POŻEGNANIE (13.01.1919 - 3.10.2013)
Z Józiem Szczublewskim poznaliśmy się w Teatrze Klasycznym w Warszawie, kiedy dyrekcję tego teatru w roku 1957 obejmował jego pierwszy dyrektor Emil Chaberski, u którego stawiał pierwsze kroki na scenie, debiutując w roku 1949 rolą Mikołaja w "Matce" Gorkiego jako aktor Objazdowego Teatru Dramatycznego Domu Wojska Polskiego.
W roku 1955 teatr ten otrzymał stałą siedzibę w Pałacu Kultury i Nauki, zmieniając wkrótce nazwę na Teatr Dramatyczny. Występował w nim, a potem przeszedł do Teatru Klasycznego, do dyr. Chaberskiego. Pracował w nim do roku 1963. także za dyrekcji Jerzego Kaliszewskiego. Na tej scenie spotkaliśmy się tylko raz. Grając w śpiewogrze Wojciecha Bogusławskiego "Lodoiska" w reżyserii Jana Kulczyńskiego w roku 1962.
Jako człowiek był szlachetny i wartościowy. Skromny i małomówny. Sympatyczny i życzliwy kolega. Chodzący własnymi ścieżkami. Inteligentny, o dużej wiedzy i kulturze.
Urodził się w Niemczech 13 stycznia 1919 roku w Oberhausen. Do Polski wrócił w roku 1920 wraz z rodzicami, którzy osiedlili się w Smolicach koło Kobylina.
Maturę zdawał w Ostrowie Wielkopolskim. Spędził tam także okres wojenny. W roku 1950 ukończył studia socjologiczne na Uniwersytecie Warszawskim. Zafascynowany teatrem, kochał go miłością wielką. Kariery jednak w teatrze nie zrobił. W roku 1963 pożegnał się z aktorstwem, ale nie z teatrem. Żył nim nadal. Zajął się pisaniem, które go już wcześniej interesowało. Pisząc o teatrze, zaczął odnosić sukcesy. Z przeciętnego aktora stał się wybitnym teatrologiem i historykiem teatru. Badaczem polskich scen XIX i XX wieku.
Tytuł profesora, doktora habilitowanego otrzymał za znakomitą książkę o wielkim artyście i reformatorze teatru Juliuszu Osterwie "Żywot Osterwy".
W okresie 1962-1972 kierował redakcją "Teatraliów" w Państwowym Instytucie Wydawniczym. W latach 1962-1964 został sekretarzem redakcji "Pamiętnika Teatralnego", a od roku 1964 do 1981 był dyrektorem Muzeum Teatralnego w Warszawie.
Oprócz licznych prac o teatrze napisał dwie monumentalne monografie: "Żywot Osterwy" (1975) i "Żywot Modrzejewskiej" (1975). Ponadto: "Artyści i urzędnicy, czyli szaleństwa Leona Schillera" (1961), "Wielki i smutny teatr warszawski 1868-1886" (1963). "Pierwsza Reduta Osterwy" (1973), "Teatr Wielki w Warszawie 1833 -1993" (1993) i "W gmachu Teatru Wielkiego w Warszawie 1918-1939" (2009).
W roku 1995 postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Wałęsy uhonorowano go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w upowszechnianiu kultury. A w roku 1999 w Drugim Programie Polskiego Radia red. Iwona Malinowska zarejestrowała jego wypowiedź na temat fascynacji wielkimi ludźmi teatru w cyklicznej audycji "Zapiski ze współczesności".
Odszedł z tego świata 3 października 2013 roku. Żegnam Cię, Józiu, z wielkim smutkiem. Odchodzą ostatni z naszego pokolenia, którzy tak obłędnie kochali teatr i służyli mu wiernie.
Nie zapomnę nigdy naszych spotkań w teatrze, a zwłaszcza naszych rozmów o teatrze w okresie, kiedy byłeś dyrektorem Muzeum Teatralnego.
