Artykuły

Oświadczenie "Odwołanie Ewy Wójciak i prowincjalizacja Poznania" wydali poznańscy akademicy, ludzie kultury, którzy założyli Otwartą Akademię. Pod listem podpisało się do tej chwili ponad 200 osób, nie tylko z Poznania.

Poniżej treść oświadczenia. Śródtytuły od redakcji

Opór środowisk prawicowych i klerykalnych

Prezydent Miasta Poznania Ryszard Grobelny 28 lipca 2014 roku odwołał Ewę Wójciak ze stanowiska dyrektora Teatru Ósmego Dnia, znanego z krytycznych i niezależnych spektakli, zwanego popularnie Ósemkami. Podjął tę decyzję niemal w przeddzień pięćdziesiątej rocznicy założenia Teatru - niezależnej studenckiej instytucji wymierzonej w reżim komunistyczny. Wręczając Ewie Wójciak wymówienie, Ryszard Grobelny postawił kropkę nad "i" w długotrwałym konflikcie z Teatrem w ogólności, a z jego dyrektor w szczególności. Tłem tego konfliktu jest opór poznańskich środowisk prawicowych i klerykalnych wobec postawy Teatru, jego repertuaru artystycznego, działalności społecznej oraz poglądów samej Ewy Wójciak.

Personalny odwet

Zyskaliśmy dostęp do dokumentów i na tej podstawie możemy powiedzieć, że argumenty wykorzystane przez Ryszarda Grobelnego są albo niepoważne jako podstawa zwolnienia, albo dotyczą spraw nierozstrzygniętych. Te pierwsze nie zasługują nawet na naganę, te drugie zostaną dopiero ocenione przez niezależny sąd i odpowiednie, powołane do tego instytucje. Wszystko przemawia za tym, że decyzja Prezydenta Miasta ma charakter polityczny. Przypomnijmy, że konflikt między Ewą Wójciak a poznańską administracją przybrał na sile, gdy wystąpiła ona w obronie Janusza Palikota (w owym czasie posła PO), który stał się obiektem ataku prawicy za swoje wypowiedzi o prezydencie RP Lechu Kaczyńskim. To wówczas Urząd Miasta przy wsparciu skrajnej prawicy w Radzie Miasta w otwarty sposób zaatakował Teatr; to także wtedy ówczesny zastępca prezydenta Poznania Sławomir Hinc zagroził w ramach politycznego odwetu cofnięciem Teatrowi dotacji. Ataki prawicy i administracji nie ograniczały się jednak do potępiania Ewy Wójciak tylko za wypowiedzi par excellence polityczne. Domagano się jej ustąpienia także za działalność społeczną, za organizowanie niepokornych spektakli oraz debat publicznych z udziałem czołowych polskich intelektualistów - w zasadzie jedynych takich spotkań w mieście. Najnowszym przejawem tego konfliktu była powszechnie znana i komentowana próba wyciągnięcia konsekwencji karnych z prywatnej wypowiedzi Ewy Wójciak na temat wyboru papieża Franciszka - próba nieudana, gdyż prokuratura odmówiła skierowania sprawy do sądu, więc w konsekwencji prezydent Grobelny, zapewne upokorzony, musiał wycofać udzieloną wcześniej naganę. Dalsze zaangażowanie polityczne Ewy Wójciak, jej decyzja o starcie w wyborach do Parlamentu Europejskiego w Łodzi z listy Twojego Ruchu, stanowi ostatnie ogniwo tego łańcucha wydarzeń politycznych. Zwolnienie Ewy Wójciak nosi w tym kontekście znamiona personalnego odwetu.

Stacja kolejowa między Berlinem a Warszawą

Trzeba w tym miejscu wyraźnie powiedzieć, że kierowany przez Ewę Wójciak Teatr Ósmego Dnia to jedna z ostatnich w Poznaniu instytucji niezależnej kultury, instytucja publiczna z pięćdziesięcioletnią tradycją, która przez swoją działalność artystyczną i społeczną stanowiła do tej pory tamę przeciw kulturowemu upadkowi miasta i osuwaniu się go w stronę parafialnego klerykalizmu i małomiasteczkowej prowincji. Widać to szczególnie teraz, po kompromitacji Festiwalu Malta w wyniku rejterady jego dyrektora, Michała Merczyńskiego, który ulegając naciskom arcybiskupa Gądeckiego i prezydenta Grobelnego, wspieranych przez dewocyjne środowiska, odwołał spektakl "Golgota Picnic". Kulturalne wyjałowienie i prowincjonalizacja miasta zamieniają Poznań w niewiele znaczącą stację kolejową między Berlinem a Warszawą, sprowadzając życie jego mieszkańców do robienia zakupów w licznych centrach handlowych. Nie godzimy się na ten proces; nie godzimy się na polityczne i ideologiczne motywacje podejmowania decyzji o kształcie kultury Poznania, decyzje forsowane przez Kurię Metropolitalną i administrację miasta, prawicowych radnych i konserwatywne elity. Zgoda na politykę personalną prowadzoną przez prezydenta Grobelnego to zgoda na kulturalne wyjałowienie Poznania.

