Artykuły

Krystian Lupa wystawia "Proces" Kafki, Ewelina Marciniak przenosi na scenę "Księgi Jakubowe" Tokarczuk, a Monika Strzępka i Paweł Demirski przygotowują musical o Marcu '68 - wybrane premiery zebrała Dorota Wyżyńska w Gazecie Wyborczej.

Premiery teatralne w tym sezonie chodzą parami. Zobaczymy dwie inscenizacje "Juliusza Cezara" - w Warszawie i Łodzi, "Dziady" - we Wrocławiu i Warszawie, "Pana Tadeusza" w Teatrze Narodowym i Teatrze im. Osterwy w Lublinie, "Piotrusia Pana" w Teatrze Muzycznym w Gdyni i w Nowym Teatrze w Warszawie.

Jaki będzie ten rok w teatrze? Przyjrzyjmy się tematom, po które sięgają twórcy. Czy niepokoje polityczne w Polsce znajdą swoje odbicie w spektaklach? Oto nasz przewodnik po wydarzeniach teatralnych najbliższych miesięcy - wybrane premiery, które odbędą się do końca czerwca.

ADAPTACJE POWIEŚCI

"Fahrenheit 451" w Gdańsku. W Teatrze Wybrzeże w Gdańsku premiera spektaklu "Fahrenheit 451" według powieści Raya Bradbury'ego - sfilmowanej w latach 60. przez Francois Truffaut. Antyutopijną opowieść o świecie przyszłości, w którym indywidualizm jest całkowicie stłamszony, wiedza nikomu niepotrzebna, a analfabetyzm mile widziany, reżyseruje Marcin Liber. Autorem adaptacji jest Marcin Cecko. Występują m.in.: Dorota Androsz, Katarzyna Figura, Michał Jaros, Jakub Mróz. Premiera 6 lutego.

***

Inspirowane Bułhakowem. W Teatrze Powszechnym w Warszawie trwają próby do spektaklu "Mistrz i Małgorzata" (tytuł roboczy) inspirowanego powieścią Bułhakowa. Twórcy: Jolanta Janiczak (dramaturgia) i Wiktor Rubin (reżyseria) chcą przenieść akcję do współczesnej Warszawy. Grupa Wolanda ingerować będzie w przestrzeń publiczną, sprawdzając, gdzie leżą granice prawa i legalnego działania. W obsadzie: m.in. Julia Wyszyńska, Michał Czachor, Mateusz Łasowski i Grzegorz Falkowski. Premiera 12 marca.

***

Lupa sięga po Kafkę. W Teatrze Polskim we Wrocławiu "Proces" Kafki w inscenizacji Krystiana Lupy. Reżyser po raz pierwszy sięga po twórczość Franza Kafki. W wywiadzie dla "Wyborczej" tłumaczył: "Zabieram się za "Proces", bo mam wrażenie, że obecna sytuacja polityczna w Polsce posługuje się logiką wywiedzioną z tej powieści". Premiera na przełomie kwietnia i maja.

***

Tokarczuk według Marciniak. Laureatka Paszportu "Polityki" przenosi na scenę powieść laureatki Nagrody Nike. Ewelina Marciniak, utalentowana młoda reżyserka (która nie potrzebowała wcale dodatkowej reklamy, jaką zapewnił jej minister kultury Piotr Gliński, potępiając spektakl "Śmierć i dziewczyna" w Teatrze Polskim we Wrocławiu) w warszawskim Teatrze Powszechnym sięga po "Księgi Jakubowe" Olgi Tokarczuk. Autorami adaptacji są: Jan Czapliński i Magda Kuprianowicz. W obsadzie: m.in. Julia Wyszyńska, Eliza Borowska, Aleksandra Bożek, Michał Jarmicki, Dobromir Dymecki i Jacek Beler. Premiera 7 maja.

