Kraj. Dziś Narodowe Czytanie "Przedwiośnia"
W tym roku Narodowe Czytanie "Przedwiośnia" Stefana Żeromskiego odbędzie się 8 września w ponad 2700 miejscach na całym świecie. - To rekordowy zasięg akcji, "Przedwiośnie" czytane będzie na wszystkich kontynentach, nawet na Antarktydzie - mówi Wojciech Kolarski z Kancelarii Prezydenta RP.
"W trwającym roku stulecia odzyskania niepodległości pragnę zaprosić Polaków do Narodowego Czytania właśnie +Przedwiośnia+. Jestem przekonany, że wspólna lektura tej pięknej i mądrej książki pomoże nam jeszcze bardziej przybliżyć się do doświadczeń sprzed wieku. Bardzo zależy mi na tym, aby tegoroczna akcja, oprócz jej stałego, głównego celu, którym jest promocja czytelnictwa, była też formą uczczenia jubileuszu. A zarazem chcę, aby przesłanie Żeromskiego wzbogaciło program obchodów i wydarzeń o niezwykle istotny i potrzebny element krytycznej refleksji nad dziejami ojczystymi" - napisał w liście prezydent Andrzej Duda, który sprawuje honorowy patronat nad Narodowym Czytaniem.
Wojciech Kolarski, podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, powiedział w rozmowie z PAP, że w tym roku akcja Narodowego Czytania będzie miała rekordowy zasięg - "Przedwiośnie" Stefana Żeromskiego odczytane zostanie w ponad 2700 miejscach na całym świecie, w tym w 134 miejscach poza granicami Polski, w 33 krajach. - "Przedwiośnie" czytane będzie na wszystkich kontynentach. Dosłownie na wszystkich, bo nawet na Antarktydzie polscy polarnicy w Bazie Arctowskiego sięgną po tę lekturę - mówił Kolarski w rozmowie z PAP.
- Narodowe Czytanie to taki wspólnotowy moment, kiedy Polacy spotykają się i czytają polską klasykę. Ta akcja uruchamia w uczestnikach pokłady wyobraźni - czytanie odbywa się w najróżniejszych miejscach, których zazwyczaj nie kojarzymy z lekturą m.in. w przerwie rajdu rowerowego, na bałtyckich wydmach, w środkach masowej komunikacji. Takich pomysłów jest bardzo wiele - i te konwencjonalne i te niestandardowe wyrażają autentyczne, spontaniczne zaangażowanie obywatelskie w akcję. Sukcesem Narodowego Czytania jest wzbudzenie w Polakach, którzy działają w różnych organizacjach, samorządach, grupach sąsiedzkich, chęci, aby coś wspólnie zrobić, wspólnie poświęcić czas polskiej literaturze - dodał Kolarski.
Ponieważ Narodowe Czytanie odbywać się będzie w różnych strefach czasowych, rozpocznie się w Nowej Zelandii, w Christochurch. Potem "Przedwiośnie" czytane będzie m.in. w chińskiej Bibliotece Esperanto w Shimonoseki, w Biszkeku, Astanie i Koklczetawie, w Baku, gdzie rozgrywają się fragmenty powieści, w Wilnie, Lwowie i kilkunastu innych miejscach na Ukrainie, Litwie i Białorusi, a także m.in. w Londynie, Edynburgu, Dublinie, Lyonie, Barcelonie, Rzymie, Monachium. "Przedwiośnie" zabrzmi także w Nowym Jorku i Toronto, a najpóźniej w Chicago.
W Warszawie Narodowe Czytanie w Ogrodzie Saskim zainauguruje o godzinie 11 para prezydencka. Otwarciu towarzyszyć będzie występ Natalii Sikory, Kapeli ze Wsi Warszawa oraz Zespołu Politechniki Warszawskiej, The Engineers Band, który zaprezentuje swoją interpretację utworu "Nim przyjdzie wiosna" Czesława Niemena. We wspólnym czytaniu "Przedwiośnia" w Warszawie wezmą udział znani aktorzy m.in. Edyta Olszówka, Jolanta Fraszyńska, Ewa Wiśniewska, Joanna Trzepiecińska, Edyta Jungowska, a towarzyszyć im będzie muzyka na żywo w wykonaniu m.in. Włodka Pawlika, Marcina Maseckiego i Andrzeja Smolika. Przerwy w czytaniu wypełnią z kolei warsztaty dla najmłodszych w Strefie dla Dzieci, przygotowanej przez Narodowe Centrum Kultury.
O godzinie 16 para prezydencka weźmie też udział w Narodowym Czytaniu w Skolimowie, w ogrodzie Domu Artystów Weteranów Scen Polskich im. Wojciecha Bogusławskiego, a wieczorem, o 22, powróci do Ogrodu Saskiego, aby zakończyć tegoroczna akcję.
