Artykuły

- Teatry dotowane z publicznych pieniędzy powinny "zadowalać" najszersze grono swoich widzów - mówi Arkadiusz Klucznik, dyrektor Teatru im. Hansa Christiana Andersena w Lublinie. Rozmowy z innymi dyrektorami teatrów na stronie www.250teatr.pl.

Polityka programowa i zarządzanie:

Jak definiuje Pan profil swojego teatru?

- Według nomenklatury zachodnio-europejskiej: teatr dla dzieci i młodzieży. Według nomenklatury przyjętej w Europie wschodniej (post-radzieckiej): teatr lalek.

Jak scharakteryzowałaby Pan program swojego teatru?

- Lubelski Teatr im. H.Ch. Andersena jest teatrem ukierunkowanym na młodą widownię, w którym, z użyciem wszystkich możliwych środków i konwencji teatralnych (teatr lalek, teatr tańca, teatr muzyczny), tworzone są spektakle teatralne. Obok nich prowadzona jest edukacja artystyczna.

Czy struktura organizacyjna teatru wpływa Pana zdaniem na poziom artystyczny prowadzonej instytucji?

- Nie.

Czy i jak zmienia się struktura organizacyjna w Pana teatrze (nowe funkcje: dramaturg, edukator, specjalista od grantów etc.? Z czego to wynika? Czyje role stają się dziś ważniejsze (dramaturg, marketingowiec, PRowiec, osoba odpowiedzialna za pozyskiwanie środków), a czyje odchodzą na plan dalszy (garderobiane, technika)?

- Lubelski "Andersen" był w swojej historii zawsze - w porównaniu z innymi polskimi teatrami - teatrem na tyle małym, że nie stać go było (i nadal nie stać!) na zatrudnianie osób na stanowiskach typu: garderobiana czy dramaturg.

Promocję prowadzą aktorzy, kostiumami zarządza pracownia, a taki stan rzeczy uniemożliwia po prostu rozrastanie - wyjątkowo wybujałej w Polskim teatrze - części "poza-artystycznej".

O ile etatów zmniejszył się lub zwiększył w Pana teatrze zespół aktorski w ciągu ostatnich pięciu lat? Z czego wynika zmniejszenie?

- Ilość etatów aktorskich przez lata pozostaje taka sama: 15.

Czym się Pan kieruje, układając/planując repertuar? Realizacją swojego założonego programu, rozpoznanymi potrzebami publiczności?

- Kieruję się własnymi przemyśleniami, gustami, opiniami i konsultuję z bardzo sprawnie działającą przy Teatrze Radą Artystyczną, złożoną z pracowników.

Czy udaje się Panu realizować program zaakceptowany w chwili obejmowania dyrekcji?

- Tak, a nawet udaje mi się realizować więcej.

Czy organizatora interesuje realizacja przyjętego na początku kadencji programu? Czy egzekwuje jego realizację?

- Organizator teatru - Miasto Lublin - pozostawia mi absolutnie wolną rękę w kreowaniu repertuaru i działalności teatru.

Kim powinien być dyrektor instytucji publicznej? Czy musi być managerem? Dlaczego?

- Powinien być managerem niepozbawionym cech artystycznych, bo zarządza instytucją artystyczną (wg ustawy).

Czy traktuje Pan teatr jako miejsce działań interdyscyplinarnych, swoisty dom kultury, w którym jest miejsce nie tylko na przedstawienia, ale też na warsztaty, koncerty, wystawy, dyskusje, czytania? Czy te działania wynikają z rozpoznanych potrzeb i programu, czy są (przez kogo?) oczekiwane, narzucone? Czy te działania nie przytłaczają podstawowego zadnia teatru, czyli produkowania i prezentowania przedstawień? Czy te działania przekładają się na frekwencję? Jakie inne korzyści przynoszą?

- Teatr lubelski przy bardzo aktywnej promocji nie musi działać w szerokim polu działalności interdyscyplinarnej, choć w konkretnych przypadkach zdarza nam się działać i tak. A działania takie jak: warsztaty, koncerty, wystawy, dyskusje, czytania są naturalnym fragmentem działań teatralnych w ogóle. Wszelka aktywność teatru przekłada się na frekwencję.

Czy teatr współpracuje z innymi instytucjami, organizacjami? Jakie wynikają z tego korzyści? Jakie problemy?

- Teatr Andersena współpracuje z wszelkimi organizacjami, instytucjami, organizacjami pozarządowymi, które chcą współpracować z Teatrem.

