TV, dzięki któremu stworzą cykl filmów, rozwijających kompetencje czytelnicze dzieci oraz dających ich rodzicom (opiekunom) narzędzia i materiały do pracy z książką. Filmy mają powstawać nadal (bo bibliotekarze przygotowują je od jakiegoś czasu) w filii działającej zmyślą o najmłodszych czytelnikach.

BIURO WYSTAW ARTYSTYCZNYCH

Straty finansowe poniosło także BWA. Powody?

- Brak wpływów ze sprzedaży biletów, warsztatów i nowego programu "Sztuka dla każdego" w związku z zamknięciem szkół oraz przychodów ze sprzedaży wydawnictw i innych towarów. Ponadto nie ma możliwości zrealizowania planowanych przychodów ze sponsoringu - tłumaczą przedstawiciele Galerii BWA.

Ponieważ w kwietniu nie zorganizowano dwóch wystaw, w budżecie BWA zostały środki na ich realizację. O oszczędnościach nie można jednak mówić, bo trzeba było kupić środki dezynfekujące itd. Instytucja więcej wydaje też na konserwację budynku, bo trzeba było sprawdzić stan wentylacji oraz przeprowadzić ozonowanie i dezynfekcję pomieszczeń.

W Galerii do końca maja można nadal oglądać dwie wystawy, które otwarto w marcu. I prawdopodobnie zostaną one w Olsztynie jeszcze trochę, bo dyrekcja będzie się starać o przedłużenie wypożyczeń. Chodzi o zminimalizowanie zagrożeń związanych z koniecznością odwożenia prac do innych regionów Polski.

BWA, które - podobnie jak inne instytucje - przeniosło swoją działalność do sieci, także po otwarciu będzie ją kontynuować. Pierwszą nową wystawę po powtórnym otwarciu galerii zaplanowano na początku lipca. Będzie to prezentacja twórczości Karola Szostaka, artysty rzeźbiarza zZakopanego. Jak informują organizatorzy, nie będzie jednak organizowany uroczysty wernisaż.

MIEJSKI OŚRODEK KULTURY

W kość dostał też budżet MOK. Bo o ile w zasadzie nie zmieniły się stałe koszty wynagrodzeń, utrzymania budynków czy te związane z zakupem materiałów i usług (zamówienia są składane na cały rok), o tyle znacznie zmniejszyły się dochody własne jednostki. Odwołane zostały bowiem najmy i nie można liczyć na wpływy z organizacji płatnych warsztatów. MOK został też pozbawiony wsparcia sponsorów.

MOK także pod koniec marca przeniósł się do internetu. Uruchomienie cyklicznych wydarzeń wirtualnych służyło nie tylko odbiorcom, ale i artystom, bo ze wszystkimi partnerami podpisywane są umowy o dzieło i zlecenie, gwarantujące wynagrodzenie za wykonaną pracę.

Dzięki tej współpracy w ofercie ośrodka kultury pojawiły się m.in. Domówki MOK, cykl MOK Seniorom, a Desant Kultury (projekty "Olsztyn pisze piosenki" i"Plantacja wyrazów") zyskał online'owe oblicze.

MOK powoli wraca do działania w realu. Zaczyna od wystaw. Ponownie oglądać można stalą ekspozycję Muzeum Nowoczesności, a od minionego piątku w Zajezdni trolejbusowej są już fotografie Piotra Mareckiego. Od 5 czerwca wystawa prac Cyryla Polaczka zainauguruje z kolei ponowne otwarcie Galerii Dobro na Starym Mieście.

Instytucja planuje działania na sezon letni, zakładając, że będzie je realizować już w przestrzeni miejskiej.

OLSZTYŃSKIE PLANETARIUM I OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE

Powodów do zadowolenia nie ma także nasze planetarium, bo nie zarabia na sprzedaży biletów wstępu i towarów. Czy jest zatem nadzieja na jakieś oszczędności, choćby na mediach? W najlepszym razie niewielka, bo, jak tłumaczą przedstawiciele OPiOA, wzrosły ceny energii cieplnej, a pogoda nas nie rozpieszczała. To, co zaoszczędzono na ograniczonym zakupie materiałów, trzeba było wydać na środki dezynfekujące i ochronne. Pracownicy planetarium przewidują też, że koszty z tego tytułu będą jeszcze większe, kiedy instytucja zacznie w pełni działać.

Zdaniem przedstawicieli OPiOA, instytucja "będzie w bardzo trudnej sytuacji, ze względu na utratę przychodów w nadchodzących miesiącach, w których dotychczas uzyskiwano największe przychody".

Instytucja się jednak nie poddaje i działa dla swoich fanów7 w internecie. Publikowane są m.in. cykle inspirujące zajęcia domowe dla dzieci oraz podcasty. Co tydzień astronomowie udostępniają i komentują kalendarz przedstawiający aktualny wygląd nieba. Na profilu facebookowym pojawiają się też np. filmy z cyklu "Astronomia w twoim domu".