Katowice. Szopienice Kutza na scenie Śląskiego
"Kto nie próbuje - mówił żartobliwie ksiądz Joachim Dziędziela na lekcjach religii w szkole numer 6 w Szopienicach - ten umrze bez potomstwa" - pisze Kazimierz Kutz w swojej debiutanckiej powieści "Piąta strona świata". W Teatrze Śląskim w Katowicach próbują codziennie, bo wielkimi krokami zbliża się premiera sztuki opartej na książce Kutza.
Autorem adaptacji i reżyserem jest Robert Talarczyk, dyrektor Teatru Polskiego w Bielsku-Białej. Premiera odbędzie się w sobotę o godz. 18, ale pierwszy spektakl - dzień wcześniej o tej samej godzinie.
Ponieważ jest to opowieść o rodzinnych stronach Kazimierza Kutza, czyli Szopienicach (dziś dzielnica Katowic), nie może zabraknąć w adaptacji książki gwary śląskiej. Sam Kutz jednak teraz, prawie trzy lata po wydaniu książki, narzeka, że pisząc ją nie był wystarczająco odważny i nie zawarł w niej więcej gwary. - Nie chciałem jednak, by książka była hermetyczna, zrozumiała tylko dla Ślązaków - tłumaczy.
Jednak na scenie Teatru Śląskiego zabrzmi więcej ślązczyzny, bo Robert Talarczyk, sam również Ślązak z Katowic, wymyślił większość dialogów (w książce jest ich jak na lekarstwo).
W powieściowej "Piątej stronie świata" znaleźliśmy kilka ciekawych, zabawnych albo życiowych powiedzeń po śląsku:
1. "Alech się nadupił, jak alpejski osiołek" - Jorg po uwiedzeniu dziewczyny w zaspach, później go poskręcało w supły z nagłego reumatyzmu
2. "Zaś żeście nabroili! Bydom smary! To wom łobiecuja!" - matka do łobuzujących dzieci.
3. "Jo wom powiym, co jest! Jeden Herrenfolk sie wyniósł, a drugi przyszed! Bronotny zamienił sie z czerwonym! Sam już zawsze tak bydzie! Bydom zaś włazić z buciorami w każdo rodzina! Sam sie już niy do żyć, bo zawsze bydymy gorsi" - 17-letni Karlik o przyjściu nowego porządku po II wojnie światowej.
4. "Alojz, powiym ci całko prowda. Tyś jest blank gupi, moim zdaniem. Dej se to pedzieć przy sobocie" - Karlik do brata.
5. "Z Panym Bogym, chopcy. Chytejcie sie wiatru, jak niy by-dziecie mieli czego! - matka głównego bohatera żegnająca jego kolegów, goszczących w jej domu.
