Artykuły

Na zamku w Neapolu na południu Włoch zainaugurowany został w czwartek festiwal twórczości Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, który mieszkał w tym mieście 45 lat. To pierwsza tak wielka inicjatywa we Włoszech poświęcona autorowi "Innego świata".

W uroczystości w neapolitańskim Castel Nuovo wzięła udział córka pisarza Marta Herling, która jest sekretarz generalną Włoskiego Instytutu Badań Historycznych, założonego przez jej dziadka, filozofa i publicystę Benedetto Crocego. Opiekuje się ona biblioteką i rodzinnym archiwum, jest kustoszem pamięci o ojcu. Do Castel Nuovo przybyli także: ambasador RP we Włoszech Anna Maria Anders i burmistrz Neapolu Luigi de Magistris, a także rektorzy miejscowych uniwersytetów.

Podczas inauguracji imprezy ambasador Anders podkreśliła w wystąpieniu, że Gustaw Herling-Grudziński był w 2. Korpusie Polskim, dowodzonym przez jej ojca gen. Władysława Andersa. Jak zaznaczyła, przy dużej wiedzy na temat drugiej wojny światowej niewielu ludzi ma świadomość tego, że ponad milion Polaków zostało deportowanych do ZSRR.

"Wspominamy osobę nadzwyczajną wśród nadzwyczajnych, pisarza wśród żołnierzy" - dodała Anders i położyła nacisk na znaczenie na wspomnień pisarza z łagrów.

Burmistrz Neapolu mówił z kolei o więzach łączących Herlinga-Grudzińskiego z tym miastem oraz neapolitańczyków z narodem polskim. "Nie możemy zapominać, że na naszym kontynencie były gułagi i deportacje" - podkreślił.

Podczas ceremonii mówiono też o tym, że autor "Innego świata" był wręcz atakowany przez włoskich komunistów za mówienie prawdy o sowieckich łagrach. Jak zauważył jeden z przedstawicieli władz miasta, Włosi "nie mogą zrekompensować popełnionych błędów". Podkreślano też, że festiwal jest hołdem dla wielkiego Polaka z Neapolu.

Pierwszym wydarzeniem trzydniowego festiwalu "Napoli di Herling", zorganizowanego przez Instytut Polski w Rzymie, była prezentacja wydanego we wrześniu nakładem wydawnictwa Mondadori zbioru dzieł pisarza "Etyka i literatura. Świadectwa, dziennik, opowiadania". Obszerny tom ukazał się w prestiżowej serii Meridiani pod redakcją profesor Krystyny Jaworskiej z Turynu. Przedstawiła ona zbiór wraz z Martą Herling oraz eseistą, publicystą i krytykiem Goffredo Fofim.

Pierwszy dzień festiwalu kończy koncert muzyki XX wieku inspirowany korespondencją i przyjaźnią pisarza z Romanem Palestrem (1907-1989), polskim kompozytorem, który przez kilkadziesiąt lat mieszkał na emigracji. W programie - kompozycje Palestra oraz utwory Karola Szymanowskiego, Dmitrija Szostakowicza i Grażyny Bacewicz.

W piątek, w drugim dniu festiwalu, odbędzie się debata "Europa Herlinga" z udziałem włoskich polonistów, Józefa Ruszara z polskiego Instytutu Literatury i dyrektora Biblioteki Narodowej Tomasza Makowskiego, znawców twórczości Herlinga-Grudzińskiego z polskich placówek naukowych.

Kulminacją drugiego dnia imprezy będzie nadzwyczajne wydarzenie w bazylice Santa Chiara, o której pisarz mówił, że uważa ją za jeden z najpiękniejszych kościołów we Włoszech.

Wybitny włoski aktor - odtwórca głównej roli w oscarowym filmie "Wielkie piękno" - neapolitańczyk Toni Servillo zaprezentuje ostatnie opowiadanie polskiego pisarza "Podzwonne dla dzwonnika".

W sobotę na uniwersytecie L'Orientale odbędzie się wydarzenie literackie z udziałem studentów polonistyki z różnych ośrodków we Włoszech. Zaprezentują oni swoje przekłady tekstów pisarza. Całość poprowadzi polonista Andrea Ceccherelli, uznany znawca i popularyzator literatury polskiej.

W Instytucie Badań Historycznych spotkanie wspomnieniowe poprowadzi córka pisarza.

Zainaugurowana zostanie też wystawa "Gustaw Herling - portret neapolitański" oraz odbędzie się projekcja dokumentalnego portretu pisarza, filmu Andrzeja Titkowa z 1995 roku "Dziennik pisany pod wulkanem".

W 2012 roku ówczesny prezydent RP Bronisław Komorowski wraz z prezydentami Włoch Giorgio Napolitano i Niemiec Joachimem Gauckiem odsłonił na ścianie domu pisarza w Neapolu poświęconą mu tablicę.