Artykuły

Niespodzianka na zakończenie festiwalu R@Port w Gdyni. Laureatką Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej została Weronika Murek, autorka dramatu "Feinweinblein". Zaskoczenie jest tym większe, że od kilku lat w finale konkursu powtarzały się te same nazwiska - pisze Witold Mrozek w Gazecie Wyborczej.

"Feinweinblein" rozgrywa się w nie do końca określonym miejscu (zapewne gdzieś na Śląsku, mowa o mieście Hindenburg, czyli Zabrzu) i czasie (zapewne tuż po wojnie, ale są i fragmenty wskazujące na późniejsze lata). Nagrodzona sztuka to debiut dramaturgiczny Murek. 26-letnia aplikantka adwokacka z Katowic idzie jak burza - w tym roku debiutowała także jako prozaiczka.

"Uprawa roślin południowych metodą Miczurina" to zbiór opowiadań pełen błyskotliwych i zaskakujących gier językowych. Zamiast wyrazistych bohaterów są tu zapętlone refreny, głosy postaci jakby zagubionych w czasie - dzwoniących do tajemniczej radiowej audycji, spotykających się w prowincjonalnej świetlicy.

Zarówno w "Uprawie...", jak i w "Feinweinblein" spod powierzchni banalnych na pozór zdarzeń i zapętlonych fraz przebijają się echa wypartej przemocy. W pisarstwie Murek jest rodzaj barokowej fascynacji śmiercią połączony z subtelną ironią i dosadnością ludowej ballady. Nie przypomina ono niczego z dzisiejszego polskiego dramatu ani prozy.

"Kapituła pragnie podkreślić oryginalność pisarskiej wyobraźni Weroniki Murek, jej umiejętność konstruowania wieloznacznego komunikatu literackiego, a także wyjątkowe wyczucie formy dramatycznej i teatralnej" - uzasadnili werdykt jurorzy: teatrolodzy Jacek Kopciński, Grzegorz Niziołek, Piotr Olkusz i Dorota Sajewska oraz aktor Jerzy Stuhr.

Gdyńska Nagroda Dramaturgiczna to najważniejsze w Polsce wyróżnienie dla autorów tekstów dla teatru. Laureatka otrzyma 50 tys. zł.

Dla trójmiejskiej publiczności R@Port to przede wszystkim przegląd przedstawień. Tu wynik konkursu nie był niespodzianką - wygrała "Nie-boska komedia. Wszystko powiem Bogu!" z Narodowego Starego Teatru w reżyserii Moniki Strzępki. Tekst Pawła Demirskiego inspirowany jest dramatem Zygmunta Krasińskiego. Najbardziej pesymistyczne, wręcz katastroficzne przedstawienie duetu mówi o wyczerpaniu dotychczasowych narzędzi opisu naszej rzeczywistości. Świetnie zagrany spektakl - największy sukces Starego w minionym sezonie - powstał w cieniu medialnej nagonki zakończonej odwołaniem premiery "Nie-boskiej" chorwackiego reżysera Olivera Frljića jesienią 2013 r. W swoim przedstawieniu Chorwat miał poruszyć temat banalizacji i komercjalizacji tematyki Holokaustu w sztuce, opierając się na legendarnym przedstawieniu Konrada Swinarskiego z 1965. "Nie-boska" Strzępki i Demirskiego również porusza ten temat, ale przede wszystkim zaskakuje empatią lewicowego tandemu z Krasińskim - co prawda reakcjonistą i antysemitą, ale także poetą przerażonym końcem dotychczasowego świata.

To pierwsza edycja R@Portu pod nowym kierownictwem. Dyrektorem imprezy został Jacek Sieradzki, krytyk i redaktor naczelny miesięcznika "Dialog". Ze względu na cięcia budżetowe miejskiego samorządu festiwal od tej edycji będzie odbywał się co dwa lata. Gdyńska Nagroda Dramaturgiczna utrzyma dotychczasowy coroczny rytm.

R@Port w ostatnich latach wpadł w kryzys i stracił na znaczeniu. Sieradzki chce odświeżyć jego formułę, otwierając imprezę nie tylko na wystawienia nowych polskich tekstów, ale i adaptacje prozy oraz inne zjawiska teatralne.

Na zdjęciu: Weronika Murek i reżyserka Katarzyna Szyngiera po czytaniu sztuki "Feinweinblein" podczas Festiwalu R@Port