Artykuły

Agencja Dramatu i Teatru "ADiT" wydaje "Dramaty zebrane" Maxa Frischa w nowych specjalnie zamówionych tłumaczeniach do jubileuszowego wydania dwutomowej antologii, m.in. Sławy Lisieckiej, Karoliny Bikont, Ryszarda Turczyna, Jacka Kaduczaka.

To wyjątkowa okazja, żeby w 25. rocznicę śmierci zapoznać się ze wszystkimi dramatami Maxa Frischa (1911-1991) - pisarza, dramaturga i architekta, ideowego ucznia i następcy Bertolta Brechta, autora czterech powieści, zbioru opowiadań, dwunastu dramatów i dzienników. To pierwsze polskie wydanie wszystkich sztuk Frischa w nowych przekładach znanych i uznanych tłumaczy, które współczesnym językiem uwydatniają ponadczasowość poruszanej przez autora tematyki ukaże się na przełomie listopada i grudnia 2016 roku. Działania promocyjne planujemy od stycznia 2017 roku.

"Wydarzenia ostatnich lat - konflikty militarne, polityczne spory, narastający w Europie nacjonalizm i ksenofobia, czy wreszcie kryzys imigrancki - udowadniają, jak wielka jest potrzeba ciągłego powracania do Frischa i uruchamiania jego analiz w nowych kontekstach. Być może nieco paradoksalnie okazuje się, że współcześnie bardziej niż przed laty jest on "pisarzem naszych czasów". Dlatego właśnie nie tylko trzeba go czytać, ale trzeba czytać go "w całości". Można podziwiać Frischa jako doskonałego prozaika, świetnego felietonistę i mistrza krótkich form, czy dramatopisarza skłaniającego widza do wejścia w konflikt z samym sobą, ale dopiero powiązana lektura jego dzieł pozwala dostrzec sens strachu o wynik starcia jednostki z masą." - pisze w posłowiu do niniejszego wydania dr Monika Wąsik.

Twórczość dramatyczna Frischa jest wyrazem poszukiwań tożsamości bohatera, pragnącego za wszelką cenę wyrwać się ze swojej dotychczasowej mieszczańskiej egzystencji, z pułapki stworzonej przez własny mit, z narzuconej tożsamości czy roli, i podążyć za marzeniami, oddać się pasji tworzenia lub podróżowania. W swoich sztukach Frisch wielokrotnie stawia pytanie, czy jest możliwa ucieczka od tożsamości i przeznaczenia, zdeterminowanych osobowością, wspomnieniami i inteligencją człowieka. Zajmuje się relacjami między ludźmi, przemijaniem, starością i śmiercią, nie tylko tą ostateczną, ale także tą doświadczaną jeszcze za życia. Frisch porusza w dramatach również niezwykle aktualne problemy, takie jak stygmatyzacja inności, przyczyny terroryzmu, czy źródła anarchii, udowadniając, że historia rządzi się powtarzalnością zdarzeń, jak mechanizm zegarowy (co znajduje nawet odniesienie dosłowne w kilku sztukach), a to, co w latach czterdziestych czy pięćdziesiątych ubiegłego wieku mogło być tylko podszytymi lękiem przewidywaniami, dzisiaj dzieje się na naszych oczach w globalnym wymiarze. Wojna, podziały rasowe i klasowe, wykluczenia społeczne czy wreszcie biurokratyzacja życia, obecne w sztukach Frischa, wydają się niepokojąco współczesne i boleśnie znajome. Wnikliwe studium władzy, przemocy politycznej i społecznej, antagonizmów na tle fanatyzmu narodowego i religijnego, a także przeczucia katastroficznych zjawisk anarchizacji systemów państwowych i ich degeneracji, świadczą o nieprzemijającym geniuszu autora.

"Pisarz wyznaje teorię powtarzalności zdarzeń, w których kręgu ludzkość utkwiła. Na tę, uniemożliwiającą jakąkolwiek radykalną metamorfozę, nierozerwalną obręcz, od wieków składają się skostniałe w swej niezmienności archetypy, których nie da się naprawić." - pisze we wstępie dr Maciej Ganczar.

Całość jest starannie przygotowana, poddana wnikliwej redakcji, opatrzona wstępem dra Macieja Ganczara i posłowiem dr Moniki Wąsik. Mamy nadzieję, że owoce pracy znakomitych tłumaczy: Ryszarda Turczyna, Sławy Lisieckiej oraz jej podopiecznych studentek, Jarosława Kaduczaka, Macieja Ganczara, Karoliny Bikont - pozwolą odkryć teatrom i czytelnikom uniwersalność i aktualność dorobku scenicznego tego wybitnego pisarza.