Festiwale/konkursy/przeglądy? Dlaczego ich Pan nie organizuje?

- Teatr lubelski rzeczywiście nie organizuje własnego festiwalu. W Lublinie rocznie organizowanych jest 59 festiwali, które w wystarczający sposób zapewniają popyt na tego typu imprezy.

Teatr / miasto /organizator

Jaką rolę spełnia Teatr im. H. Ch. Andersena w Lublinie?

- Teatr im. H. Ch. Andersena jest jedynym teatrem w Lublinie ukierunkowanym na młodą widownię.

Z jakimi problemami musi się Pan zderzać w mieście, w którym działa Pana Teatr (Bezrobocie? Brak ośrodków kultury? A może zbyt duża oferta kulturalna?)

- Teatr im. H. Ch. Andersena działający w Lublinie i na terenie Lubelszczyzny działa tym samym w jednym z najbiedniejszych regionów Polski. Ceny biletów i inne koszty uczestnictwa w kulturze naszych widzów muszą być dostosowane do ich możliwości finansowych. Stąd pozycja "Andersena" w Lublinie różna jest od pozycji podobnych teatrów w takich miastach jak Warszawa, Kraków, Łódź, Wrocław. Z drugiej strony, Lublin - będąc bardzo aktywnym ośrodkiem kulturalnym i akademickim - "zapewnia" sporą grupę inteligencji, której nie trzeba tłumaczyć konieczności uczestnictwa w kulturze. Z kolei aktywność innych instytucji kultury i ich działania w żaden sposób nie są konkurencją dla działalności "Andersena". Przekłada się to bezpośrednio na możliwość szerokiej promocji i miejsce teatru lubelskiego w mediach miejskich i regionalnych.

Czy teatr to Pana zdaniem instytucja lokalna, pracująca dla konkretnego miasta, konkretnej publiczności?

- Tak.

Jak dziś zdobywać publiczność, zachęcić widzów do chodzenia do teatru? Jak ją budować i utrzymać? Jakie są Pana sposoby?

- To temat na doktorat albo na naszą konferencję, na którą składaliśmy grant w programie "250 lat teatru publicznego" i nie otrzymaliśmy dofinansowania. Mimo to, dzięki powszechnej potrzebie wyrażanej przez środowisko (nie tylko przez teatry lalkowe!), dzięki hojności Miasta Lublin i Stowarzyszeniu Dyrektorów Teatrów w dniach 15-17 sierpnia zapraszam na konferencję "Teatr bliżej widza".

Czy organizator formułuje wobec Teatru/ Pana jakieś oczekiwania? Jakie?

- Organizator daje wolną rękę.

Czy organizator wywiązuje się ze swoich zobowiązań wobec teatru?

- Tak.

A czego Pan oczekuje od organizatora swojej instytucji?

- Prowadzenia podobnej polityki jak dotychczas.

Jakiego typu kontroli podlega teatr?

- Wszelkim kontrolom, którym podlega instytucja samorządowa.

Z czego teatr jest "rozliczany" przez organizatora?

- Głównie z wykonania założeń do planów składanych przy okazji planowania budżetu.

Czy to "rozliczenie" uwzględnia także ocenę działalności artystycznej?

- Nie.

Teatr publiczny

Jaką rolę dziś powinien pełnić teatr w życiu społeczno-kulturalnym?

- Znów pytanie na doktorat.

Czy rola teatru publicznego (dotowanego z publicznych pieniędzy) różni się od roli teatrów inaczej zorganizowanych, teatrów prywatnych, prowadzonych przez stowarzyszenia, fundacje?

- Tak. Teatry dotowane z publicznych pieniędzy powinny "zadowalać" najszersze grono swoich widzów.

Jakie są wady funkcjonowania publicznej instytucji artystycznej?

- W przypadku Teatru im. H. Ch. Andersena i miasta Lublin - wad brak.

Jakie są zalety funkcjonowania publicznej instytucji artystycznej?

- Odpowiedź, jak wyżej.

Czy warto zachować w Polsce model teatru zespołowego, repertuarowego?

- Tak.

Czy istnienie teatrów innego typu zagraża temu modelowi? Czy wpływa na jego zmianę? W jakim aspekcie?

- Nie.

Czy obserwuje Pan jakieś tendencje w tym obszarze?

- W obszarze teatru dla dzieci i młodzieży - tendencje są minimalne, a wynikają z prób oszczędności finansowych.