Artykuły

Głośny spektakl TR Warszawa "2008: Macbeth" w reżyserii Grzegorza Jarzyny otworzy tegoroczny festiwal w Edynburgu. To jeden z najbardziej spektakularnych występów zagranicznych warszawskiego teatru.

Szekspirowska "Szkocka tragedia" w interpretacji polskiego reżysera jedzie do Szkocji.

Przedstawienie pokazywane będzie w specjalnie na tę okazję przygotowanej ogromnej teatralnej przestrzeni - w hali w Ingliston przy edynburskim lotnisku -siedem razy od 11 do 18 sierpnia. Na widowni co wieczór zasiądzie około 650 widzów.

- Spektakl Grzegorza Jarzyny będzie jednym z flagowych spektakli prestiżowego festiwalu w Edynburgu i bardzo ważnym punktem programu "Polska Arts" przygotowanego przez Instytut Adama Mickiewicza - największej od kilku lat prezentacji polskiej kultury w Wielkiej Brytanii - zapowiada Agnieszka Tuszyńska, zastępca dyrektora artystycznego TR Warszawa.

Jonathan Mills, dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu w Edynburgu, podkreśla, że na tegorocznej edycji będą trzy wielkie indywidualności teatralne. Grzegorza Jarzynę wymienia jednym tchem obok takich wybitnych postaci jak Szwajcar Christoph Marthaler i francuska reżyserka, współzałożycielka słynnego paryskiego Théâtre du Soleil - Ariane Mnouchkine.

Tomasz Janowski z Instytutu Adama Mickiewicza, menedżer programu "Polska Arts", dodaje, że rozmowy z edynburskim festiwalem na temat prezentacji spektaklu Jarzyny trwały kilka lat. Przedstawienie jest skomplikowane technicznie, ważną rolę odgrywają w nim efekty wizualne i pirotechniczne, wymaga odpowiedniej przestrzeni - ogromnej hali.

- W tym roku udało się znaleźć takie miejsce w Royal Highland Centre w Ingliston. Na czas festiwalu hala będzie dostosowana do potrzeb teatralnych, przygotowano odpowiednie zaplecze, zostanie uruchomiona specjalna linia autobusowa dla widzów - opowiada Tomasz Janowski.

Zainteresowanie polskim reżyserem jest ogromne. - "2008: Macbeth" zapowiadany jest we wszystkich najważniejszych gazetach w Wielkiej Brytanii. Artykuł o przedstawieniu i specjalnie wybudowanej na tę okazję przestrzeni ukazał się w "The Times", z kolei "The Guardian" planuje wywiad z Grzegorzem Jarzyną,a także live streaming ze spektaklu na swojej stronie internetowej - dodaje Agnieszka Tuszyńska.

To już drugi tak spektakularny wyjazd zagraniczny tego spektaklu. W 2008 roku przedstawienie Grzegorza Jarzyny pokazane było w Nowym Jorku. W plenerze, w Tabacco Warehouse, tuż przy moście Brooklyńskim, z widokiem na Manhattan.

Do Szkocji przewożona jest właśnie scenografia - to ogromna, ważąca kilka ton, konstrukcja, którą załadowano do kilku ciężarówek. Przygotowana na pokazy w Nowym Jorku wzorowana jest na tej oryginalnej z Warszawy. Premiera spektaklu odbyła się w 2005 roku w nieistniejącej już hali Zakładów im. Waryńskiego przy ul. Kolejowej na Woli. Grzegorz Jarzyna od początku zapowiadał, że chce wystawić "Makbeta" w pofabrycznej przestrzeni. Zależało mu na tym, by grać na kilku planach. - Taka przestrzeń może wzmocnić iluzję. Chciałbym, żeby widz mógł doświadczyć, dotknąć wojny, wejść do tego piekła - mówił na łamach "Gazety" przed premierą. Jarzyna czerpał z różnych konwencji: kina akcji, telewizyjnego show, używał efektów pirotechnicznych. A konstrukcją tytułu odwoływał się do filmu Stanleya Kubricka "2001: Odyseja kosmiczna". - Dzieje Makbeta nasuwają mi skojarzenia z kosmiczną podróżą do jądra ciemności - miejsca, w którym króluje już tylko Hekate, bogini zemsty - mówił w wywiadach.

"Macbeth" w Warszawie nie był grany od kilku lat, w 2007 roku hala Zakładów im. Waryńskiego została zburzona, w ostatniej chwili udało się wykorzystać to miejsce i właśnie tu przygotować rejestrację telewizyjną.

Narodowy Instytut Audiowizualny sięga właśnie teraz po tę filmową wersję i wydaje ją na DVD w serii "Polski Szekspir współczesny". Premiera wydawnictwa na festiwalu w Edynburgu, a już od połowy sierpnia płytę będzie można kupić m.in. w księgarni NInA na stronie nina.gov.pl i w kasach TR Warszawa. Wersja festiwalowa i rejestracja filmowa różnią się tytułem. Agnieszka Tuszyńska wyjaśnia, że spektakl, który jest zarejestrowany na DVD, ma tytuł warszawskiej premiery, czyli "2007: Macbeth", a w Edynburgu pokazywana jest wersja nowojorska - "2008: Macbeth".

- Czy warszawska publiczność będzie miała jeszcze kiedyś szansę zobaczyć spektakl na żywo? - pytam w TR Warszawa. Agnieszka Tuszyńska nie mówi "nie": - Mamy wielką nadzieję, że uda się w przyszłym sezonie -dodaje.

"2008: Macbeth" według Szekspira na podstawie przekładu Stanisława Barańczaka, scenariusz i reżyseria -Grzegorz Jarzyna, scenografia -Stephanie Nelson, kostiumy: Stephanie Nelson i Agnieszka Zawadowska, muzyka - Abel Korzeniowski, Jacek Grudzień, Piotr Domiński, światło - Jacqueline Sobiszewski, wideo: Bartek Macias. W przedstawieniu występują m.in.: Aleksandra Konieczna, Danuta Stenka, Cezary Kosiński, Tomasz Tyndyk. Spektakl TR Warszawa miał premierę w 2005 roku w hali Zakładów im. Waryńskiego.