Dama pikowa
Po ponad 40 latach powraca do repertuaru Opery Krakowskiej "Dama pikowa" Piotra Czajkowskiego. Na premierowe pokazy zapraszamy w niedzielę i poniedziałek.
Opera Czajkowskiego powstała na podstawie opowiadania Puszkina o tym samym tytule. Libretto napisał brat kompozytora, Modest Czajkowski. Bohater "Damy pikowej", Herman, to oficer ogarnięty namiętnością do hazardu. Kiedy nadarza się okazja, by poznać sekret wygranej, posiąść tajemnicę trzech kart, jest skłonny pogrzebać miłość, a nawet popełnić zbrodnię.
Opera Czajkowskiego intensyfikuje uczucia bohaterów noweli Puszkina. Herman Puszkina nie kocha Lizy, cynicznie wykorzystuje jej uczucie, u Czajkowskiego Herman kocha naprawdę i jego miłość przeplata się ze zgubnym uzależnieniem od kart, wiodącym go ostatecznie ku samozagładzie.
"Zakończenie komponowałem wczoraj do południa... Okazało się, że Herman był dla mnie nie tylko pretekstem do napisania takiej czy innej muzyki, lecz rzeczywistym, żywym, a nawet sympatycznym człowiekiem.... to moje ciepłe, żywe uczucie dla bohatera opery odzwierciedliło się korzystnie również w muzyce" - pisał Czajkowski do brata.
"Dama pikowa" zaliczana jest do psychologicznych dramatów muzycznych, głęboko analizujących przeżycia jednostki. Klimat emocjonalny opery, fantazja twórcza, świetne opracowanie partii wokalnych, barwna instrumentacja, nagłe zmiany nastroju, posługiwanie się cytatami z utworów w innym stylu sprawiły, że ten właśnie spektakl obok "Oniegina" uznany został za najwybitniejszą z oper Czajkowskiego.
Sama opera powstała w wyjątkowo krótkim czasie: między 19 stycznia a 3 marca 1890 we Florencji kompozytor napisał szkice, partyturę ukończył 8 czerwca. Wystawiona w tym samym roku w cesarskim Teatrze Maryjskim w Petersburgu przyniosła mu oszałamiający sukces. Ostatnia realizacja "Damy pikowej" na krakowskiej scenie odbyła się w marcu 1966 roku. Operę Czajkowskiego wystawił wtedy Kazimierz Kord (kierownictwo muzyczne i reżyseria). W partii Hrabiny wystąpiła, obchodząca w tym roku jubileusz 50-lecia pracy artystycznej, Janina Tisserant-Parzyńska, stwarzając niezapomnianą kreację.
Najnowsza wersja "Damy pikowej" powstała pod kierownictwem muzycznym Iwony Sowińskiej, dyrygentki związanej z Operą Narodową w Warszawie. Reżyserem i inscenizatorem jest twórca wielu inscenizacji teatralnych i operowych, Krzysztof Nazar. Nad stroną plastyczną spektaklu czuwali znani krakowskiej publiczności scenograf Marek Chowanieć i Zofia de Ines, tworząca kostiumy.
