Artykuły

W mijającym roku pojawiło się na scenach więcej tak wyczekiwanych polskich realiów. Oderwanych od jakiejkolwiek rzeczywistości neurotyków - ściągniętych od brytyjskich i niemieckich brutalistów - zastąpili swojscy, bardziej wiarygodni (i sympatyczniejsi) bohaterowie.

Dramatopisarzy i reżyserów zaczęło obchodzić to, co za oknem, pojawiły się próby analizy przyczyn polskiej rzeczywistości. Tym (oraz kolejnymi hucznie obchodzonymi rocznicami) można też tłumaczyć zainteresowanie ludzi teatru rodzimą historią. Wartością pożądaną staje się patriotyzm - gorzki i niełatwy, bo twórcy nie zapominają, że żyjemy w kraju afer, nietolerancji i często manifestującej się głupoty. Kolejnym odkryciem tego sezonu jest klasyka. Zmęczeni najnowszą rodzimą dramaturgią reżyserzy coraz chętniej sięgają nie tylko po sztuki Szekspira (ilość nie zawsze przechodzi w jakość, jak pokazuje niebywała kariera "Makbeta"), ale także naszych autorów. Renesans przeżywa Fredro, trwają przymiarki do inscenizacji dramatów wieszczów. Cechą łączącą te próby jest traktowanie tekstów dramatycznych jak partytur i podporządkowywanie ich stawianym przez reżyserów tezom. Współcześni nie wahają się dopisywać klasykom całych scen, uwspółcześniać języka, a nawet zmieniać tytułów, garściami czerpią z estetyki popkultury, pożyczają z filmu i muzyki. Jak pokazują wybory krytyków, jest na taki dziejący się tu i teraz, nie uciekający przed publicystyką, często plakatowy, ale społecznie zaangażowany, walczący teatr zapotrzebowanie.

NOMINACJE TEATR

Maja Kleczewska

Urodziła się w 1973 r. Ukończyła Wydział Reżyserii Dramatu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Miała mocny debiut - wyreżyserowany w krakowskim Teatrze im. Słowackiego "Jordan" Anny Reynolds i Moiry Buffini był więzienną spowiedzią dzieciobójczyni. Kolejne głośne spektakle: "Lot nad kukułczym gniazdem" Kena Keseya i "Czyż nie dobija się koni?" Ho-race'a McCoya wystawiła w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu. Jej ostatnie premiery to wyreżyserowany w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu "Makbet" i "Woyzeck" Georga Biichnera z Teatru im. Bogusławskiego w Kaliszu.

Jan Klata

Urodził się w 1973 r. Absolwent Wydziału Reżyserii Dramatu krakowskiej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej. Uznanym dramatopisarzem został w wieku 12 lat, kiedy jego sztukę "Słoń zielony" wydrukował "Dialog" i wystawił Teatr im. Witkacego w Zakopanem. Trudniej poszło z debiutem reżyserskim. Zanim w ramach festiwalu Eurodrama wyreżyserował własną sztukę "Uśmiech grejpruta", zdążył już być copywriterem, dziennikarzem muzycznym i reżyserem programów talk-show w telewizji Puls. Przełomem był "Rewizor" Gogola wystawiony w wałbrzyskim Teatrze im. Szaniawskiego. Po nim nastąpiły kolejne realizacje: wystawione we wrocławskim Współczesnym "Lochy Watykanu" Andre Gide'a i "Nakręcana pomarańcza" Anthony'ego Burgessa, zrealizowane na terenie Stoczni Gdańskiej "H." według "Hamleta", "(...) córka Fizdejki" według Witkacego (powrót do Wałbrzycha) i wyreżyserowany ostatnio w gdańskim Teatrze Wybrzeże "Fantasy", autorska wersja dramatu Słowackiego.

Przemysław Wojcieszek

Urodził się w 1974 r. Studiował dziennikarstwo na Uniwersytecie Wrocławskim. Tajniki kina poznawał, jak Quentin Tarantino, pracując w wypożyczalni kaset wideo. Zaczął od pisania scenariuszy do cudzych filmów - jego "Poniedziałek" zrealizował Witold Adamek. Następnie sam stanął za kamerą realizując kolejno: "Zabij ich wszystkich", "Głośniej od bomb", "W dół kolorowym wzgórzem" i .Doskonałe popołudnie". Ostatnio swoje scenariusze wystawia w teatrze. Wyreżyserowane w Teatrze im. Modrzejewskiej w Legnicy "Madę in Po-land" uznane zostało za najlepszy spektakl sezonu teatralnego 2004/2005. Na stołecznych deskach zadebiutował wyreżyserowaną w Rozmaitościach sztuką "Cokolwiek się zdarzy, kocham cię".

