Artykuły

Teatr Wierszalin [na zdjęciu] ma szansę stać się regionalną instytucją kultury finansowaną z budżetu województwa.

Po latach zmagań o przetrwanie znany w świecie zespół z Supraśla ma wreszcie szansę na stabilizację. Samorząd regionu zamierza go przejąć.

W Supraślu nawet babina z płóciennym tobołkiem potrafi wskazać drogę do Teatru Wierszalin. Siedemdziesięcioletni zabytkowy, drewniany dom woła o remont. Ganek, weranda i bocianie gniazdo na kominie dodają mu urody, ale w słotne dni z dziurawego dachu woda ścieka wprost na scenę.

Budynek po dawnym domu kultury, który w 1994 r. burmistrz przekazał artystom, bardziej przypominał ruderę niż teatr. Piotr Tomaszuk, współtwórca, reżyser, autor sztuk i menedżer Wierszalina, pamięta tamte popękane rury, brak prądu, zawalone odpadkami wnętrza. Cały zespół remontował dom, bo to miało być dla nich miejsce wymarzone - teatr inny niż wszystkie, ale repertuarem i korzeniami wrosły w kulturę Podlasia, klimat pogranicza.

Byli na topie. Zwycięstwa w prestiżowym festiwalu Fringe First w Edynburgu, nagroda ministra spraw zagranicznych, wyróżnienia dla Tomaszuka za reżyserię i dramaty, nagrody dla aktorów.

Wydawało się, że chętnych na objęcie kuratelą zapewniającą spokojny rozwój będzie dużo. Ale nie było. Do Piotra Tomaszuka dotarło to już w 1998 r, gdy fiaskiem zakończyły się starania o przejęcie Teatru Wierszalin przez wojewodę białostockiego.

A przecież był to dla teatru świetny rok. Za spektakl "Prawiek i inne czasy" wg powieści Olgi Tokarczuk zdobył nagrodę ministra kultury. Międzynarodowy Instytut Teatralny przyznał swoją "za popularyzację polskiej kultury za granicą". To z okazji tej "popularyzacji" zespól pojechał do USA. Po występach aktor Adam Wnuczko (w Wierszalinie od 1994 r.) wsiadł w autobus do Chicago i przez miesiąc układał Amerykanom dachy. Żeby w Polsce było na życie.

W styczniu 2000 r. aktorzy otrzymali podpisane przez Piotra Tomaszuka wypowiedzenia. Towarzystwo przestało istnieć, sam Tomaszuk poszukał etatu w Bielsku-Białej.

Do Supraśla wrócił przed dwoma laty. Znajdował sponsorów, napisał nowe sztuki, reżyserował przedstawienia. W kameralnej 100-osobowej salce znów zasiedli widzowie. W 2004 r. prywatny supraski teatr dał 60 przedstawień.

- Prowadzenie prywatnego teatru jest niezwykle trudne. Brakuje poważnych sponsorów i inwestorów. A to ostatni moment, bo nasz dom wymaga generalnego remontu. Pieniądze możemy zdobyć w Unii Europejskiej, pod warunkiem że będziemy publiczną instytucją kultury - tłumaczy "Rz" Piotr Tomaszuk motywy złożenia kolejnego wniosku o przejęcie teatru przez samorząd regionu.

Władze Podlasia długo nie interesowały się Wierszalinem. W urzędniczej świadomości teatr uchodził za kontrowersyjny. Tomaszuk pokazywał ludzi w krzywym zwierciadle, obnażał ich głupotę, ciemnotę, hipokryzję, więc wszystkie wnioski lądowały w urzędniczym koszu.

Dlatego sam Piotr jest zaskoczony ostatnią pozytywną dla Wierszalina decyzją. - Ta władza najwyraźniej docenia nasze miejsce w kulturze regionu - mówi.

- Widziałem ich spektakle - mówi "Rz" Jan Syczewski, członek zarządu województwa. - Wierszalin to nietypowe zjawisko, ale wpisujące się w specyfikę Podlasia. Teatr jest znany, ważny dla regionu, dlatego powinien mieć nasze wsparcie. Minister kultury przyznał pół miliona na przyszły rok. Sądzę, że od nowego roku i my wpiszemy Wierszalin do naszego budżetu, jako ósmą regionalną instytucję kultury.

Piotr Tomaszuk jest na kolejnym Fringe w Edynburgu z inscenizacją po angielsku swojej ostatniej sztuki "Święty Edyp". Przy okazji zawiózł też małą wystawę o Podlasiu. W październiku zespół występować będzie przez miesiąc w znanym teatrze off Broadway La MaMa.

- Co tu wiedzą o nas? Że jesteśmy teatrem kameralnym, ale wielkim duchem. No i jesteśmy z Podlasia - śmieje się Tomaszuk.

Na wczorajszej sesji radni sejmiku podlaskiego poparli pomysł przejęcia przez samorząd Podlasia Teatru Wierszalin, jako samorządowej placówki kultury. W uchwale intencyjnej zapisano jednak, że konieczne jest współfinansowanie jego działalności przez ministerstwo kultury.