Język dyplomacji na deskach
Spektakle Teatru Narodowego z Budapesztu i Kornela Mundruczó, antologia "Wróg ludu i inne dramaty węgierskie" uświetniły Rok Kultury Węgierskiej w Polsce - pisze Jacek Cieślak w Rzeczpospolitej.
Teatr odegrał szczególną rolę w Roku Węgierskim w Polsce. Oficjalnie obchody 60. rocznicy wybuchu rewolucji węgierskiej 1956 roku otworzyła w Warszawie 21 października prapremiera spektaklu "llonka Tóth" Teatru Narodowego z Budapesztu w Teatrze Polskim w Warszawie. Tytułowa bohaterka scenariusza Andora Szilagyi w reżyserii Attili Vidnyanszkyego wzorowana jest na 24-letniej studentce medycyny, która jako ochotniczka prowadziła szpital dla walczących podczas węgierskiego zrywu wolnościowego w 1956 roku. Fałszywie oskarżona o zamordowanie funkcjonariusza bezpieki została skazana w pokazowym procesie na karę śmierci. Stała się symbolem okrucieństwa reżimu komunistycznego.
Teatr Narodowy z Budapesztu powrócił do Polski pod koniec listopada. Gdański Teatr Szekspirowski gościł "Ryszarda III" w reżyserii Attili Vidnyanszkyego juniora w interpretacji młodego dramaturga Miklósa Vecseia. Teatr tańca The Symptoms zagrał w Gdańsku spektakl inspirowany poezją Sandora Weóresa "Cuda nocy". Kompania Pala Frenaka pokazała "InTimE".
Z kolei podczas tegorocznych Warszawskich Targów Książki premierę miała antologia "Wróg ludu i inne dramaty węgierskie", zbiór dziesięciu sztuk takich wybitnych dramatopisarzy, jak Gyórgy Spiró, Istvan Tasnadi, Janos Hay, Csaba Szekely, Bela Pin-ter, Andras Visky, Csaba Miko, Zoltan Egressy, Kornel Mundruczó, Borbala Szabó. To znakomita inspiracja dla polskich autorów i scen.
We wrześniu 2016 roku odbył się tydzień węgierski w Teatrze Nowym w Poznaniu. Program tworzyło czytanie "Mostu nad Doliną" Janosa Hśya w reżyserii Jakuba Skrzywanka, "Fedry Fitness" Istvana Tasnśdiego w reżyserii Małgorzaty Warsickiej. Wielkim finałem była premiera sztuki "Porno" Andrasa Viskyego w reżyserii Ceziego Studniaka - monodram Edyty Łukaszewskiej o samotności jednostki w zderzeniu z bezwzględnym reżymem. Gościł również podczas specjalnych pokazów na scenach Gdańska i Olsztyna.
10. Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Nowa Europa -Demoludy" w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie w 2016 r. rozpoczął projekt multimedialny "Nieznana Ukraina" Miklósa Botha prezentujący muzyczne korzenie kultury bizantyjskiej. Z kolei Teatr Józsefa Katony pokazał "Zjednoczenie dwóch Korei" w reżyserii Gabora Matę. Tegorocznej, 11., edycji towarzyszyła promocja wspomnianej już antologii "Wróg publiczny i inne dramaty węgierskie". Odbyły się czytania sztuk "Zabiłam moją matkę" Andrasa Yiskyego, " Jest ciężko" Janosa Haya oraz "Zwyczajna środa" Zoltana Egressyego.
Bezprecedensową inicjatywą był TEATR.HU, czyli cykl czytań węgierskich dramatów. Odbywał się od maja 2017 roku we współpracy z Polskim Ośrodkiem Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/ w Węgierskim Instytucie Kultury. Polscy widzowie poznali sztukę Csaby Miko "Cień ojca" w reżyserii Karoliny Kirsz w Centrum Sztuki Współczesnej Zamku Ujazdowskim. "Fedra Fitness" zaś Istvana Tasnśdiego zaprezentowana została przez Macieja Wiktora. TEATR.HU zagościł też w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. Aktorzy zaprezentowali książkę dla dzieci "Bartok i drewniany książę" autorstwa Margit Garajszki.
Przy okazji Śląskich Targów Książki w katowickim NOSPR odbyło się spotkanie "Florencja Maraiego - wieczór muzyczno-literacki" z udziałem wybitnego węgierskiego pianisty Alexa Szilasiego. Był to hołd dla Feliksa Netza, pierwszego polskiego tłumacza Sandora Maraiego. Fragmenty "Księgi ziół" i powieści "Siostra" wyreżyserowała Katarzyna Raduszyńska. Cykl TEATR. HU zakończyła interpretacja dramatu Andrasa Viskyego "Zabiłam moją matkę" w Węgierskim Instytucie Kultury w reżyserii Darii Kopiec.
Z kolei na Międzynarodowym Festiwalu Tańca Współczesnego Cialo/Umysł w Nowym Teatrze zaprezentowany został spektakl "The Ox" w choreografii Csaby Molnara. W C S W Zamek Ujazdowski w tym roku przedstawiono cykl "Performance Exchange: Change: Time and Dance" z udziałem młodych twórców tańca z Polski i z Węgier. Prace będące efektem rezydencji artystycznej zaprezentowała trójka twórców - Anna Biczók, Ula Zerek i Ola Bożek-Muszyńska, Luca Dómótór, Aniela Kokoszą, I.ior Lazarof. Taniec okazał się znakomitym językiem dyplomacji kulturalnej.