Ponadto zgłoszeni zostali:

Piotr Borowski (reżyser), Grzegorz Bral (reżyser), Wojciech Kępczyński (reżyser), Dominika Kluźniak (aktorka), Redbad Klynstra (aktor), Borys Kudlićka (scenograf), Eryk Lubos (aktor), Leszek Mądzik (reżyser), Grzegorz Niziołek (kierownik literacki Starego Teatru w Krakowie), Maciej Nowak (dyrektor Teatru Wybrzeże w Gdańsku), Maria Peszek (aktorka), Adam Sajnuk (aktor), Bartosz Szydłowski (reżyser), Waldemar Śmigasiewicz (reżyser), Piotr Tomaszuk (reżyser), Adam Woronowicz (aktor), Bartosz Zaczykiewicz (reżyser).

***

0 Mai Kleczewskiej

"Za wrażliwość na los człowieka w świecie pustych ikon, popkulturalnej tandety i fałszujących rzeczywistość luster".

Jacek Sieradzki

"Za unikalne połączenie kobiecej subtelności i męskiej bezkompromisowości, które w inscenizacji Makbeta dało niezwykle interesujący efekt artystyczny".

Anna R. Burzyńska

"Za uważne przyglądanie się zdeprawowanym zbiorowościom: mafijnej w Makbecie i mieszkańców przeżartego korupcją miasteczka w Woyzecku".

Łukasz Drewniak

"Za wysnuwanie tragiczności z materii zgoła nietragicznej: cytatów ze świata mass mediów i kultury popularnej".

Tadeusz Kornaś

***

O Janie Klacie

"Nagroda dla Klaty to inwestycja w twórcę diagnozującego z pasją stan polskiej rzeczywistości. Jest w jego realizacjach nienawiść do blichtru warszawki, fastfoodowej świadomości pokolenia, przerażenie tępotą polskiej biedy".

Łukasz Drewniak

"Za ostatnie trzy sezony pracy reżyserskiej i dramatopisarskiej: odwagę, inteligencję i zmysł ironii, niezbędne do egzorcyzmowania upiorów polskiej historii i współczesności, nieograniczoną wyobraźnię sceniczną oraz śmiałe reinterpretowanie klasycznego dramatu".

Anna R. Burzyńska

"Za wprowadzenie do polskiego teatru ducha obywatelskiej odpowiedzialności, w szczególności za spektakle Nakręcana pomarańcza i Fantasy, które nicują naszą współczesność".

Roman Pawłowski

"Za szczere i bezkompromisowe opowiadanie się po stronie skrzywdzonych i poniżonych z zachowaniem ironicznego dystansu oraz za prześmiewczą pasję, która nie oszczędza nawet tych najbardziej zasługujących na współczucie".

Piotr Gruszczyński

***

0 Przemysławie Wojcieszku

"Za chęć snucia w teatrze niegłupich opowieści o zwyczajnej Polsce".

Jacek Sieradzki

"Za sztuki Made in Poland i Cokolwiek się zdarzy, kocham cię, pokazujące krytyczny i czuły portret młodych Polaków, którzy walczą o swój własny głos i własną tożsamość".

Roman Pawłowski

"Za Made in Poland - spektakl, który zaczyna się jak krzyk wściekłości, bunt pokolenia niedostosowanych do nowego wspaniałego świata, a kończy ironicznym happy endem, dowodem, że w naszym kraju nie będzie żadnej rewolucji, gniew z blokowisk nie rozleje się na ulice. Wojcieszek zawsze stara się pokazać, że nawet z najgorszego bagna można się wygramolić".

Łukasz Drewniak

***

Oni nominowali:

Anna R. Burzyńska

("Tygodnik Powszechny")

Iza Natasza Czapska ("Życie Warszawy").

Łukasz Drewniak ("Przekrój")

Piotr Gruszczyński

("Tygodnik Powszechny")

Tadeusz Kornaś ("Didaskalia")

Janusz R. Kowalczyk ("Rzeczpospolita")

Janusz Majcherek ("Teatr")

Tadeusz Nyczek ("Przekrój")

Roman Pawłowski ("Gazeta Wyborcza")

Jacek Sieradzki ("Dialog")