***

Wracają "Cwaniary". Wszystko wskazuje na to, że na scenie Teatru Imka w Warszawie odbędzie się jedna z najbardziej oczekiwanych premier tego sezonu - "Cwaniary" według książki Sylwii Chutnik w reżyserii Agnieszki Glińskiej. Przypomnijmy, że premiera spektaklu miała odbyć się w grudniu ubiegłego roku na festiwalu Boska Komedia w Krakowie, ale dyrektor Teatru Studio w Warszawie Roman Osadnik, wbrew woli reżyserki, odwołał przedstawienie. Tomasz Karolak, szef prywatnej Imki, postanowił zaprosić twórców tego projektu do siebie. Wystąpią: Monika Krzywkowska, Natalia Rybicka, Monika Obara i Agata Góral. Aranżacje i opracowanie muzyczne: Jan Młynarski i Warszawskie Combo Taneczne. Premiera w maju.

***

Garbaczewski wystawia Nahacza. TR Warszawa zapowiada spektakl "Niezwykle przygody Roberta Robura" na podstawie książki Mirosława Nahacza. Autorem adaptacji jest pisarz Jakub Żulczyk, a reżyserem Krzysztof Garbaczewski, który - jak zapowiada teatr - "w swojej inscenizacji nawiąże do technologii cyfrowych i ich wpływu na świadomość społeczeństwa". Premiera 10 czerwca.

***

"Kto się boi..." w Teatrze Polonia. Sztukę Edwarda Albeeego "Kto się boi Virginni Woolf" w Teatrze Polonia w Warszawie reżyseruje Jacek Poniedziałek, który jest również autorem nowego przekładu dramatu. W obsadzie m.in. Agnieszka Żulewska - jedna z najciekawszych aktorek młodego pokolenia (oglądaliśmy ją w filmach "Chemia" i "Demon"), która kilka dni temu otrzymała Nagrodę im. Z. Cybulskiego. Wystąpią również: Ewa Kasprzyk, Krzysztof Dracz, Piotr Stramowski. Premiera 29 stycznia.

***

"Dożywocie" w Teatrze Polskim. W Teatrze Polskim w Warszawie. "Dożywocie" - komedię Aleksandra Fredry przenosi na scenę Filip Bajon. Reżyser, który często sięga po polską klasykę w kinie ("Przedwiośnie", "Śluby panieńskie", ostatnio "Panie Dulskie"), zapowiada, że "Dożywocie" jest opowieścią o "wilkach z Wall Street" - ludziach, którzy mogli mieć wszystko, mieli niemal wszystko i wszystko stracili, ponieważ myśląc, że kochają życie, kochali tylko pieniądze". W obsadzie m.in. Krzysztof Kwiatkowski, Adam Biedrzycki, Piotr Cyrwus, Marta Kurzak, Jarosław Gajewski i Szymon Kuśmider. Premiera 29 stycznia.

***

"Dziady" wrocławskie. Po raz pierwszy w swojej 160-letniej historii "Dziady" Adama Mickiewicza zostaną zagrane w całości. Premiera w Teatrze Polskim we Wrocławiu jest zwieńczeniem trzyletniego projektu artystycznego Michała Zadary. W roku 2014 odbyła się premiera części I, II i IV oraz wiersza "Upiór", w 2015 - części III. Obecnie realizatorzy pracują nad dopełniającymi je "Ustępem Dziadów części III" oraz "Objaśnieniami". Całość trwa 840 min. Michał Zadara dostał za wrocławskie "Dziady" nagrodę Konkursu na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa". Premiera 20 lutego.

***

"Dziady" warszawsko-litewskie. Wydarzenie z okazji 250-lecia Teatru Narodowego. "Dziady" Adama Mickiewicza przenosi na scenę wybitny twórca litewskiego teatru Eimuntas Nekrośius. W obsadzie m.in. Wiktoria Gorodeckaja, Piotr Grabowski, Danuta Stenka, Mateusz Rusin, Marcin Przybylski, Arkadiusz Janiczek oraz Grzegorz Małecki jako Gustaw-Konrad. Autorem muzyki do spektaklu jest Paweł Szymański. Premiera 10 marca.

