Artykuły

Prezydent Rzeszowa Tadeusz Ferenc zdecydował o przerwaniu prac nad spektaklem "#chybanieja" w miejskim Teatrze Maska na dwa tygodnie przed premierą.

"Za sprawą tej decyzji do Rzeszowa przylgnie łatka miasta bezprawnej cenzury, a Pan stanie się jej twarzą" - napisali do prezydenta twórcy spektaklu. List poparła wybitna polska reżyserka Agnieszka Holland.

W piątek twórcy spektaklu "#chybanieja", nad którym pracują od blisko dwóch miesięcy w Teatrze Maska, poinformowali, że prace nad spektaklem zostały odwołane przez władze miasta Rzeszowa na dwa tygodnie przed premierą w Warszawie. Decyzja została im przekazana przez Jacka Popławskiego, dyrektora artystycznego Maski.

Oficjalnym powodem podanym artystom jest to, że Teatr Maska ma skupiać się na repertuarze dla dzieci i młodzieży, a ten spektakl jest przeznaczony dla widzów dorosłych. Nieoficjalnie artyści usłyszeli jednak o "telefonie z kurii". Kuria zaprzeczyła, że interweniowała w sprawie spektaklu. Spektakl jest współfinansowany przez Maskę, Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie i Centrum Kultury w Lublinie. Premiera miała odbyć się za dwa tygodnie w Warszawie, podczas organizowanego przez CM JP II festiwalu Nowe Epifanie.

Rzecznik prezydenta Rzeszowa Maciej Chłodnicki przekonuje, że decyzja została podjęta w wyniku "kilku telefonów", alarmujących, że spektakl może obrażać uczucia religijne Żydów i katolików. Miasto miało to "sprawdzić" i uznać, że obawy potwierdzają się. Dlatego zdecydowano o zakończeniu prac.

Artyści: "O tym, czy spektakl łamie prawo, czy nie, może zdecydować sąd"

Artyści nie chcą pogodzić się z taką decyzją. Oceniają ją jako "niesłuszną, krzywdzącą i niedającą się pogodzić z ustrojem demokratycznym i gwarantowaną konstytucyjnie wolnością wypowiedzi". Napisali list otwarty do prezydenta Rzeszowa Tadeusza Ferenca, z nadzieją, że zmieni zdanie. Jednocześnie jednak w mocnych słowach wytykają mu, że podjął swoją decyzję bezprawnie: "Zapewne zdaje Pan sobie sprawę, ale chcemy to podkreślić, że władze miasta nie miały prawa podejmować takiej decyzji, w dodatku na podstawie niegotowego jeszcze tekstu sztuki przekazanego bez uzgodnienia z autorem. To tak jakby podjąć decyzję na podstawie wykradzionych notatek z prób. Zapewne zdaje Pan sobie sprawę, że o tym, czy spektakl łamie prawo, czy nie, może zdecydować jedynie sąd, a decyzja władz miasta jest niczym innym niż radykalną cenzurą prewencyjną rodem z głębokiego PRL-u i żadne władze miasta w Polsce nie mają dziś prawa do takiej cenzury".

Brawa od Agnieszki Holland

W internecie zawrzało. Artyści z całej Polski solidaryzują się z twórcami odwołanego spektaklu w Rzeszowie. Pytają m.in. o to, dlaczego dyrektor teatru pozwala się cenzurować. Dyrektorka naczelna Maski Monika Szela w piątek rozpoczęła jednak tygodniowy urlop.

Artystów poparła także wybitna polska reżyserka Agnieszka Holland. Swój wpis na Facebooku rozpoczęła od braw. "Popieram z całym przekonaniem. (Niezależnie od tego, o czym jest ten spektakl). To jest wszystko - cały stosunek różnych obecnych władz do wolności ekspresji artystycznej - jakimś smrodliwym refluxem głębokiego PRL-u" - napisała polska reżyserka, trzykrotnie nominowana do Oscara.

*

List otwarty do Pana Tadeusza Ferenca, prezydenta Rzeszowa

Szanowny Panie Prezydencie!

Uważamy, że decyzja o przerwaniu prac nad spektaklem "#chybanieja" w Teatrze Maska w Rzeszowie na dwa tygodnie przed planowaną premierą, jest niesłuszna, krzywdząca i niedająca się pogodzić z ustrojem demokratycznym i gwarantowaną konstytucyjnie wolnością wypowiedzi. Ale nie chcemy eskalacji. Chcemy Pana namówić do wycofania się z tej decyzji, dopóki jeszcze można. Pana rzecznik prasowy informuje oficjalnie, iż władze miasta podjęły decyzję o odwołaniu spektaklu po przeczytaniu scenariusza, ponieważ uznały, iż są tam treści mogące naruszać uczucia religijne. Przy czym nie potrafił określić, kto ten scenariusz czytał i o jakie treści chodzi.

Dziennikarze rzeszowscy, których zaprosiliśmy na próbę spektaklu, gdzie pokazaliśmy całą naszą dotychczas wykonaną pracę, żadnych takich treści się nie dopatrzyli. Zapewne zdaje Pan sobie sprawę, ale chcemy to podkreślić, że władze miasta nie miały prawa podejmować takiej decyzji, w dodatku na podstawie niegotowego jeszcze tekstu sztuki przekazanego bez uzgodnienia z autorem. To tak jakby podjąć decyzję na podstawie wykradzionych notatek z prób. Zapewne zdaje Pan sobie sprawę, że o tym, czy spektakl łamie prawo, czy nie, może zdecydować jedynie sąd, a decyzja władz miasta jest niczym innym niż radykalną cenzurą prewencyjną rodem z głębokiego PRL-u i żadne władze miasta w Polsce nie mają dziś prawa do takiej cenzury. Za sprawą tej decyzji do Rzeszowa przylgnie łatka miasta bezprawnej cenzury, a Pan stanie się jej twarzą.

Nie chcemy tego, ale głęboko nie zgadzamy się ani z tą decyzją, ani ze sposobem, w jaki została podjęta. Bardzo żałujemy, że nie było ze strony władz żadnej próby porozumienia się z twórcami spektaklu, a decyzja została podjęta bez dyskusji, arbitralnie, i bez możliwości odwołania się. Chcielibyśmy wierzyć, że nie jest to objaw pogardy i lekceważenia oraz arogancji władzy. Proszę dać nam szansę w to uwierzyć!

Apelujemy o wycofanie decyzji (jak na razie ustnej) o odwołaniu spektaklu! Apelujemy o umożliwienie wznowienia prac nad spektaklem i przywrócenie spektaklu do repertuaru Teatru Maska! Apelujemy o powrót demokracji w Rzeszowie!

Twórcy spektaklu "#chybanieja"

Artur Pałyga, autor tekstu

Paweł Passini, reżyser

Daniel Moński, kompozytor

Jeśli spodobał Ci się ten arty