Artykuły

26 czerwca o 19.00 w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego w Astanie (Kazachstan) odbył się pokaz spektaklu TR Warszawa - "Męczennicy" w reż. Grzegorza Jarzyny.

Spektakl został owacyjnie przyjęty przez widownię, zgromadzoną w Energy Hall Expo 2017 na międzynarodowym festiwalu prezentującym najciekawsze zespoły teatralne z krajów Europy i Azji.

Międzynarodowy Festiwal Teatralny w Astanie organizowany jest z okazji obchodów 20. lecia stolicy Kazachstanu - miasta Astana, przez kazachskie Ministerstwo Kultury i Sportu. Na festiwalu, obok TR Warszawa, prezentowane są przedstawienia takich zespołów teatralnych, jak m. in.: Piccolo Teatro di Milano (Włochy), Meno Fortas (Litwa), Beijing People's Arts Theater (Chiny), The Lensovet Saint Petersburg Academic Theatre (Rosja), Nakamura Gekijo (Japonia).

Premiera spektaklu "Męczennicy" na podstawie tekstu Mariusa von Mayenburga "Märtyrer" odbyła się 14 marca 2015 roku w TR Warszawa. "Męczennicy" pokazywani byli w Chinach, w Tianjin Grand Theatre i Harbin Grand Theater w ramach 3. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego im. Cao Yu. Pokazy spektaklu były częścią Sezonu Polskiego w Tianjin Grand Theatre, największej jak dotąd prezentacji polskiego teatru w Chinach, trwającej przez cały 2016 rok. Sukces spektaklu zaowocował nawiązaniem dalszej współpracy TR Warszawa z chińskimi ośrodkami teatralnymi. W styczniu 2018 roku w Pekinie odbyła się premiera spektaklu "Dwa Miecze" w reżyserii Grzegorza Jarzyny, koprodukowana przez Beijing Propel Performing Arts & Media Co., Ltd. oraz TR Warszawa i Shangai Theatre Academy. "Męczennicy" pokazani zostali także w wielu polskich miastach (m.in. w Krakowie na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym "Boska Komedia" oraz w ramach programu Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego - Teatr Polska). Spektakl Grzegorza Jarzyny podejmuje próbę analizy mechanizmu strachu i fanatyzmu, z którym konfrontuje się współczesny świat. To dramatyczna opowieść o ludziach, gotowych zapłacić najwyższą ceną za wartości, w które wierzą. Skąd bierze się taki rodzaj determinacji? Jak rodzą się ekstremizmy religijne? Czym jest wiara dla współczesnego człowieka? Gdzie jest jej miejsce w liberalnym systemie? Czego boi się dzisiejsza Europa? Czego boimy się my?

W pokazywanym na festiwalu w Kazachstanie spektaklu występują Roma Gąsiorowska, Mateusz Górski, Cezary Kosiński, Rafał Maćkowiak, Marta Malikowska, Sebastian Pawlak, Tomasz Tyndyk oraz Justyna Wasilewska. Autorem adaptacji i opracowania muzycznego jest Grzegorz Jarzyna, autorką przekładu tekstu Mariusa von Mayenburga "Märtyrer" jest Elżbieta Ogrodowska-Jesionek, autorką scenografii jest Monika Pormale, reżyserką świateł Felice Ross. Kostiumy stworzyła Anna Axer Fiałkowska, wideo - Robert Mleczko, muzykę - Michał Lis i Piotr Lis, opracowanie muzyczne wspólnie z Grzegorzem Jarzyną stworzył Piotr Domiński. Dramaturgiem był Roman Pawłowski, a asystentem reżysera Paweł Kulka. Cytaty z Biblii konsultował prof. Tadeusz Bartoś.

Spektakl był przyjęty bardzo dobrze przez krytyków zarówno w Polsce jak i za granicą. Chińscy krytycy relacjonowali pokazy "Męczenników" podczas tournée TR Warszawa w Chinach:

"Przykład głównej bohaterki kolejny raz daje dowód ogromnej siły polskiego warsztatu aktorskiego - grająca ją Justyna Wasilewska pokazuje na scenie pełne spektrum środków wyrazu, a przemiana która się w niej dokonuje jest absolutnie szokująca". (Zhai Zhipeng, "Tianjin Daily")

"Oglądając "Męczenników" wzdychałem z podziwu. Ta sztuka to nie tylko refleksja nad dziejami religii w Polsce, to też reakcja na wszelkiego rodzaju zniszczenie dokonujące się za pośrednictwem religii we współczesnym świecie. Być może jest przede wszystkim głosem na rzecz ducha naukowości i humanizmu; głosem, który mówi, że człowiek jest cudem nawet, jeśli Boga nie ma". (Yang Shufan, "Beijing Daily")

Tadeusz Sobolewski pisał w "Gazecie Wyborczej" o tym, że: "(...) Jedną z zalet świetnego przedstawienia Jarzyny jest to, że nie wpycha mnie ono do obozu antyreligijnych szyderców".

Jacek Wakar w "Dzienniku Gazecie Prawnej" zwracał uwagę na własną indywidualną drogę, jaką obrał Grzegorz Jarzyna: "(...) Po obejrzeniu "Męczenników" mam pewność, że Jarzynie nie są dziś potrzebne jakiekolwiek etykietki. Nie ma znaczenia, czy ktoś odszuka w jego dzisiejszym teatrze ślady dawnego wichrzyciela, czy wręcz przeciwnie - nazwie go nowym klasykiem, określi mianem konserwatysty. Jarzyna idzie własną drogą, bardziej niż kiedykolwiek odporny na podszepty z zewnątrz albo podszyte ideologią ataki".

Witold Mrozek pisał po premierze spektaklu w "Gazecie Wyborczej", że "(...) Lidka jest bardziej mistyczką niż bojowniczką krucjaty. Widzimy ją w scenach długich, żarliwych modlitw. Wygląd Wasilewskiej, jednej z najciekawszych aktorek młodego pokolenia - o subtelnej, ale zarazem silnej i intensywnej scenicznej obecności - upodabnia ją do świętych z gotyckich obrazów. Zaś jej rola przypomina postaci z filmów Bruno Dumonta".