***

"Czyż nie dobija się koni" w Teatrze Wybrzeże. W Teatrze Wybrzeże w Gdańsku Wojciech Kościelniak przygotowuje premierę "Czyż nie dobija się koni?" na motywach powieści Horace'go McCoya przeniesionej na ekran w 1969 przez Sydneya Pollacka.

Lata 30, giełda notuje ogromny krach, ceny idą w górę, nie ma pracy, ludzie potrzebują pieniędzy. W małej miejscowości urządzany jest morderczy maraton taneczny, w którym można wygrać sporą nagrodę, ale uczestników obowiązują bezwzględne reguły... W spektaklu wystąpią m.in: Justyna Bartoszewicz, Magdalena Boć, Katarzyna Dałek, Marta Herman, Katarzyna Kaźmierczak, Joanna Kreft-Baka, Jacek Labijak, Piotr Łukawski, Krzysztof Matuszewski, Marcin Miodek, Jarosław Tyrański, Piotr Witkowski. Autorem muzyki jest: Piotr Dziubek. Premiera 2 kwietnia.

***

"Pan Tadeusz" z Lublina. Mikołaj Grabowski wystawiał "Pana Tadeusza" kilka lat temu w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie, teraz powraca do epopei narodowej i przygotowuje spektakl w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. Muzykę do spektaklu skomponował Zygmunt Konieczny. Adaptacja: Tadeusz Nyczek i Mikołaj Grabowski. Premiera 12 marca.

***

"Pan Tadeusz - wszystkie słowa" - czytania-koncerty, które co miesiąc w Teatrze Narodowym w Warszawie przygotowuje z aktorami tej sceny reżyser Piotr Cieplak, przyjmowane są entuzjastycznie. W maju na finał tego wyjątkowego projektu przez sześć dni zostanie zaprezentowana całość "Pana Tadeusza" (codziennie po dwie księgi). A w czerwcu premiera spektaklu (który ma być niespodzianką dla widzów) - będzie się odwoływał do epopei narodowej.

***

"Amadeusz" z Lublina. W Teatrze im. Osterwy w Lublinie premiera "Amadeusza" Petera Shaffera. Sztukę o życiu i twórczości Mozarta widzianym oczami Antonia Salieriego (nadwornego kompozytora cesarza Józefa II), na podstawie której powstał doskonały film Milośa Formana, wyreżyseruje Artur Tyszkiewicz. Premiera 4 czerwca.

***

"Powrót Odysa" w Łodzi. Teatr im. Jaracza w Łodzi zapowiada "Powrót Odysa" Stanisława Wyspiańskiego. To kolejna propozycja, którą przygotowuje w tym sezonie laureatka Paszportu "Polityki" Ewelina Marciniak. Premiera w czerwcu.

***

"Juliusz Cezar" w Warszawie. "Juliusza Cezara" w Teatrze Powszechnym w Warszawie [na zdjęciu] wystawia Barbara Wysocka. Aktorka i reżyserka mówi w wywiadzie dla "Co Jest Grane 24": - Wobec chaosu w państwie, niekompetencji rządzących "Juliusz Cezar" może być ostrzeżeniem. Dramaturgia: Tomasz Śpiewak. Występują: Anna Moskal, Barbara Wysocka, Arkadiusz Brykalski, Michał Czachor, Grzegorz Falkowski, Michał Jarmicki, Mateusz Łasowski. Premiera 23 stycznia.

***

Szekspir z Łodzi. "Juliusza Cezara" możemy też zobaczyć w Teatrze Nowym w Łodzi. Reżyserka Małgorzata Wdowik w pracy chętnie korzysta z dokumentów życia społecznego, materiałów archiwalnych spektakli oraz dźwiękowych efektów, tworząc teatr na styku dokumentu i performance. Tym razem sięga m.in. po scenariusz patrona teatru - Kazimierza Dejmka, który wystawił "Juliusza Cezara" w 1960 r. - i próbuje odnieść się do tamtej inscenizacji. Premiera 26 lutego.

