Artykuły

Największe dzieła polskiego teatru audiowizualnego: ponad 50 spektakli takich twórców jak Tadeusz Kantor, Krystian Lupa, Jerzy Jarocki, Grzegorz Jarzyna czy Krzysztof Warlikowski - dostępnych w całości lub we fragmentach, 25 słuchowisk Polskiego Radia, a ponadto filmy dokumentalne, zdjęcia, teksty, wywiady i audycje publicystyczne można już dziś znaleźć w jednym miejscu w sieci.

Wszystko to składa się na pierwszą tak obszerną i ogólnodostępną bazę polskiego teatru online. Narodowy Instytut Audiowizualny (NInA) zwieńczył jubileusz 250-lecia teatru publicznego w Polsce wyjątkową Kolekcją teatralną.

W tym ważnym dla polskiego teatru roku, jubileuszowym także ze względu na 100. rocznicę urodzin i 25. rocznicę śmierci Tadeusza Kantora, Narodowy Instytut Audiowizualny prezentuje szerokiej publiczności wybór nieprzeciętnego w skali świata dorobku polskiego teatru audiowizualnego, od lat 40. XX wieku po czasy obecne - m.in. premiery Teatru Telewizji, rejestracje spektakli "na żywo", słuchowiska i eksperymenty radiowe. Utrwalona na filmowych i radiowych taśmach twórczość takich artystów jak Erwin Axer, Aleksander Bardini, Adam Hanuszkiewicz, Jerzy Grzegorzewski, Zygmunt Hübner, Włodzimierz Staniewski, Konrad Swinarski, Andrzej Wajda czy Aleksander Zelwerowicz, wielu generacji aktorów, poczynając od Ludwika Solskiego, a kończąc na zespołach TR Warszawa czy Nowego Teatru, domaga się ponownego odkrycia i nieskrępowanego dostępu do widza.

O sile archiwum był przeświadczony Tadeusz Kantor. Dokumentowanie własnej twórczości było dla tego artysty aktywnością równie ważną jak praca nad nowym pomysłem - była to kwestia tożsamości, integralności dzieła i jego autora. Tworzeniu internetowej kolekcji spektakli telewizyjnych i słuchowisk radiowych w Ninatece przyświecało podobne myślenie o roli tych mediów w historii teatru polskiego.

Kolekcja teatralna, udostępniona bezpłatnie w ramach serwisu Ninateka (www.ninateka.pl), jest pierwszą tego rodzaju w Polsce bazą słuchowisk i spektakli stanowiącą reprezentatywny fragment bogatego zbioru nagrań Teatru Telewizji Polskiej i Teatru Polskiego Radia. Kolekcja zawiera zapis zarejestrowanych przedstawień Tadeusza Kantora, kilku spektakli telewizyjnych z lat 60. i 70., 25 słuchowisk Polskiego Radia - od końca lat 40. do dziś, 19 spektakli telewizyjnych koprodukowanych przez NInA w ostatnich dziesięciu latach, a także, dostępnych we fragmentach, 26 przedstawień Teatru TV zrealizowanych między 1967 a 2015 rokiem. Wszystkie materiały audiowizualne opatrzone są opisami i komentarzami, a także kontekstowymi materiałami do oglądania i słuchania. Kolekcja teatralna będzie stopniowo rozbudowywana o nowe treści.

Na stronie www.ninateka.pl, w jednym miejscu w sieci, zgromadzone są realizacje wybitnych reżyserów, których nazwiska są podstawowym kluczem doboru spektakli. Drugim, równie istotnym, kryterium doboru materiałów jest rola, jaką dany reżyser, spektakl czy słuchowisko odegrały w historii polskiego teatru audiowizualnego.

Kolekcję można przeglądać na różne sposoby: śledząc w kalendarium historię Teatru Telewizji i Teatru Polskiego Radia, podążając ścieżkami tematycznymi, poprzez leksykon kilkudziesięciu pojęć lub biogramy 47 reżyserów. Specjalne filtry umożliwiają także wyszukanie interesujących materiałów o aktorach, autorach i reżyserach.

Kolekcja to audiowizualne kompendium dzieł stworzone z myślą o wszystkich miłośnikach teatru, chcących przypomnieć sobie kreacje ulubionych aktorów lub po raz pierwszy obejrzeć głośne inscenizacje, o których wcześniej tylko słyszeli. To także ukłon w stronę tej publiczności, która chociażby ze względu na miejsce zamieszkania ma utrudniony dostęp do teatru żywego planu.

Kolekcja została udostępniona w Ninatece (www.ninateka.pl) 16 grudnia 2015 roku.

Narodowy Instytut Audiowizualny od początku istnienia, zgodnie ze swoją misją gromadzi, archiwizuje, rekonstruuje i udostępnia najbardziej wartościowe dzieła polskiej kultury filmowej, muzycznej i teatralnej. Stara się dokumentować najważniejsze zjawiska polskiej sceny, używając do tego celu najnowszych technologii i angażując wybitnych realizatorów telewizyjnych, zgodnie z koncepcją, że teatr audiowizualny to autonomiczne dzieło. NInA współprodukuje spektakle w reżyserii m.in. Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Warlikowskiego, Grzegorza Jarzyny, Mariusza Trelińskiego oraz wielu młodych reżyserów. Digitalizuje archiwalne nagrania Teatru Telewizji. Monitoruje najciekawsze zjawiska współczesnej polskiej sceny oraz prezentuje je w serwisie www.ninateka.pl wciąż poszerzającemu się kręgowi odbiorców.

Kolekcja teatralna, udostępniona w Ninatece z okazji 250-lecia istnienia teatru publicznego w Polsce, to kolejna już kolekcja specjalna w prowadzonym przez NInA serwisie VOD poświęconym kulturze i jej kontekstom. Do tej pory dla www.ninateka.pl przygotowano, opracowane przez zespół ekspertów, największe dostępne online bazy utworów Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara, Witolda Lutosławskiego, Andrzeja Panufnika i Krzysztofa Pendereckiego; jak również kolekcje Sztuka współczesna i Archiwa transformacji '89.

Kolekcja teatralna powstaje we współpracy z Telewizją Polską S.A. i Polskim Radiem S.A.

Redaktor naczelna: Maryla Zielińska

Redaktor prowadzący: Paweł Pokora

Redaktor naczelna Ninteki: Katarzyna Tórz

Wykonawca: Insys K. Bartkowski, P. Czekała sp.j.