Jubileuszowy Szekspir w T.Z.M.
DWADZIEŚCIA lat w życiu teatru, to - jeśli chodzi o polskie sceny- jubileusz raczej młody. Ale w życiorysie teatrów objazdowych lata liczą się podwójnie. A obchodzący swoje pracowite, liczące się w polskiej kulturze teatralnej dwudziestolecie Teatr Ziemi Mazowieckiej jest właśnie jednym z bardzo zasłużonych teatrów objazdowych, który świadczy też swoje usługi artystyczne dla ludności stolicy.
Z okazji dwudziestolecia TZM godzi się przypomnieć nazwiska jego współtwórców, kierowników artystycznych i najwytrwalszych aktorów. Model teatru wypracowali i stanowili pierwszą jego dyrekcję Wanda Wróblewska (dyr. i kier. art.) Krystyna Berwińska (kier. liter.) i Mieczysław Marszycki (wicedyr.). Po trzynastu latach dyrekcję i kierownictwo artystyczne teatru objął znany aktor teatralny i filmowy, zasłużony wychowawca młodzieży teatralnej, znakomity organizator życia teatralnego na Warmii i Mazurach Aleksander Sewruk, który kierował dotąd owocnie scenami w Olsztynie i Elblągu oraz sceną objazdową, i swoje 12-letnie doświadczenia olsztyńskie wykorzystał w podniesieniu na jeszcze wyższy poziom TZM, wzbogacając ponadto zespół aktorski. Nieubłagana śmierć tego niezapomnianego człowieka teatru była wstrząsem dla TZM, powodując na pewien czas jego regres. Po przejęciu dyrekcji przez obecnego kierownika artystycznego TZM Andrzeja Ziębińskiego, wytrawnego reżysera i aktora o bogatym dorobku artystycznym, linia artystyczna teatru zaczęła znów piąć się w górę. Jednak ambicje nowego kierownictwa, przejawiające się zarówno w planowaniu repertuarowym oraz kształcie inscenizacyjnym prezentowanych premier - jak i w przekształceniu charakteru teatru jako przede wszystkim teatru stołecznego, jednego z kilkunastu warszawskich, z kurczeniem się działalności objazdowej - nie zawsze mają pokrycie zarówno w wynikach artystycznych jak i w działalności organizacyjnej.
Pouczająca jest pod tym względem jubileuszowa premiera "Komedii omyłek" Szekspira, 125 premiera Teatru Ziemi Mazowieckiej. Teatr ten miał dotąd charakter popularyzatorski, co w niczym nie pomniejszało jego ambicji artystycznych. Nowe kierownictwo (poza dyr. Ziębińskim - Jerzy Adamski jako kier. literacki) stawia głównie na efekty artystyczne. Twórcy "Komedii omyłek" usiłowali wpisać tę zabawną komedio-farsę, opartą na ogranym motywie podobieństwa bliźniaków i wynikłych stąd qui pro quo - w formułę poetycką, a że materiał tekstowy nie dał się w nią wtłoczyć, więc rozbudowano rzecz o pantomimiczne intermedia, dodając poza tym różne wspierające podpórki i szczudła. Ale wyszło z tego "materii pomieszanie", obie warstwy przedstawienia zamiast wspierać się lub chociażby koegzystować bezkonfliktowo - zderzały się ciągle, wywołując liczne dysonanse.
Ta warstwa poetycka (podwórzowe popisy dwojga cyrkowców, granych przez Zofię Streer i Klemensa Mielczarka, oraz inne elementy inscenizacji) jest "sama w sobie" interesująca, ładna, ale rozbija tempo warstwy farsowej, rzutując też na jej klimat obciążająco. W popisowych rolach dwojga bliźniaków występuje Andrzej Prus i Krzysztof Machowski (Antyfolus z Syrakuz i Efezu) oraz Bronisław Surmiak i Andrzej Wiśniewski (ich służący - Dromio z Syrakuz i z Efezu. Grają też jubilaci (20 lat bez przerwy w TZM): Jerzy Próchnicki, Maria Treutz-Kuszyńska, Władysław Osto-Suski, wspomniana już Zofia Streer. Wierni też postali do dziś swej objazdowej scenie zasłużeni i lubiani jej aktorzy: Barbara Kołodziejska, Stefania Iwińska, Barbara Lanton, Maria Pabisz-Korzeniowska, Klemens Mielczarek, Jacek Brick, Jarema Drwęski i in.
Oceniając wysoko zasługi TZM w krzewieniu kultury teatralnej i upowszechnianiu dobrej literatury na Mazowszu wypadałoby mu życzyć, by potrafił mądrze łączyć ambicje artystyczne z tymi zadaniami kulturowymi, które stały przed teatrem przed dwudziestu laty i które z takim pożytkiem realizował.