***

"Miarka za miarkę". Książę Wiednia zaniepokojony moralnym upadkiem poddanych ogłasza, że wyjeżdża, a władzę pozostawia w rękach namiestnika Angela. Sam zakłada strój mnicha i obserwuje rozwój sytuacji. W Teatrze Dramatycznym na Scenie im. Gustawa Holoubka premiera "Miarki za miarkę". Sztukę Szekspira w nowym tłumaczeniu Piotra Kamińskiego reżyseruje kolejny po Nekrośiusie ważny twórca z Litwy Oskaras Korśunovas. Premiera w kwietniu.

***

"Komedia omyłek". W Teatrze Miejskim w Gdyni zobaczymy szekspirowską "Komedię omyłek". Spektakl, który ma być grany na Scenie Letniej w Orłowie, wyreżyseruje Tadeusz Bradecki. Premiera 25 czerwca.

***

Baśnie dla dorosłych. W Teatrze Polskim we Wrocławiu spektakl "GRIMM: czarny śnieg" według tekstu Anki Herbut, inspirowany cyklem baśni braci Wilhelma i Jacoba Grimmów. Najsłynniejsze baśni dla dzieci, ale tym razem przeznaczone dla dorosłych. Reżyseruje Łukasz Twarkowski. Wystąpią m.in.: Krzesisława Dubielówna, Anna Uczuk, Halina Rasiakówna, Bartosz Porczyk i Wojciech Ziemiański. Premiera 22 stycznia.

***

"Opowieści zimowe" w Poznaniu. W Teatrze Muzycznym w Poznaniu polska prapremiera musicalu "Opowieści zimowe" Maury Yestona w reżyserii Janusza Krucińskiego. W roli głównej wystąpi Edyta Krzemień. Premiera 6 lutego.

***

Krawczyk z Gdyni. W Teatrze Miejskim w Gdyni trwają próby do spektaklu "Być jak Krzysztof Krawczyk". Główny bohater, solista zespołu muzycznego grającego na weselach, chce być jak idol Polaków - polski Elvis Presley, czyli Krzysztof Krawczyk. Czy spełni marzenie? I jakie będą tego konsekwencje? Autorem tekstu i reżyserem przedstawienia jest Andrzej Mańkowski. Prapremiera 13 lutego.

***

"Eluis" z Poznania. Z kolei w Teatrze Nowym w Poznaniu królować będzie Presley. Spektakl o cudownym chłopaku z amerykańskiego Południa, który podbija serca całego świata, reżyseruje Michał Siegoczyński. Premiera w marcu.

***

Marciniak w Katowicach. W Teatrze Śląskim w Katowicach Ewelina Marciniak pokaże spektakl "Leni. Obrazy przeszłości" o Leni Riefenstahl, niemieckiej reżyserce filmowej współpracującej w okresie II wojny światowej z nazistami. Tekst: Iga Gańczarczyk i Łukasz Wojtysko. Premiera 5 marca.

***

"Jezioro" w TR Warszawa. Amerykańsko-litewska reżyserka Yana Ross przygotowuje w TR Warszawa polską prapremierę sztuki rosyjskiego dramatopisarza Michaiła Durnienkowa "Jezioro" w tłumaczeniu Agnieszki Lubomiry-Piotrkowskiej. Tekst powstał na zamówienie Gogol Center w Moskwie i był tam wystawiony w2015 roku. Premiera w TR Warszawa będzie pierwszą realizacją dramatu poza Rosją. Durnienkow nawiązuje do dramatów Czechowa i Gorkiego, wprowadzając jednocześnie odniesienia do dzisiejszego kryzysu w Europie. Wystąpią: Agnieszka Grochowska, Cezary Kosiński, Rafał Maćkowiak, Dawid Ogrodnik, Agnieszka Podsiadlik, Adam Woronowicz i Agnieszka Żulewska. Premiera 4 marca.

