Artykuły

Przedziwna to sztuka - w teatrze i w późniejszej ocenie zawodzą kryteria, widz wciągany jest w magię poetyckie­go teatru, jego klimatu i nastroju do tego stopnia,że same treści wobec poetyckiego słowa stają się często wtórne. Dramat T. S Eliota "Zjazd rodzinny", najwybitniejszego współczesnego poety anglo-saskiego, autora głośnego "Mordu w katedrze", jest udana próba stworzenia współczesnego dramatu poetyckiego o surowych rygorach antycznej tragedii. Eliot jest chrześcijaninem - i tylko z pozycji chrześcijańskich można właściwie i zrozumieć, i ocenić problemy mo­ralne i filozoficzne "Rodzinnego zjazdu". Niektórzy krytycy, którzy pisali już o premierze Eliota w Teatrze Dramatycznym*), chwaląc poetę i teatr, wyrażali zastrzeżenia wobec intelektualnej i filozoficznej warstwy sztuki, dopatrując ale na­wet "mętniactwa". Prześledzenie tych właśnie warstw wymaga niewątpliwego wysiłku i w czasie spektaklu i po nim. no i konfrontacji z tekstem, który wyjaśnia m.in. to czego teatr nie wyjaśnia: psy­chologicznej i moralnej motywacji odejścia bohatera sztuki Harry'ego, a co zostało skreślone przez reżysera; Harry zamierza zostać misjonarzem - to jedyna w jego przekonaniu i przekonaniu jego ciotki Agaty droga do odbudowa­nia życia i do ekspiacji, przecina­jąca splątane kłębowisko mrocz­nych rodzinnych dramatów. Te nie zawsze uzasadnione skre­ślenia, to zresztą jedyna pretensja do reżysera Bohdana Poręby, któ­ry stworzył - wraz ze scenogra­fem Ewa Starowieyska - piękne, urzekające przedstawienie.

Ma ono wiele ról, odbieranych z satysfakcja Po raz pierwszy chy­ba nasi aktorzy wtopili się ideal­nie we współczesny dramat poetycki. Danuta Kwiatkowska (Amy), Zofia Rysiówna (Agata), Adam Hanuszkiewicz (Harry), Aleksander Dzwonkowski (Karol),Czesław Kalinowski (Gerard) oraz pozostałych sześciu wykonawców ułatwili nam odebranie bez oporów trudnej i ryzykownie w założeniu zbudowa­nej sztuki o mrocznych zakamarkach, ale i głębokich pokładach kruszcu człowieczego wnętrza oraz o bezdrożach i ścieżkach człowie­czej drogi.