Artystyczny i intelektualny upadek miasta

Uważamy, że prezydent Grobelny ponosi osobistą odpowiedzialność za artystyczny i intelektualny upadek Poznania, za próbę zamiany galerii artystycznych w galerie handlowe, za próbę likwidacji - na szczęście nieudaną - Galerii Miejskiej "Arsenał", za cenzurowanie i ograniczanie inicjatyw twórczych i społecznych, za łamanie praw konstytucyjnych w przypadku zakazu Marszu Równości w 2005 roku (co Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał za nierespektowanie wolności zgromadzeń), ale też - co nawet ważniejsze - za przyzwalanie na prześladowanie lokatorów i broniących ich społecznych aktywistów oraz za przedkładanie interesów deweloperów nad interesy poznańskiej społeczności. Kultura czy intelektualny potencjał miasta są dla Prezydenta Poznania bez znaczenia. Mamy jedynie nadzieję, że ostatnia decyzja Ryszarda Grobelnego wymierzona w legendę Poznania, w legendę działań opozycyjnych w PRL-u - Teatr Ósmego Dnia - otworzy wreszcie oczy mieszkańcom Poznania.

Podpisy pod listem można składać wysyłając maila na adres poczta@otwartaakademia.pl [w tytule maila należy podać tytuł oświadczenia].

Pod oświadczeniem podpisali się założyciele i członkowie Otwartej Akademii:

Monika Bobako, dr, UAM, Poznań

Przemysław Czapliński, prof., UAM, Poznań

Ryszard Czapara, wydawca "Czasu Kultury", Poznań

Izabela Kowalczyk, prof. UAP, Poznań

Roman Kubicki, prof., UAM, Poznań

Piotr Piotrowski, prof., UAM, Poznań

Krzysztof Podemski, prof. UAM, Poznań

Błażej Warkocki, dr, UAM, Poznań

Marek Wasilewski, prof., UAP, Poznań

Oraz ponad 200 kolejnych osób:

Agata Adamiecka-Sitek, dr, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

Anka Adamowicz

Mira Aleksiun, artysta

Przemysław Andrzejewski, absolwent Wydziału Kulturoznawstwa UAM, Poznań

Thomas Anessi, M.A., starszy wykładowca, Wydział Anglistyki, UAM, i przewodniczący Związku Zawodowego Nauczycieli Akademickich UAM, Poznań

