Artykuły

Operę "Don Giovanni" Wolfganga Amadeusza Mozarta, do której scenografię przygotował Jerzy Duda-Gracz, wznowi 5 listopada Opera Śląska w Bytomiu. Uczci w ten sposób 10. rocznicę śmierci tego wybitnego polskiego malarza, rysownika, scenografa.

Premiera spektaklu w inscenizacji i reżyserii przyjaciela Dudy-Gracza - Wiesława Ochmana - miała miejsce 29 maja 1999 r.

- Niewątpliwym walorem przedstawienia była i jest ciekawa scenografia Jerzego Dudy-Gracza - wybitnego polskiego malarza, rysownika, scenografa i pedagoga, który w Operze Śląskiej był również autorem scenografii do opery "Carmen" Bizeta w pamiętnej realizacji Marii Fołtyn z 1988 r. Wznowienie sceniczne "Don Giovanniego" w roku 2014 stanowi zatem hołd złożony pamięci artysty dokładnie w 10. rocznicę jego śmierci - powiedziała Grażyna Konieczna z działu imprez Opery Śląskiej.

Przed przedstawieniem we foyer odbędzie się wernisaż wystawy obrazów Dudy-Gracza pt. "Powroty".

Bytomska premiera "Don Giovanniego" z 1999 r. była też reżyserskim debiutem Wiesława Ochmana - wybitnego tenora. Kierownictwo muzyczne objął wówczas Tadeusz Serafin, a autorem choreografii był Jarosław Świtała. Przygotowania scenicznego wznowienia opery podjął się Feliks Widera.

Wielu historyków i znawców muzyki uważa, że "Don Giovanni" jest najlepszą operą spośród wielu, jakie Mozart napisał. Powstała na zamówienie praskiego teatru operowego, które złożono w styczniu 1787 roku. Już 29 października w Tylovym Divadle Mozart zadyrygował jej prawykonaniem. "Don Giovanni" został ciepło przyjęty przez praską publiczność.

Pierwowzorem postaci operowego Don Giovanniego był młody i przystojny szlachcic - Don Juan Tenorio, który rychło stał się symbolem kochanka wszystkich kobiet, dumnego i kłamliwego poskramiacza niewieścich serc, bohatera legend, pieśni, tekstów literackich.

W "Don Giovannim" odnaleźć możemy elementy zarówno pogodnej i lekkiej komedii, jak pełnego napięcia dramatyzmu. To rodzaj moralitetu, w którym notoryczny uwodziciel dostaje wreszcie zasłużoną nauczkę, a jednocześnie jedna z najzabawniejszych i najpopularniejszych oper Mozarta.

Jerzy Duda-Gracz - malarz, grafik, rysownik, scenograf, publicysta, profesor sztuk plastycznych - urodził się 20 marca 1941 r. w Częstochowie, zmarł 5 listopada 2004 r. w Łagowie.

Dyplom Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie - Wydział Grafiki w Katowicach - otrzymał w 1968 r. W latach 1976 - 1982 był wykładowcą i docentem tej uczelni, kierownikiem pracowni malarstwa; od 1992 roku - profesorem Uniwersytetu Śląskiego (Zakład Reżyserii Telewizyjno-Filmowej Wydziału Radia i Telewizji im. Krzysztofa Kieślowskiego) oraz Europejskiej Akademii Sztuk im. Antoniego Fałata w Warszawie.

W swoim dorobku miał ponad sto wystaw indywidualnych w kraju, m.in. w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Poznaniu, Łodzi, Wrocławiu, Zakopanem, Szczecinie, Lublinie, Katowicach oraz za granicą, m.in. w Berlinie, Londynie, Budapeszcie, Paryżu, Moskwie, Rzymie, Wiedniu, Florencji, Sztokholmie, Bratysławie, Sofii, Dusseldorfie, Chicago, New Dehli, Oldenburgu, Monachium, Lipsku, Nowym Jorku.

Prace Jerzego Dudy-Gracza znajdują się m.in. w muzeach narodowych w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Gdańsku, w Muzeum Sztuki w Łodzi, w Muzeum Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a za granicą - w Muzeum Uffizi we Florencji, w Muzeum Watykańskim, w Muzeum Puszkina w Moskwie, w Muzeum Miejskim w Gandawie, w zbiorach Fundacji "Bawag" w Wiedniu oraz w galeriach i kolekcjach: Austrii, Belgii, Czech, Danii, Francji, Holandii, Izraela, Japonii, Kanady, Meksyku, Norwegii, Rosji, Szwecji, Szwajcarii, Stanów Zjednoczonych, Wenezueli, Wielkiej Brytanii, Włoch i Węgier.

Duda-Gracz był też autorem scenografii - oprócz Opery Śląskiej również w Teatrze Śląskim w Katowicach, Teatrze im. S.I. Witkiewicza w Zakopanem, w Teatrze Starym i Teatrze Słowackiego w Krakowie. Teksty i rysunki zamieszczał m.in. w "Literaturze", "Panoramie", "Poglądach" i "Szpilkach". Za wybitne osiągnięcia i wkład w kulturę polską został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.