Tworzenie absurdu
W Polsce, czyli nigdzie - jak to pokazać na scenie? Na otwarcie sezonu w Teatrze Wielkim dziś premiera opery "Ubu król" Krzysztofa {#au#1590}Pendereckiego{/#} na podstawie głośnej sztuki Alfreda {#au#620}Jarry'ego{/#}. O inscenizacji rozmawiamy z Małgorzatą Szczęśniak, autorką scenografii.
Bartosz Kamiński: Jaką rolę w inscenizacji pełni Polska, której w czasach Jarry'ego nie było na mapie?
Małgorzata Szczęśniak: Ta część Europy nie tylko była dla niego jakimś nibylandem, w którym wygodnie było umieścić akcję, ale kojarzyła się też z czymś dzikim, niezrozumiałym. Dziś widzimy, ile w naszym życiu społecznym i politycznym warcholstwa, którego tak drapieżny obraz mamy w "Ubu królu". Wyszliśmy zatem od realizmu, zmieszaliśmy elementy współczesne z historycznymi, by stworzyć absurd, jakim przesycona jest sceniczna wizja Jarry'ego. Taki eklektyzm współgra też z muzyką Pendereckiego, który nawiązał do rozmaitych epok i stylów w muzyce. Staraliśmy się wykorzystać oczywiste dla nas skojarzenia, np. jeśli król, to raczej Sarmata w kontuszu, a nie fircyk. Spektakl rozpoczyna ujęcie statku z "Rejsu" - współczesny symbol polskich absurdów. Akcja rozgrywa się więc - jak w sztuce - w Polsce, czyli nigdzie. Filmowe projekcje pełnią w spektaklu ważną rolę?
- To doskonałe medium do zakomunikowania pewnych sensów w operze. Nie chcemy zabudowywać sceny i przytłaczać śpiewaków nadmierną scenografią, bo i tak mają trudne zadania. Musiałam brać pod uwagę prawidła opery, tak zagospodarować przestrzeń, by stworzyć optymalne warunki akustyczne.
Pani scenografie mają wyraźną, rozpoznawalną estetykę. Co Panią inspiruje?
- Życie. Zawsze wychodzę od konkretu, który potem przetwarzam. Element estetyczny nie jest najważniejszy. Liczy się funkcjonalność. Scenografia nie jest samoistnym dziełem, nabiera sensu, gdy wchodzą w nią aktorzy. W tworzeniu wymiaru estetycznego ważną rolę pełni światło, które reżyseruje Felice Ross. Doskonale się rozumiemy. To już dziesiąta inscenizacja, którą robimy razem.
