Artykuły

Przed trzydziestu laty "Tango" Mrożka było naszym największym teatralnym olśnieniem. Jakże inteligentnie napisana sztuka i jak wielowarstwowa w swym odbiorze. Czegóż to nie doszukiwaliśmy się w niej wówczas - i modelu kulturowego historii, i polemiki z narodową tradycją, aktualnej satyry politycznej, i dramatu rodzinnego... Czymże jednak dzisiaj jest "Tango" i jak brzmi teraz ze sceny?

Na sobotniej kaliskiej premierze nie pojawił się co prawda autor, wciąż porządkujący po przeprowadzce z Meksyku swe nowe krakowskie domowstwo, zjawiło się natomiast wielu gości z kraju. A przede wszystkim członkowie komisji ministerialnego konkursu na wystawienie polskiej sztuki współczesnej. I wszyscy chyba tak jak i oni ciekawi byli tego co dzisiaj ma nam do powiedzenia Mrożek z 1965 roku.

Pierwsza część spektaklu przyniosła raczej rozczarowanie. Absurd sytuacji mrożkowskich gdzieś zniknął. Groteska została stonowana, a i metaforyka wydała się nazbyt oczywista. Kwestie, które przed laty tak nas bawiły, tym razem nie spotykały się z większym rezonansem na widowni. Po przerwie spektakl staje się jednak nieporównanie żywszy. W przedstawieniu Jana Buchwalda "Tango" przede wszystkim jest komedią rodzinną, która w ostatnich scenach zamienia się w pełną dramatyzmu historię dyktatury wyzwolonego spod kontroli inteligencji chama. To Edek, nie Artur, jest główną postacią dramatu, do czego przyczyniła się też efektowna aktorsko rola Mariusza Michalskiego. Drugim bohaterem spektaklu, dzięki Januszowi Grendzie, jest natomiast Stomil. Przedstawienie Jana Buchwalda rozgrywa się w funkcjonalnej, ale niebyt ciekawej wizualnie, typowo realistycznej scenerii. I właśnie ten realizm sytuacji i postaci zdaje się być kluczem do przedstawienia. Może zbyt mało jest tu prób nawiązania dialogu z współczesnością. Może za mało jest też humoru. Jest to jednak nadal świetnie napisana sztuka, a i wystawiona ona została we wcale niezłym przecież teatrze. Przyzwoite jest to więc w sumie przedstawienie. Inny jednak jest to Mrożek niż przed laty...