***

"Wiosna" w Studio. Brazylijski reżyser Leonardo Moreira przygotowuje w Teatrze Studio w Warszawie premierę spektaklu "Wiosna". Moreira nie przyniósł na próby gotowego dramatu. W pracy sięga np. po "Wujaszka Wanię", a tekst Czechowa traktuje jako inspirację do stworzenia nowej historii, opartej na biografiach aktorów i ich doświadczeniach osobistych. Występują: Monika Krzywkowska, Marta Juras, Marcin Bosak, Łukasz Simlat, Stanisław Brudny, Antoni Pawlicki. Premiera 4 marca.

***

Musical "Marzec 68". Paweł Demirski i Monika Strzępka przyotowują w Teatrze Żydowskim w Warszawie spektakl musicalowy pt. "Marzec 68". "Protesty z 1968 roku nabrały charakteru mitycznego. Stały się symbolami rewolucji, wyzwolenia i emancypacji, "apetytu na wolność". Ich uczestnicy stanowią dziś elitę polityczną i intelektualną. Co zostało po głoszonych przez nich wówczas hasłach? Czy Marzec '68 był na tle ówczesnych wydarzeń wyjątkowy? Czy Donald Tusk ma rację, dostrzegając podobieństwo obecnych napięć do sytuacji w 1968? Chcemy o tym zaśpiewać - zapowiadają twórcy. Premiera w marcu.

***

"Książka telefoniczna" z Krakowa. W Narodowym Starym Teatrze w Krakowie Michał Buszewicz pracuje nad spektaklem pt. "Książka telefoniczna". Przedstawienie - inspirowane rocznikami książek telefonicznych z Krakowa i okolic - ma być jak zapowiada dramaturg i reżyser - pretekstem do analizy zasad rządzących komunikacją międzyludzką. Premiera 19 marca.

***

Nowy "Faust". Na afiszu Teatru Imka w Warszawie pojawi się "Faust". Ale nie będzie to inscenizacja dzieła Goethego, ale nowa sztuka reżysera i dramatopisarza Tomasza Mana Rzecz dzieje się współcześnie. Pewien pisarz napisał arcydzieło, tymczasem dzieci zrobiły z kartek... samolociki i wyrzuciły je przez okno. W roli tytułowej wystąpi Jacek Braciak. Reżyseruje Tomasz Man. Premiera 1 kwietnia.

***

"Podopieczni". Paweł Miśkiewicz wyreżyseruje w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie "Podopiecznych" na podstawie dramatu Elfriede Jelinek podejmującego temat uchodźców. Wystąpią m.in: Jaśmina Polak, Marta Nieradkiewicz, Marta Scisłowicz, Bartosz Bielenia, Szymon Czacki, Roman Gancarczyk. Premiera 9 kwietnia.

***

"Bal u Salomona". W Teatrze Muzycznym Roma na Novej Scenie w Warszawie Jerzy Satanowski przygotowuje spektakl muzyczny oparty na twórczości Gałczyńskiego "Bal u Salomona". Wystąpią m.in.: Magda Kumorek, Dorota Osińska Arkadiusz Brykalski i Zbigniew Zamachowski. Premiera: 23 kwietnia.

***

"Niedźwiedź Wojtek" w Dramatycznym. Tadeusz Słobodzianek napisał sztukę o syryjskim niedźwiedziu brunatnym, który został adoptowany przez żołnierzy 2. Korpusu Polskiego dowodzonego przez generała Andersa. Prapremierę "Niedźwiedzia Wojtka" przygotuje reżyser poprzednich dramatów laureata Nagrody NIKE: "Naszej klasy" i "Młodości Stalina" - Ondrej Spišák. Premiera w maju w Teatrze Dramatycznym na Scenie na Woli im. Tadeusza Łomnickiego.