Grażyna Barankiewicz-Skibińska, psycholog, Poznań

Agnieszka Barańska-Szamryk, mgr prawa, urzędnik, Lublin

Jerzy Bartoszek, dr, Politechnika Poznańska

Ewa Bator, absolwentka UAM, dziennikarka niepraktykująca, Łochowo k. Bydgoszczy

Robert Biedroń

Maria Blimel, reportażystka radiowa

Adam Borowski, aktor Teatru Ósmego Dnia

Natalia Brandt, UAP, Poznań

Andrea Brendel

Jacek Broda, kulturoznawca, Poznań

Mateusz Brodowski, student PWST, Jelenia Góra

Leszek Brogowski, prof., Universite Rennes 2 - Haute Bretagne

Leszek Bukowski, instruktor teatralny, MDK w Mogilnie

Jędrzej Burszta, kulturoznawca

Michał Burszta

Jolanta Chojecka

Karol Cieślak, historyk, Poznań

Katarzyna Cytlak

Zuzanna Czaplińska, Poznań, studentka

Adam Czech, dr, socjolog kultury, publicysta, Poznań

Krzysztof Czyżewski, Pogranicze

Maria Dąbrowska-Majewska, Biblioteki Sąsiedzkie i Książki w Pudle, Warszawa

Emilia Dłużewska, psycholożka, kulturoznawczyni, Poznań

Patrycja Dołowy, artystka, działaczka społeczna, Warszawa

Dorota Domagalska, Creative Designer, Poznań

Robert Donal, Wągrowiec

Olga Drygas, Poznań

Wojciech Dudzik

Krystyna Duniec, prof., ISPAN

Julia Durzyńska, dr

Karolina Freino, artystka

Adam Olaf Gibowski, muzykolog, krytyk muzyczny, Poznań

Marcin Goworek, Lublin

Mieczysław Grębowicz

Dorota Grobelna

Piotr Gronek, prof. dr hab, AWF Poznań

Irena Grudzińska-Gross, Princeton University

Joanna Grześkowiak, Poznań, studentka

Magdalena Hasiuk-Świerzbińska, dr IS PAN, Warszawa

Krzysztof Hoffmann, dr, przedsiębiorca, Poznań

Krzysztof Hoffmann, dr, IFP UAM

Marta Hoffmann

Ewa Hornowska

Marta Hryniuk

Ewa Hyży, dr

Mikołaj Iwański, dr, Zakład Historii i Teorii Sztuki, Wydział Malarstwa i Nowych Mediów

Dariusz Jachimowicz

Tadeusz Janiszewski, aktor, Teatr Ósmego Dnia

Henryk Jankowski, Katedra Studiów Azjatyckich, UAM

Rafał Jakubowicz

Agata Jakubowska

Bohdan Jałowiecki

Elżbieta Janicka, dr, IS PAN, IBL PAN

Ewelina Jarosz, historyczka sztuki, Gdynia, wykładowczyni na ASP w Gdańsku i UAP w Poznaniu

Robert Jasiczek, handlowiec, Wiązowna

Ewa Kaczmarek, Poznań

Tomasz Kalbarczyk, dr, nauczyciel, Lublin

Arkadiusz Kalin, dr, literaturoznawca, PWSZ w Gorzowie Wielkopolskim

Jerzy Kandziora, prof. IBL PAN

Witold Kanicki, dr, UAP

Jan Kasper, poeta, polonista

Ewa Kawiecka

Ewa Kaźmierczak, dr med., Poznań

Marta Keil, kuratorka, Warszawa/Lublin

Katarzyna Kijas, specjalista ds. Ecommerce

Jolanta Kilian

Ryszard W. Kluszczyński, prof. dr hab., UŁ

Anna Karolina Kłys, dziennikarka, autorka, Poznań

Tomasz Kitliński, dr, University of Brighton/UMCS

Joanna Klass, Instytut Adama Mickiewicza, Warszawa

Jacek Kleyff

Katarzyna Kmita-Nowacka, Poznań, dziennikarka

Krzysztof Knittel, prof. dr hab.

Aleksandra Knychas, kulturoznawca, instruktorem teatralnym

Zuzanna Kołupajło, studentka UAM, literaturoznawczyni

Franciszek Korbański, student, Kopenhaga

Sabina Korcz, Poznań

Norbert Kordek, dr, UAM, Poznań

Elżbieta Korolczuk, dr, University of Gothenburg

Anna Korzeniowska-Bihun, teatrolożka, tłumaczka, Warszawa

Piotr Kostka, prezes SARP, Poznań

Justyna Kowalska-Leder, dr, UW

Piotr C. Kowalski, prof., UAP

Przemysław Kozicki, student

Jarosław Kozłowski

Janusz Krajniak, fizyk, Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski

Kamil Krawicki, NZS UA

Katarzyna Krupka, tłumacz przysiegły, Tarragona, Hiszpania

Waldemar Kuligowski, prof. UAM, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM, Poznań

