Wzruszenie
"Dama kameliowa" Alexandre'a Dumasa syna w choreogr. Johna Neumeiera w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej w Warszawie. Pisze Wiesław Kowalski w Teatrze dla Was.
Nie jest łatwo na scenie zamknąć usta bohaterom powieści czy dramatów i tylko na ich ciała przenieść ciężar całego przedstawienia. Nie wszystkim zatem twórcom to karkołomne zadanie się udaje. Niejednokrotnie nawet wybitni choreografowie poznali smak porażki w tego typu inscenizacyjnych próbach.
Johnowi Nuemeierowi z Polskim Baletem Narodowym udało się na kanwie "Damy kameliowej" stworzyć zachwycające teatralnie widowisko, pełne finezyjnych rozwiązań nie tylko tanecznych, ale i narracyjnych. Dzieje się tak nie tylko dlatego, że powieść Aleksandra Dumasa (syna) jest pełna zaskakujących tematów, że skrzy się amplitudą emocjonalnego nurtu akcji. U Neumeiera wszystko tkwi mocnymi mackami w międzyludzkich relacjach, sprowadzonych do żywego dramatycznie splotu różnych odcieni władzy nad drugim człowiekiem, wynikającego z wieloaspektowych zależności, nie tylko uczuciowych. Soliści znakomicie wykorzystali swój baletowy kunszt do tego, by pokazać całą głębię wahań, rozterek i rozczarowań, które towarzyszyły rodzącym się namiętnościom i uczuciom.
Zastosowana przez Nuemeiera kilkupłaszczyznowa gra perspektyw, z punktu widzenia Armanda, jego ojca i Małgorzaty, daje ciekawy wgląd w refleksyjną naturę bohaterów, a zespolona idealnie z muzyką Fryderyka Chopina przenosi nas momentami niemal w transcendentny wymiar, obrysowując postaci ostrym konturem i jakby wypełniając esencją ich działania. Przy tym nie są to tylko piękne obrazy same w sobie, ale sekwencje pozwalające budować ciałem w ruchu nowe przesłania rozgrywającego się dramatu. W ten sposób autorowi choreografii udaje się stwarzać kontrasty między tym, co bezpośrednie, a tym co zapośredniczone sceniczną akcją, a także daleko wychodzić poza czysto sprawne i gładkie opowiedzenie melodramatycznej historii. Zawarta w ciałach tancerzy metaforyka określająca aktualne stany uczuciowe i pozwalająca w ruchu, geście, kroku czy działaniu rozróżniać ich barwy oraz odcienie, nie jest obarczona nadmiarem, mówi tyle ile trzeba, nie stając się jedynie pustą retoryką kreowanych emocji. Uczucie Małgorzaty Gautier i Armanda Duvala jest tutaj przetransponowane na poetyckie obrazy, które składają się na "życie ludzkiego ciała". I jeśli nawet pojawia się pewna "teatralność" gestu, szczególnie w postaci Armanda, to jest ona swego rodzaju siłowaniem się ze swoją duszą czy też ze swoim ciałem, nie tracąc jednak niczego z psychologicznej wiarygodności, tym samym nie ośmieszając zastosowanej w ruchu ekspresji. W ten sposób ciało i taniec stają dla widza najbardziej sugestywnym i wiarygodnym zwierciadłem psychicznych stanów, doświadczeń i uczuć.
"Dama kameliowa" Neumeiera ma - jeśli chodzi o solistów - kilka atrakcji. To przede wszystkim para głównych bohaterów, czyli Yuka Ebihara i Patryk Walczak. A zatem znakomita technika i wrodzony talent jakże przejmującej i autentycznej scenicznej obecności. Bardzo prawdziwie wybrzmiewają ich wszystkie emocje, które wibrują i rezonują w ich własnych ciałach, dyktując jakby z ich wnętrza każdy ruch czy gest. Dzięki nim znane z kart powieści, z filmów i opery Verdiego sceny nabierają nieoczekiwanej siły ekspresji. Ilustracyjność, ale nie ograniczona do pantomimicznej jednoznaczności i symbolika gestu, wszystkie piruety, skoki, nasiąknięte energią figury taneczne tworzą w tym spektaklu zharmonizowaną tkaninę scenicznej rzeczywistości, w której nie brakuje ani jednego ogniwa dumasowskiej opowieści. Tutaj namiętności romantycznych bohaterów i wybuchy ich uczuć, w dużej mierze zdeterminowane liryzmem, swój punkt ciężkości znajdują w ich rozdartym wnętrzach, dlatego z taką łatwością tancerze odnajdują się w cielesnej ekspresji zaproponowanej przez Neumeiera. Również Ci spoza głównego planu - Wojciech Ślęzak w znakomitej roli ojca Armanda, a także Marta Fiedler (Prudencja), Maksim Woitiul (Gaston Rieux), Dawid Trzensimiech (Kawaler des Grieux) i Chinara Alizade (Mano Lescaut).