***

Jelinek według Kleczewskiej. W Teatrze Powszechnym w Warszawie na afiszu pojawi się "Wściekłość" - najnowsza sztuka Elfriede Jelinek w reżyserii Mai Kleczewskiej. Jej prapremiera światowa planowana jest na kwiecień w Monachium. Spektakl w Powszechnym będzie drugim na świecie wystawieniem tego tekstu. Punktem wyjścia dla Jelinek był zamach w Paryżu na redakcję pisma satyrycznego "Charlie Hebdo". Dramaturgia Łukasz Chotkowski. Premiera w czerwcu.

***

"1981" z Bydgoszczy. W Teatrze Polskim w Bydgoszczy odbędzie się premiera spektaklu "1981". Autorem tekstu i reżyserem spektaklu będzie Rabiha Mroue, libański artysta współpracujący m.in. z monachijskim teatrem Kammerspiele, belińskim Hebbel am Ufer, którego wcześniejszy spektakl "Riding on a Cloud" pokazywany był na Festiwalu Prapremier w Bydgoszczy. Mroue specjalnie dla TPB i we współpracy z zespołem, stworzy spektakl odnoszący się do relacji polsko-palestyńskich w latach 70. i 80. Premiera w czerwcu.

***

SPEKTAKLE Z GWIAZDĄ

Danuta Szaflarska w Żydowskim. Danuta Szaflarska wystąpi gościnnie w głównej roli w premierze "Sklep przy głównej ulicy" na podstawie Ladislava Grosmana w reżyserii Łukasza Kosa w Teatrze Żydowskim w Warszawie. Premiera 12 lutego.

***

"Frankenstein" według Lindy. Bogusław Linda reżyseruje w Teatrze Syrena spektakl pt. "Frankenstein" według powieści Mary Shelley. W obsadzie m.in. Jerzy Radziwiłowicz, Eryk Lubos, Przemysław Bluszcz i Wojciech Zieliński. Premiera 25 lutego.

***

"Ostatnia taśma" Seweryna. Andrzeja Seweryna zobaczymy w repertuarze Beckettowskim m.in. w "Ostatniej taśmie", którą przed laty grał genialnie Tadeusz Łomnicki. W Teatrze Polskim w Warszawie z okazji 70. urodzin dyrektora sceny odbędzie się premiera spektaklu "Samuel Beckett Tryptyk". Przedstawienie wyreżyseruje Antoni Libera. Premiera 13 kwietnia.

***

Janda jako Matka. Krystyna Janda wyreżyseruje w Teatrze Polonia w Warszawie sztukę "Matki i synowie" Terrence'a McNally'ego. Rzecz o kobiecie, która nie jest w stanie przyjąć do wiadomości, że jej syn był gejem. Wystąpią: Krystyna Janda, Grzegorz Małecki, Antoni Pawlicki. Premiera 28 kwietnia.

***

"Śpiąca królewna" na rockowo. Teatr Lalek Guliwer w Warszawie przygotowuje musical "Śpiąca Królewna" według braci Grimm. Autorem libretta i reżyserem spektaklu jest Tomasz Man. - Będzie rockowo, bluesowo, jazzowo i hiphopowo. I ekologicznie. To spektakl o tym, jak zrujnowaliśmy świat w czasie 100-letniego snu królewny. O próbie zamknięcia dziecka na cztery spusty i odgrodzenia od świata Jednak miłość do wolności zwycięża - zapowiada reżyser. Premiera 20 lutego.

***

"Piotruś Pan" w Gdyni. W Teatrze Muzycznym w Gdyni premiera nowej wersja musicalu "Piotruś Pan" z librettem Jeremiego Przybory i muzyką Janusza Stokłosy w reżyserii i choreografii Janusza Józefowicza. Tym razem w wykonaniu zespołu Teatru Muzycznego w Gdyni. Premiera 9 kwietnia.

***

"Piotruś Pan" w Nowym Teatrze. Pierwszą premierą w wyremontowanej siedzibie Nowego Teatru Krzysztofa Warlikowskiego, na warszawskim Mokotowie, będzie spektakl dla dzieci - "Piotruś Pan" w reżyserii Łukasza Kosa. Przedstawienie planowane jest na 1 czerwca.