Gdańsk. Od Bernharda do Jelinek u Szekspira
Kultura austriacka dzięki spektaklom teatralnym, projekcjom filmowym czy spotkaniom literackim może stać się nam bliższa. Ostatni w tym roku z "tygodni narodowych" w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim przybliży nam w dniach 29 listopada - 7 grudnia ojczyznę Wolfganga Amadeusza Mozarta, Franza Kafki czy Gustava Klimta.
W ramach Tygodnia Austriackiego zaprezentowane zostaną cztery spektakle, koncert muzyki klasycznej, cztery filmy oraz szereg spotkań literackich wraz z czytaniem performatywnym sztuki Thomasa Bernharda, jednego z głównych bohaterów przeglądu.
- Austria jest krajem małym, ale o wielkiej tradycji literackiej. Podczas naszego tygodnia z kulturą Austrii będzie okazja, by poznać bliżej twórczość Thomasa Bernharda, Elfriede Jelinek czy tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla Petera Handke. Poznamy różne koncepcje odnośnie do kraju i całego regionu Europy Środkowej, którą niektórzy historycy idei wydzielają jako odrębne kulturowo zjawisko. Austria obecnie nie jest może znaczącym mocarstwem ekonomicznym czy politycznym, ale pozostaje potęgą kulturową - wyjaśnia Jerzy Limon, dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.
Teatr - od Bernharda do Jelinek
"Siła przyzwyczajenia - Cyrk Egzystencjalny" [na zdjęciu] to propozycja sopockiego Teatru Atelier, która powstała w koprodukcji z Teatrem im. Adama Mickiewicza w Częstochowie. Właśnie spektakl André Hübnera-Ochodlo wybrano na wieczór inauguracyjny Tygodnia Austriackiego. Sztuka Thomasa Bernharda "Siła przyzwyczajenia" przeniesie widzów w realia owładniętego szaloną idée fixe dyrektora cyrku, który terroryzuje swoich cyrkowców, zmuszając ich do ćwiczenia "Kwintetu Pstrąg" Franza Schuberta. Dyrektorowi marzy się sukces muzyczny na wielką skalę, ale pozostaje apodyktycznym władcą, znęcającym się nad bliskimi, jakby nie było, sobie ludźmi. Do czego to doprowadzi, przekonają się widzowie spektaklu 30 listopada (godz. 19) w Teatrze Szekspirowskim.
Z kolei 1 grudnia (godz. 19 w GTS) Theater.Punkt z Wiednia zaprezentuje debiutancką powieść Thomasa Bernharda "Mróz" - to historia 27 dni spędzonych w wiosce Weng przez bezimiennego narratora, studenta medycyny. Celem jego misji jest obserwacja pogrążonego w rozpaczy malarza Straucha. W spektaklu wyreżyserowanym przez Sabine Mitterecker zobaczymy Andreasa Pattona. Do Gdańska przyjedzie również rzadko tu oglądany TR Warszawa ze spektaklem Katarzyny Kalwat "Rechnitz. Opera - Anioł Zagłady" Elfriede Jelinek (4 grudnia, godz. 19, GTS). W austriackim Rechnitz w 1945 roku doszło do maskary około 200 Żydów. Zbiorowej mogiły zamordowanych nigdy nie odnaleziono, a opieszale prowadzone śledztwo umożliwiło ucieczkę głównym oprawcom. Dramat Jelinek rozpisany jest na głosy pięciu posłańców, którzy przedstawiają własne wersje wydarzeń. Na scenie m.in. Cezary Kosiński, Lech Łotocki czy Paweł Smagała.
Na deser teatralnych wrażeń przygotowano dzieło austriackiej grupy performatywnej Liquid Loft - "Models of Reality". Zespół stworzył kolekcję nagrań dźwiękowych, prezentujących gwary, dialekty i lokalne języki Europy. Używając różnych technik fonetyczno-rytmicznych, zbiór ten został przetworzony na język tańca. Wykorzystana w spektaklu mutacja dźwięków kreuje wyobrażoną przestrzeń - w jej centrum znajduje się ludzkie ciało, które, wg Michela Foucaulta: "jest najważniejszym przedmiotem obróbki przez procesy władzy". Przedstawienie w reżyserii i choreografii Chrisa Haringa zobaczyć można 7 grudnia o godz. 29 w GTS.
Literatura Thomasa Bernharda w wielu odsłonach
Poza szansą na poznanie sztuki "Siła przyzwyczajenia" i adaptacji powieści "Mróz" można przybliżyć sobie inne aspekty twórczości Bernharda. To przede wszystkim czytanie performatywne sztuki "Claus Peymann opuszcza Bochum i jako dyrektor Burgtheater udaje się do Wiednia" (2 grudnia, godz. 19:30 w GTS), ale nie tylko. Zainteresowani twórczością tego twórcy nie powinni przegapić spotkania z tłumaczką Bernharda Sławą Lisiecką, autorką przekładu trzech "darmoletek" Bernharda i planowane polskie wznowienie powieści "Mróz" (spotkanie "Thomas Bernhard po polsku" - 1 grudnia o godz. 17:30 w GTS). Profesor Stefan Kaszyński opowie o poezji austriackiej, którą przeczyta aktor Krzysztof Gordon ("Wieczór poezji austriackiej" - 5 grudnia o godz. 17 w Teatrze Boto), natomiast o Zygmuncie Freudzie porozmawiają Adam Lipszyc i Ewa Modzelewska-Kossowska wraz z dr Moniką Żółkoś ("Literatura austriacka na kozetce" - 2 grudnia, godz. 18 w GTS).
Projekcje kinowe pod znakiem dokumentu
Widzów czekają cztery filmy. Szeroko komentowaną i nagradzaną "Białą wstążkę" w reż. Michaela Haneke z 2009 roku (m.in. Złota Palma w Cannes, Złoty Glob, nominacje do Oscarów) zobaczyć można w Instytucie Kultury Miejskiej 30 listopada o godz. 15. Kolejne trzy propozycje to dokumenty, które pokazane zostaną w kinie Kameralne Cafe - "Jesteśmy waszymi przyjaciółmi" o Sudanie Południowym z 2014 roku w reż. Huberta Saupera (1.12, godz. 15), "Chwała dziwkom" poświęcone prostytutkom z 2011 roku w reż. Michaela Glawoggera (3.12, godz. 19) oraz "Raj-Miłość" o fałszywych rajach na ziemi, dające złudne poczucie szczęśliwości z 2012 roku w reż. Ulricha Seidla (6.12, godz. 18). Program uzupełniają koncert duetu jazzowego Klausa Paiera i Asji Valcic (30.11, godz. 19), spotkanie poświęcone tradycji austriackich win (30.11, godz. 17) oraz wystawa Photo Graz Selection III (wernisaż 29.11, godz. 18).
Bilety na spektakl "Rechnitz. Opera - Anioł Zagłady" kosztują 30-70 zł, od 30 do 60 zł zapłacimy za obejrzenie spektaklu "Siła przyzwyczajenia". Koszt udziału w przedstawieniu "Mróz" to 40-50 zł, zaś wstęp na "Models of reality" oraz koncert Klausa Paiera i Asji Valcic to 30-40 zł. Udział w czytaniu "Claus Peymann opuszcza Bochum" kosztuje 15-20 zł, a za bilety na projekcje w kinie Kameralne Cafe zapłacimy 10 zł. 5 zł kosztuje wejściówka na degustacje wina. Na wszystkie pozostałe wydarzenia wstęp jest wolny.
