Artykuły

Minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska powiedziała, że piątkowe otwarcie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego to jedno z najważniejszych wydarzeń tej jesieni w kulturze w kraju. Uważa, że placówka tworzy nową jakość teatralną w Polsce.

- To pierwszy teatr w Polsce pomyślany od początku jako instytucja działająca na zasadzie impresariatu (bez stałego zespołu aktorskiego), a także o takich możliwościach sceny, które mogą pasować do różnych tradycji teatralnych, jakich nie mamy w kraju i jakich niewiele jest na świecie - powiedziała Omilanowska na konferencji prasowej, poprzedzającej uroczystość otwarcia GTS.

Przypomniała, że w ostatnich latach 1/6 środków finansowych Unii Europejskiej przeznaczonych na kulturę trafiła do Polski, co pozwoliło wybudować wiele nowych obiektów kulturalnych oraz zmodernizować istniejące placówki.

- Suma tych inwestycji w tak krótkim czasie jest ewenementem w skali europejskiej i całej historii Polski. Nigdy się nie zdarzyło, żeby na potrzeby kultury w całym kraju zbudowano tyle wspaniałych, nowych gmachów - podkreśliła.

Wymieniła wśród nich nowe siedziby filharmonii w kilku miastach, a także Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie i Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku.

Reżyser Andrzej Wajda podkreślił, że jest zachwycony architekturą teatru. - Serce mi bije, że ktoś tak pięknie potrafił tu uchwycić tajemnicę Szekspira. Wcale bym się nie zdziwił, gdyby któregoś wieczora pojawił się w tym miejscu duch Hamleta - dodał.

Ma też nadzieję, że nowy teatr pomoże budować poczucie wspólnoty w społeczeństwie. - Ja jako stary człowiek uważam, że najbardziej nam brakuje jakiejś spoistości: żebyśmy wreszcie zeszli się razem, dogadali się w fundamentalnych sprawach. I myślę, że te instytucje kultury przez fakt, że będą gromadzić widownię w pewien sposób pomogą w tym procesie, który jest długi, trudny i mozolny - dodał Wajda.

Dyrektor Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego prof. Jerzy Limon (na zdjęciu) podkreślił, że w pomyśle budowy teatru ważne było nie tylko finansowanie tej inwestycji. - To była sprawa odwagi i wizji, jaką mają ludzie odpowiedzialni za nasz region i miasto w tym, czym ma być nasz kraj, jeśli chodzi o kulturę i edukację kulturalną - dodał Limon.

Oddawany do użytku w piątek po 3,5 roku budowy Gdański Teatr Szekspirowski jest pierwszym budynkiem teatralnym w Polsce z otwieranym dachem, co umożliwi granie spektakli przy świetle dziennym, jak w czasach renesansu.

Składający się z dwóch połaci dach gdańskiego teatru ma 420 m kw., waży ok. 90 ton i jest pokryty patynowaną miedzianą blachą. Wyposażony m.in. w czujniki wiatru i temperatury dach otwiera się w ciągu trzech minut.

Powierzchnia całkowita obiektu to ponad 12 tys. metrów kwadratowych.

Budynek GTS zaprojektował 63-letni Renato Rizzi z Włoch - autor m.in. Pałacu Sportu we włoskim Trento i Muzeum Egipskiego w Kairze. Architekt stworzył też m.in. siedzibę opery w Tokio i dzielnicę La Vilette w Paryżu. Rizzi wykłada w Instituto Universitario di Architettura w Wenecji.

W GTS znajdują się trzy rodzaje scen. Pierwsza to scena elżbietańska na potrzeby spektakli szekspirowskich, podniesiona na ponad metr od podłogi z widownią z trzech stron, stojącą wokół sceny i siedzącą na galeriach. Jeśli potrzebna będzie tradycyjna scena typu włoskiego w miejscu, gdzie była scena elżbietańska może powstać rząd foteli dla widzów. Trzecie rozwiązanie to scena w kształcie areny z publicznością po czterech stronach. Zmiany scen są możliwe dzięki systemowi kilkudziesięciu automatycznych zapadni.

Widownia teatru, w zależności od układu sceny, pomieści od 480 do 595 miejsc. Na potrzeby przedstawień teatralnych może też służyć mur o długości 265 metrów wokół teatru i wysokości sześciu metrów.

Oprócz tego, cała widownia i scena mogą być wypoziomowane i stać się parterem o powierzchni kilkuset metrów kwadratowych, gdzie można organizować różnego rodzaju imprezy takie jak np. bale, wystawy, koncerty, a nawet zawody szermiercze.

Elewacja budynku składa się z prawie 80 tys. ręcznie formowanych antracytowych cegieł.

Pomysł budowy Teatru Szekspirowskiego w Gdańsku sięga 1991 r., kiedy to z inicjatywy anglisty, prof. Jerzego Limona powstała Fundacja Theatrum Gedanense, pod patronatem księcia Walii Karola i Andrzeja Wajdy. Kamień węgielny pod budowę placówki wmurowano we wrześniu 2009 r., budowa rozpoczęła się w marcu 2011 r.

Teatr Szekspirowski powstał w pobliżu zabytkowego centrum Gdańska na placu Bogusławskiego. W tym miejscu w XVII wieku działała podobna instytucja pod nazwą Szkoła Fechtunku, w której wystawiano sztuki Williama Szekspira. Pierwsze wzmianki historyczne o występach aktorów angielskich w Szkole Fechtunku pochodzą z ok. 1611 r. Po rozebraniu Szkoły Fechtunku w 1740 r. powstał w tym samym miejscu inny teatr, zwany Komedienhaus, który funkcjonował do początku XIX wieku.

Koszt budowy i wyposażenia GTS wyniósł niecałe 94 mln zł, z czego ponad 50,1 mln zł stanowiła dotacja z Unii Europejskiej, resztę po połowie sfinansowały samorządy: gdański i marszałkowski.

W sobotę w teatrze rozpocznie się "Tydzień Brytyjski". W trakcie imprezy pokazany zostanie "Hamlet" Williama Szekspira w wykonaniu londyńskiego Teatru Globe, spektakl "Missing" teatru ruchu Gecko, monodram "I, Malvolio" Tima Croucha i spektakl Teatru Wybrzeże "Maria Stuart" w reżyserii Adama Nalepy. W dniach od 27 września do 5 października w teatrze odbędzie się natomiast 18. Festiwal Szekspirowski.