Artykuły

Dwie najnowsze premiery w Teatrze Dramatycznym ucieszą przede wszystkim młodzież. Pierwszą z nich jest "Odprawa posłów greckich" Jana Kochanowskiego. "Odprawę posłów greckich" przygotował Teatr Dramatyczny starannie, z ogromnym pietyzmem (zwłaszcza dotyczy to pięknego języka Kochanowskiego), bogatą oprawą scenograficzną i pięknymi strojami. Sztukę wyreżyserował Ludwik Rene, scenografię opracowała Teresa Ponińska, muzykę napisał Tadeusz Baird, plastykę ruchu aktorów opracował Leon Górecki.

Ten pierwszy dramat polityczny w dziejach polskiej literatury teatralnej napisany w 1578 roku, czytany i oglądany przez wiele już pokoleń Polaków jest ciągle aktualny, żywy, prawdziwy, z interesującym wątkiem dramaturgicznym, a przede wszystkim z jakże pięknym ciągle bogatym w odcienie językiem polskim, którego dziś jeszcze słuchamy z podziwem. Fragment wojny trojańskiej posłużył Kochanowskiemu do omówienia najważniejszych problemów Rzeczypospolitej, pozwolił na wyrażenie tych wszystkich niepokojów, jakie nurtowały już wówczas niektórych polityków i pisarzy, m. in. Frycza-Modrzewskiego. Sztuka Kochanowskiego miała przemówić do tych wszystkich, którzy zaczynali swoją "prywatą" szkodzić ojczyźnie, uderzyć ostrzem śmiałych sformułowań w warcholstwo szlachty, być ostrzeżeniem przed upadkiem państwa, w którym coraz słabsza stawała się władza królewska, a magnateria zaczynała odgrywać rolę "pierwszych skrzypiec" tak na arenie międzynarodowej, jak i wewnątrz kraju.

Wśród plejady aktorów najciekawsze kreacje stworzyli: Józef Nowak w roli króla Priama, Witold Skaruch jako Ulisses, Magdalena Zawadzka w roli Heleny, Piotr Fronczewski jako Antenor, Barbara Horowianka w roli Pani Starej i Marek Bargiełowski jako Aleksander. Na podkreślenie zasługuje znakomita muzyka Tadeusza Bairda, która świetnie podkreśliła nastrój dramatu.

W tym samym teatrze druga głośna premiera, a mianowicie "Sułkowski" Stefana Żeromskiego w reżyserii Kazimierza Dejmka, ze scenografią Andrzeja Majewskiego i kostiumami Ireny Burke. Utalentowany adiutant Napoleona, który ginie na przedmieściach Kairu, udając się na samobójczą wyprawę rozczarowany postępowaniem i decyzjami politycznymi przyszłego cesarza Francuzów jest postacią nie tylko znaną w naszej literaturze, ale także ciągle kontrowersyjną. Zarówno Marian Brandys w swej powieści "Sułkowski" jak i inni pisarze współcześni nie rozwiązali po dziś dzień ani sprawy zagadkowej śmierci Sułkowskiego, ani jego roli w życiu Napoleona. Niewątpliwie był on w początkowym okresie kariery Napoleona jego najbliższym i najbardziej zaufanym współpracownikiem, który nagle i zupełnie niepotrzebnie zginął. Sztuka Żeromskiego znakomicie przedstawia niektóre aspekty polityczne "afery" Sułkowskiego, zwłaszcza jego rozczarowanie posunięciami politycznymi Napoleona. Najkapitalniejszym momentem sztuki jest rozmowa Sułkowskiego z hrabią d'Antraigues, którego intrygi miały doprowadzić do porzucenia przez Sułkowskiego Napoleona i przejścia na służbę prawowitych władców Francji.

Postać Sułkowskiego, młodego, walecznego adiutanta Napoleona była zawsze przedstawiana w naszych teatrach z pasją i żarliwością, przez młodych aktorów. Tym razem rolę tę zagrał Zbigniew Zapasiewicz, który zupełnie inaczej interpretuje postać głównego bohatera dramatu: Sułkowski jest tu doświadczonym oficerem, politykiem, który realizując swój program polityczny przy boku Napoleona - przegrywa go. "Sułkowski" Dejmka jest spektaklem innym od dotychczas znanych przedstawień: jest dramatem, w którym na pierwszym planie znalazły się wielkie debaty polityczne, dyskusje obozowe i sztabowe, mniej tu akcji, napięć dramaturgicznych, sztuka została zresztą mocno okrojona przez reżysera. Jest może za "chłodna", za statystyczna, chociaż zawiera wiele pięknych scen, barwnych i urzekających autentycznością scenerii. Najbardziej autentycznym aktorem był Gustaw Holoubek właśnie w roli hrabiego d'Antraigues, w innych rolach wystąpili: Mirosława Krajewska jako Księżniczka, Zdzisław Mrożewski Jako Książę Modeny, Zdzisław Płotnicki w roli Venture.