Artykuły

...niewątpliwie jakowaś zawisła. A może to jeszcze ta rzucona przez mistrza Jana Matejkę ta zburzenie kościoła św. Ducha, na którego miejscu stoi dzisiaj teatr? W każdym razie przedstawienie "Klątwy" Wyspiańskiego zaczęte i zapowiadane z rozmachem dało dość niepozorne rezultaty.

U Wyspiańskiego główną, przez cały czas obecną na scenie dramatis personae "Klątwy" jest upał, żar, który doprowadza do szaleństwa, do obłędu wiejską gromadę, który wyjaskrawia myśli i uczynki ludzi. Tymczasem w Teatrze Słowackiego ze sceny wiało chłodem. Dosłownie i w przenośni. W postaciach nie było żadnego napięcia, zapamiętania, które mogłoby doprowadzić do zbrodni, jedynie zmęczenie, zniechęcenie, prawie nuda. Zdarzały się momenty, kiedy widzowie byli zmuszeni patrzeć na pustą scenę, podczas gdy aktorzy pokrzykując biegali w kulisach i po foyer. Nie było to najlepszym pomysłem, wziąwszy pod uwagę, że nawet ze sceny nie byli najlepiej słyszalni.

Jedynie dwojgu aktorom, bynajmniej nie protagonistom, udało się obronić, Annie Haber, grającej Dziewkę i Andrzejowi Grabowskiemu - Sołtysowi. Prości, siermiężni wręcz, nosili w sobie jakąś bezwzględną prawość. Nie dali się wkomponować w realistyczną nieprawdę całego obrazu.

Na scenie bowiem stała okazała realistyczna scenografia: księża plebania, przed nią podwórko, a z tyłu barokowy fronton kościoła. Jacek Ukleja, autor tych dekoracji, wypełnił scenę dość skutecznie, tak, że aktorzy nie zawsze umieli znaleźć na niej miejsce dla siebie. Ta niepewna sceny gromada nie mogła być zatem bezwzględna, nie potrafiła unieść kryminalnego wręcz splotu spraw obyczajowych, religijnych i materialnych, którym Wyspiański próbował nadać wymiar i wagę tragedii antycznej. Wszystkie więc zmagania i wysiłki Księdza (M. Walczak) i Młodej (M. Pietrek), ich miotanie się między zabobonem a religią, namiętnością a napiętnowaniem winą, stały się bezzasadne, trafiły w pustkę. Wszystko zaczęło się i kończyło jedynie na słowach, gestach i pomysłach bardziej malarskich niż dramatycznych.