Artykuły

W czasie 10. edycji festiwalu Boska Komedia 16 konkursowych spektakli oceniało sześciu jurorów, którzy przyjechali z pięciu kontynentów - pisze Paweł Kopeć w Gazecie Wyborczej - Kraków.

Tradycją festiwalu jest spotkanie, podczas którego jury dzieli się wrażeniami na temat konkursowych przedstawień. Choć w tym roku jurorzy wypowiadali się powściągliwie, dało się wyczuć, że zdania były podzielone. Jak zauważył prowadzący spotkanie Tomasz Domagała, po raz pierwszy w historii festiwalu wśród jury panował pełen parytet: obok Egipcjanki Reem Allam, pochodzącej z USA Diane Rodriguez oraz Koreanki Ji-Young Won występy oceniali Belg Jurriaan Cooiman, Niemiec Matthias Pees oraz Brazylijczyk Cesar Augusto e Marcia Dias.

Jurorzy podzielili się swoimi przedfestiwalowymi związkami z Polską. Ji-Young Won zwracała uwagę na podobieństwa w sytuacji społecznej pomiędzy Polską a Koreą Południową. - Nasi aktorzy oraz reżyserzy również stwierdzili, że za ciasno jest im w teatrach, i wyszli na ulicę, aby protestować przeciwko polityce rządu - przekonywała Koreanka.

Cesar Augusto mówił o festiwalu Tempo, który organizuje w Rio de Janeiro, a na którego poprzednią edycję zaprosił polskich twórców. - Widać fantastyczne osiągnięcia na polu teatru eksperymentalnego - przekonywał Brazylijczyk.

Bieżąca polityka prosto na scenę

Dyskusja w trakcie spotkania skupiła się jednak na narracji: prowadzący pytał, na ile możliwy jest odbiór polskich sztuk, często mocno osadzonych w lokalnej tradycji i kontekście politycznym.

- Nawet jeżeli nie znamy odniesień, nie czytaliśmy tekstów, do których odwołują się reżyserzy, to przecież z własnej kultury znamy wykorzystywane motywy, można znaleźć płaszczyznę uniwersalną - przekonywała Reem Allam, której wtórowała Diane Rodriguez. - Chodzi o to, jak współodczuwamy ze sztuką, jak się w tym odnajdujemy. Jednocześnie podziwiam umiejętność odniesienia się do bieżących wydarzeń politycznych. W USA zazwyczaj dłużej trwa, zanim opowiemy o danym wydarzeniu na scenie - mówiła Amerykanka.

Więcej czytania niż oglądania

W tym miejscu gwałtownie zaprotestował Jurriaan Cooiman. - Kompletnie tego tak nie odczuwałem. Opowiadane historie nie są tak uniwersalne. Oczywiście można zrozumieć część zagadnień, ale w trakcie tegorocznych spektakli mocno było czuć, jak głęboko zakorzenione są w kulturze i języku. Choć na poziomie językowym dzięki tłumaczeniu mogłem zrozumieć literalny sens przedstawień, to nie czułem translacji kulturowej. Przez ten tydzień więcej czytaliśmy, niż oglądaliśmy, w takim tempie podawane były dialogi - zauważył Cooiman, co potwierdzili wszyscy pozostali jurorzy.

Matthias Pees stwierdził, że w porównaniu do zeszłych lat spektakle były mniej hermetyczne, ekskluzywnie polskie.

Między trzyminutowym filmikiem a czterogodzinnym spektaklem

Belg tymczasem przedstawił kolejne zarzuty. - Widać w polskim teatrze zamiłowanie do sztuk długich, o bardzo ciężkiej, poważnej tematyce. To dobija człowieka. Ja rozumiem, że macie potrzebę opowiedzenia historii od Adama i Ewy, przez wszystkie detale, aż do apokalipsy, ale spróbujcie może opowiedzieć to krócej. Spróbujcie wrzucić bombę między te tendencje i zobaczcie, co z tego wyjdzie - zachęcał Cooiman.

Rodriguez zauważyła, że jest to tendencja odwrotna niż w USA. - U nas spektakle są coraz krótsze. Być może społeczeństwo nie jest już zdolne do przyjmowania długich narracji, ponieważ każdy jest przyzwyczajony do trzyminutowych filmików na YouTubie. Potrzeba złotego środka. Czterogodzinny spektakl to przesada, ale nie wolno popadać w przeciwną skrajność - broniła polskich produkcji Rodriguez.

W trakcie spotkania nie padły konkretne nazwy spektakli ani przypisane doń oceny. Nastąpi to wraz z ogłoszeniem werdyktu.

Na zdjęcju: członkowie jury z Agata Dudą-Gracz, najlepszą rezyserka festiwalu.