Piotr Kurka, prof.zwycz., UAP

Roman Kurkiewicz, dziennikarz, Warszawa

Iwona Kurz

Anetta Kuś, doktorantka UKW w Bydgoszczy

Zofia Kwiatkowska

Adam Labuda

Piotr Laskowski

Andrzej Leder, IFiS PAN

Karolina Leszczyńska

Paweł Leszkowicz, dr hab., UAM

Marcin Lewandowski, archeolog, Pabianice

Radosław Lewandowski, dr, UEP

Roman Lewandowski, Kraków, wykładowca ASP

Marta Lewko, nauczycielka, Gdańsk

Wojciech Łazarczyk, prof., AS

Magdalena Łochowska, emerytowana polonistka

Dorota Łuczak, historyczka sztuki, doktorantka, UAM

Magdalena Łuczyn

Anna Mach

Elżbieta Maciejewska

Jacek Maj

Janusz Majcherek, krytyk i historyk teatru, Akademia Teatralna, Warszawa

Kacper Majkowski

Joanna Malinowska

Rafał Maszkowski, administrator systemów, Warszawa

Cezary Matczak

Rafał Matuszewski

Elżbieta Matynia, prof., The New School for Social Research, Nowy Jork

Barbara Mechowska Kleyff, lekarka, kardiolożka

Lech Mergler

Joanna Michalska, mgr etnolingwistyki, Poznań

Martyna Michałowska, studentka antropologii kulturowej, Poznań

Jacek Mikołajczyk, dr, Zakład Teatru i Dramatu, Uniwersytet Śląski w Katowicach

Piotr Morawski, teatrolog, Warszawa

Izabela Morska, dr, UG

Magdalena Moskalewicz, dr, historyczka sztuki, MoMA, Nowy Jork

Renata Moskalewicz, lekarz okulista, Oborniki

Paweł Mościcki, dr, IBL PAN

Marek Mrowiński

Katarzyna Murawska-Muthesius, dr, Birkbeck College, University of London

Jerzy Nowacki

Wiesława Nowak, archiwistka i dokumentalistka, Paryż

Wojciech Nowak, Edynburg

Marcin Olejnik

Joanna Ostrowska

Andrzej Pakulski, Śrem

Anna Pałubicka

Renata Pawlak, Poznań

Iwona Pech, artystka plastyk, Wiesbaden, Niemcy

Dawid Piechocki, dziennikarz radiowy, Luboń

Jakub Pierzchalski

Tomasz Pietrasiewicz

Joanna Piotrowska, prezeska fundacji Feminoteka

Mirosław Piróg, dr hab., filozof, Uniwersytet Śląski

Beata Anna Polak, UAM

Tomasz Polak, UAM

Jacek Puzinowski

Magdalena Radomska

Maciej Rafa

Piotr Rajkowski, grafik, Teatr Nowy im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu

Katarzyna Ratajczak, Poznań

Grzegorz Reske, producent festiwalu Konfrontacje Teatralne, Lublin

Ewa Rewers, kulturoznawczyni, Suchy Las

Dagmara Rode

Ewa Rudnicka

Josep Maria Alcaniz Rodriguez, psycholog, Tarragona, Hiszpania

Stanisław Ruksza, historyk sztuki, CSW Kronika w Bytomiu

Jaremi Salomończyk

Tomasz Sapota

Mirosław Sawicki

Paula Sawicka

Marta Senk

Hanna Sienkiewicz Łapicze

Karolina Sikorska, UAM

Paulina Skorupska, Poznań, teatrolożka

Agata Skórzyńska, kulturoznawczyni, Poznań

Izabela Skórzyńska, dr hab., UAM Poznań

Krzysztof Słowiński, dyrygent, Poznań

Aleksandra Sołtysiak-Łuczak, stowarzyszenie kobiet KONSOLA

Kuba Sowiński

Agata Stasik, studentka etnologii, Poznań

Sergiusz Sterna-Wachowiak, pisarz

Dariusz Stoll

Paulina Suszka, dziennikarka, projektantka, Poznań

Bożena Szroeder, animatorka kultury, Ośrodek Pogranicze-sztuk, kultur,narodów Sejny

Wojciech Szydłowski, Poznań, Plewiska

Jacek Szymański, Warszawa

Aleksandra Szymił, doktorantka UAM

Magdalena Środa

Waldemar Tatarczuk

Marek J. Terpilowski, reżyser, teatralny

Karoline Thaidigsmann

Małgorzata Trys, Gdańsk

Andrzej Turowski

Juliusz Tyszka, historyk teatru

Paweł Urbanek, student geologii, UAM, Poznań

Anna Wachowska-Kucharska, aktywistka miejska, działaczka społeczna, Poznań

Judyta Wachowska, dr, Instytut Filologii Romańskiej UAM

Halina Wasilewska, dr, UAM, Poznań

Wioletta Wejman, kulturoznawczyni, dokumentalistka, Ośrodek "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie

Anna Wiącek, Poznań, kulturoznawczyni

Anna Wolff-Powęska

Julia Wójciak, Poznań

Jacek Wyszyński, dr, Zakład Dziennikarstwa, WNPiD UAM

Marta du Vall, dr, Fundacja Kobiety Nauki, Kraków

Marek Zaleski

Eva Zamojska

Jan Zamojski, dr, UMP

Karol Zamojski

Robert Zawadzki, aktor, reżyser

Paweł Zeidler, Instytut Filozofii UAM

Janusz Zemer, realizator filmowy, Poznań

Zuzanna Ziółkowska

Karolina Zuzaniuk, Lublin

Mariola Zwierzyńska, polonistka

Jacek Zwierzyński, historyk sztuki

Cezary Żekanowski, prof.

Bartosz Żurawiecki, dziennikarz, pisarz