Gdańsk. W Operze Bałtyckiej premiera Weissa i Chyry
W sobotę 26 stycznia w Operze Bałtyckiej premiera spektakli "Skrzypce Rotszylda / Gracze".
Oba dzieła łączy nazwisko kompozytora Dymitra Szostakowicza. "Skrzypce" to opera jego ucznia Benjamina Fleischmanna do libretta na podstawie opowiadania Antona Czechowa.
"Gracze" to natomiast dzieło Szostakiewicz (ukończone jednak przez polskiego kompozytora Krzysztofa Meyera) do libretta opartego na dramacie Gogola.
Reżyserem "Skrzypiec" jest Marek Weiss, "Graczy" - Andrzej Chyra, dla którego tytuł ten to operowy debiut reżyserki. Kierownictwo muzyczne nad spektaklami objął Michał Klauza, scenografię przygotowała Magdalena Maciejewska.
Dyrektor naczelny i artystyczny Opery Bałtyckiej Marek Weiss wyjaśnił, że zaproponował Chyrze pracę nad operą ponieważ, jego zdaniem, wyróżnia się on wśród polskich aktorów, iż jest reżyserem i koneserem muzyki poważnej. - Chciałem, aby "Graczy" robił aktor. Dobry, twórczy, kreatywny aktor - dodał.
Chyra przyznał, że opera przez dłuższy czas nie budziła jego zainteresowania. - Spodobała mi się, gdy w jej repertuarze pojawiło się trochę "nowej" opery - nowoczesnej - i trochę dużo starszej, jak Monteverdi, Haendel. Nie jestem wielbicielem XIX-wiecznej, klasycznej opery. Gdy jednak Marek Weiss zaproponował mi zrobienie "Graczy" to (...) pomyślałem, że Szostakowicz jest kompozytorem, który zawsze bardzo silnie na mnie działał. Ponadto - dodał Chyra - że opera, czyli przejście w zupełnie inną sferę, go wręcz intryguje.
Zdaniem aktora, różnice w reżyserowaniu opery i przedstawienia w teatrze są istotne. - Przede wszystkim ważne jest, że w operze trzeba poddać się rygorowi istniejącej już formy i dopiero w tym rygorze szukać wolności. W dzisiejszych czasach teatr stał się dziedziną niezwykle swobodną formalnie. W teatrze można wszystko. Forma tekstu, wiersz czy proza, stała się już - w dużym stopniu - niezobowiązująca jako materia spektaklu. W operze tak nie jest - ocenił Chyra.
Dymitr Szostakowicz (1906-1975) rozpoczął pracę nad operą "Gracze" w 1942 r., ale z niej zrezygnował. W 1983 r. na zamówienie teatru w Wuppertalu dzieło dokończył Krzysztof Meyer, ekspert od muzyki rosyjskiego twórcy. W 1973 r. wydał on w Krakowie monografię Szostakowicza.
69-letni Krzysztof Meyer studiował kompozycję w krakowskiej Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej. Uzupełniające studia w zakresie kompozycji i gry na fortepianie odbywał w Paryżu. W jego dorobku znajdują są m.in. opery, oratorium, symfonie oraz koncerty na różne instrumenty.
Benjamin Fleischmann urodził się w 1913 r. w Bieżecku, prawie 300 km na północ od Moskwy. W konserwatorium muzycznym w Leningradzie trafił do klasy, w której uczył Dymitr Szostakowicz. Nad swoją pierwszą operą Fleischmann pracował do 1941 r. Jako ochotnik zgłosił się do wojska i zginął na froncie wojennym.
Reżyser "Graczy" Andrzej Chyra jest absolwentem wydziału aktorskiego i reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Jako reżyser debiutował w 1994 r. spektaklem "Z dziejów alkoholizmu w Polsce" Wojciecha Biedronia w Teatrze Stara Prochownia. Od 2008 r. Chyra pracuje w zespole Nowego Teatru w Warszawie, którego szefem artystycznym jest Krzysztof Warlikowski.
48-letni Chyra ma na koncie liczne kreacje aktorskie, w tym nagradzane, w takich filmach jak: "Dług" (1999) Krzysztofa Krauzego, "Zmruż oczy" (2003) Andrzeja Jakimowskiego, "Komornik" (2005) Feliksa Falka, "S@motność w sieci" (2006) Witolda Adamka, "Strajk" (2006) Volkera Schlondorffa, "Wszyscy jesteśmy Chrystusami" (2006) Marka Koterskiego, "Katyń" (2007) Andrzeja Wajdy (2007).
Marek Weiss ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim i reżyserię w warszawskiej PWST. W latach 1982-88 i 1992-95 był głównym reżyserem Teatru Wielkiego w Warszawie. Zrealizował na tej scenie kilkanaście oper, w tym "Borysa Godunowa" Musorgskiego, "Straszny dwór" Moniuszki, "Turandot" Pucciniego, "Traviatę" i "Nabucco" Verdiego. Weiss wystawiał także m.in. w Teatrze Wielkim w Łodzi i Poznaniu, Operze Narodowej w Warszawie i Operze Wrocławskiej. Wiele z jego spektakli było prezentowanych w kilkunastu europejskich miastach, a także w USA i na kontynecie azjatyckim
Premiera: 26 stycznia 2013.
Kolejne spektakle: 27, 29 i 30 stycznia.