Narodowe Czytanie odbywać się będzie w wielkich miastach i małych wioskach, na uczelniach i w prowincjonalnych bibliotekach, w teatrach, parkach, na rynkach miast, w domach kultury i remizach strażackich. Część czytających zdecydowała się na przygotowaną przez Andrzeja Dobosza adaptację tekstu Żeromskiego, część sięgnie po oryginał powieści. Przeważnie organizatorzy nie ograniczają się do samej lektury, planując dla uczestników liczne atrakcje. W Szczecinie Narodowe Czytanie odbywać się będzie w zabytkowym tramwaju, który 8 września będzie kursował po mieście, podobnie w Radomiu, gdzie w autobusie linii nr 7, oznakowanym symbolem "Niepodległa", będą odtwarzane fragmenty "Przedwiośnia". W Kleczewie w Narodowym Czytaniu wezmą udział motocykliści, a w Skierniewicach - rowerzyści.
Pokaz mody z lat 20., aktorzy z grup rekonstrukcyjnych prezentujący scenki dotyczące czytanych fragmentów "Przedwiośnia", a wszystko w oprawie muzycznej, którą stworzy trio jazzowe, grając utwory z tamtych lat - tak zapowiada się Narodowe Czytanie w Ossolineum we Wrocławiu. Wrocławski Dom Literatury przygotowuje natomiast na sobotę performance "Socjalista, anarchista, antykomunista - Żeromski/Narodowe Czytanie" - plenerowe słuchowisko z udziałem aktorów z Teatru Ad Spectatores. Tutaj "Przedwiośnie" czytelnicy usłyszą w wersji oryginalnej - zapowiadają organizatorzy.
W Białymstoku przedstawiciele władz samorządowych, świata kultury oraz mieszkańcy czytać będą "Przedwiośnie" na Rynku Kościuszki. Czytaniu towarzyszyć będą występy artystyczne, konkursy z nagrodami oraz warsztaty plastyczne dla dzieci, m.in. układanie puzzli przedstawiających symbole narodowe oraz tworzenie kotylionów.
W Krakowie Narodowe Czytanie na scenie przed Nowohuckim Centrum Kultury rozpocznie symboliczny przejazd Krakowskiego Szwadronu Ułanów im. Marszałka Józefa Piłsudskiego pod dowództwem Henryka Bugajskiego. Czytać będą aktorzy Teatru Ludowego, ale też przedstawiciele świata nauki, sztuki i kultury oraz magistratu. "Przedwiośnie" zabrzmi również u stóp Wawelu, dokąd zapraszają Krakowscy Bukiniści nad Wisłą, Stowarzyszenie Pełna Kultura oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe.
W Filii Gdańskiej Biblioteki przy ul. Mariackiej 42 "Przedwiośnie" czytać będą aktorzy, bibliotekarze i czytelnicy. Niespodzianką dla gości będzie występ Grupy Improwizacyjnej SzaFoFe, która tworzy - jak sama nazwa wskazuje - dzieła bez przygotowania i przy udziale publiczności. Piszą o sobie, że nie mają scenariusza ani reżysera, ale "mamy siebie nawzajem, mamy wyobraźnię, mamy widownię. Rozbawiamy was, rozbawiamy siebie nawzajem". Jak to będzie wyglądało? Po kilku fragmentach "Przedwiośnia" grupa SzaFoFe odegra scenkę inspirowaną przeczytanym fragmentem.
Także Marynarka Wojenna włącza się w Narodowe Czytanie. Dowódca 3 Flotylli Okrętów zaprasza na pokład historycznego niszczyciela ORP "Błyskawica", gdzie marynarze odczytają fragmenty powieści. Wydarzenie uświetni koncert Zespołu Wokalnego Klubu MW.
W Poznaniu Narodowe Czytanie odbywać się będzie tradycyjnie w Bibliotece Raczyńskich, atrakcją będą pokazy choreograficzne artystów Teatru Muzycznego a także spotkanie z Mateuszem Damięckim, który opowie o swojej pracy nad rolą Cezarego Baryki w ekranizacji "Przedwiośnia" wyreżyserowanej przez Filipa Bajona. "Przedwiośnie" będzie też czytane w pobliskiej siedzibie poznańskiego Muzeum Narodowego, a impreza będzie okazją do specjalnej prezentacji obrazu pędzla Leona Wyczółkowskiego "Portret Stefana Żeromskiego z Synem" z 1904 roku.
W Kielcach, rodzinnym mieście autora "Przedwiośnia", w Muzeum Lat Szkolnych Stefana Żeromskiego czytana będzie oryginalna wersja powieści, zorganizowany też zostanie spacer po Kielcach śladami Żeromskiego, a pasażerowie bezpłatnej linii OW w sobotę rano będą mogli wysłuchać fragmentów powieści w czasie pięciu kursów - lektorami będą pracownicy muzeum. Inna kielecka placówka - Szklany Dom w Ciekotach - zdecydowała się na lekturę adaptacji tekstu przygotowanej na potrzeby Narodowego Czytania, uznając, że będzie ona bardziej zrozumiała dla młodych słuchaczy.
Akcja Narodowe Czytanie organizowana jest przez Prezydenta RP od 2012 roku. Została zainicjowana wspólną lekturą "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie "Zemsty" Aleksandra Fredry, a podczas następnych edycji przeczytano kolejno: "Trylogię" Henryka Sienkiewicza, "Lalkę" Bolesława Prusa, "Quo vadis" Henryka Sienkiewicza oraz "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego.
